සිංහල ජාතකකතා පොතේ මුල් පිටපත ඇත්කඳ විහාරයේ

සිංහල ජාතකකතා පොතේ මුල් පිටපත ඇත්කඳ විහාරයේ





බෞද්ධ ජනතාවගේ ඉහළම ගෞරවයට හා භක්තියට ලක්වූ ග‍්‍රන්ථ දෙක ලෙස සැලකෙන්නේ පිරුවානා පොත් වහන්සේ සහ ජාතක කතා පොත් වහන්සේය.



මෙතරම්වූ ගෞරවයක් සහ භක්තියක් ඊට හිමි වන්නේ එම ග‍්‍රන්ථ දෙක අසන, කියවන සෑම මොහොතකදීම බුදුන්වහන්සේ ජීවමානව සිටින සෙයක් බෞද්ධයන් හට දැනීම හේතුවෙන්ය.



මෙරට බෞද්ධයින්ගේ ඉහළම ගෞරවාදරයට ලක්ව තිබෙන සිංහල ජාතක කතා පොතේ මුල් පිටපත අදටත් සුරක්ෂිතව තිබෙන බව බොහෝ දෙනකු නොදන්නා කරුණකි. පාලි ජාතක කතාවේ සිංහල අනුවාදය වූ මෙය කුරුණෑගල ඓතිහාසික ඇත්කඳ රාජමහා විහාරයේ ඉතා සුරක්‍ෂිතව තැන්පත් කර තිබේ.



ජාතක කතා පොත් වහන්සේ තනි පුද්ගලයෙකුගේ කෘතියක් නොව එය පරිවර්තනයේ දී කර්තෘ මණ්ඩලයක් විසින් කර ඇතැයි සලකනු ලබයි. ජාතක පොතේ දිගම කතා ලෙස සලකන දස ජාතකවලින් එකක් වන උම්මග්ග ජාතකය හතර වැනි පරාක‍්‍රමබාහු රජුගේ ඇමැතිවරයකු වූ වීරසිංහ ප‍්‍රතිරාජ ඇමැතිවරයා විසින් පරිවර්තනය කරනු ලැබ ඇත. මෙම පොත් වහන්සේ පරිවර්තන කාර්යයේ දී කර්තෘ මණ්ඩලයේ ප‍්‍රධානියා ලෙස වනරතන මේධංකර හිමියන් කටයුතු කර තිබෙන අතර, එය කෙරුණු ස්ථානය ලෙස ඇත්කඳ විහාරය සලකනු ලැබේ.



ලංකාවේ කුරුණෑගල ප‍්‍රසිද්ධියට පත් වූයේ දඹදෙණි රාජ්‍ය සමයේදීය. එවකට කුරුණෑගල දඹදෙණිය රාජධානියේ උපනගරයක් විය. මුල්ම රාජකීය සම්භවයක් ඇතිව පදිංචිවූ පුද්ගලයා ලෙස සැලකෙන්නේ දඹදෙණියේ රජ කළ පැරකුම්භා රජුගේ සහෝදර බුවනෙකබාහු කුමාරයාය. රජුගේ අවසරය මත බුවනෙකබාහු කුමරු කුරුණෑගල නැවතී සිට නගරය දියුණු කළ බව ද, එහි දී ඔහු විසින් කරවන ලද විහාරය ඇත්කඳ විහාරය ලෙස ද සැලකේ.



කුරුණෑගල රාජධානි සමයේ සිදුවූ සුවිශේෂම සිද්ධිය ලෙස සැලකෙන්නේ පාලි ජාතක කතා පොත සිංහලට පරිවර්තනය කිරීමය. හතර වැනි පැරකුම්බා රජු මෙම කාර්යයේ පුරෝගාමියා බව සඳහන් වේ. ඔහු මෙම කාර්යය සඳහා භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ සහාය ලබාගෙන ඇති බව ද, එහි දී මේධංකර හිමියන් පොතේ භාරකරු වශයෙන් සිටින බව ද සඳහන් වේ. මෙම මේධංකර හිමියන් දිඹුලාගල පරපුරට සම්බන්ධ බව පැවසේ. මේ අනුව ඇත්කඳ විහාරය සහ දිඹුලාගල අතර එකල සම්බන්ධයක් පැවති බව ද තහවුරු වෙයි.



අස්ගිරි තල්පතේ සඳහනට අනුව මහනුවර අස්ගිරි විහාරය ඇරඹුණේ ද හතර වැනි පරාක‍්‍රමබාහු රජ සමයේදීය. මේ නව විහාරය සඳහා භික්ෂූන් වහන්සේලා වැඩම කරවා තිබුණේ ඇත්කඳ විහාරයේ සිට බව ද සඳහන් වේ.



මෙයින් පෙනී යන්නේ එකල ඇත්කඳ විහාරය ශාසනික වශයෙන් ප‍්‍රබල ස්ථානයක් තහවුරු කරගෙන සිටි බවය.



පොළොන්නරු, දඹදෙණි, කෝට්ටේ වැනි රාජධානි සමයක් තරම්ම උසස් නොවුව ද කුරුණෑගල යුගය ද එක්තරා ප‍්‍රමාණයකට සාහිත්‍යයෙන් බැබලූණු යුගයක් සේ ප‍්‍රකටය.



විද්‍යා චක‍්‍රවර්ති, කවි චක‍්‍රවර්ති, කවිරාජ ශේඛර යන මෙරට පඬිවරුන් ලැබූ විද්‍යා උපාධි ගණයට ෂඞ් භාෂා පරමේශ්වර යන උපාධිය එක්වූ බව කියැවෙන්නේ කුරුණෑගල යුගයේදීය. එබැවින් මේ යුගයේ රචනාවූ සිංහල බෝධිවංශය, උම්මග්ග ජාතකය, දළදා සිරිත, සඳ කිඳුරුදාකව, දඹදෙණි අස්න, අනාගත වංශය, දළදා පූජාවලිය යන ග‍්‍රන්ථ ලිවීමේ දී ඇත්කඳ විහාරයේ විසූ මහ තෙරවරුන්ගෙන් යම් ආකාරයක සහායක් ලැබෙන්නට ඇති බව සැලකේ. එකල රජු තම ආගමික කටයුතු සඳහා ඇත්කඳ විහාරය භාවිත කළ බැවින් එම ග‍්‍රන්ථ සම්පාදනයේ දී රාජ්‍ය අනුග‍්‍රහය ලැබෙන්නට ඇතැයි ද සිතිය හැකිය.



නමුත් කුරුණෑගල යුගයට අයත් ඉතාම වැදගත් ග‍්‍රන්ථය ලෙස සැලකෙන්නේ ජාතක කතා පොතය. ජාතක කතා පොත මෙරට පැතිර ගියේ මිහිඳු හිමියන් රැගෙන ආ බුදු දහමෙන්ය. ඉන්දියාවේ පැරණි බෞද්ධයන් සේම මෙරට පැරණි බෞද්ධයන් ද ජාතක කතා පොත බොහෝ ගරු කොට සලකා ඇති බව පැවසේ.

පොළොන්නරු යුගය වන විට මෙරට විසූ පඬිවරුන් ජාතක කතා සාමාන්‍ය ජනයාට අවබෝධ කරවීම පිණිස උත්සාහ ගත් බව පෙනී යයි. එකල ලියන ලද සෑම ග‍්‍රන්ථයකම පාහේ ජාතක කතා සංග‍්‍රහයේ කොටසක් තිබීමෙන් ඒ බව මනාව පැහැදිලි වෙයි. එහෙත් මුළු ජාතක පොතම සිංහලෙන් නොලියවීම බරපතළ අඩුවක් ලෙස කුරුණෑගල යුගයේ දී ඉස්මතු වී ඇත. ඒ අනුව පාලි ජාතක කතා පොත සිංහලයට පෙරළීමේ උතුම් කාර්යයට හතර වැනි පරාක‍්‍රමබාහු රජු මූලිකත්වය ගෙන තිබේ.ඒ අනුව සාහිත්‍යමය අතින් කුරුණෑගල යුගයේ දී සිදුවූ වැදගත්ම කර්තව්‍යය මෙයවූ අතර, එකල මේධංකර හිමියන්ට භාරකාරත්වය පවරා තිබූ මෙම පොත් වහන්සේ එකල වාර්ෂිකව කුරුණෑගල නගරය වටා ප‍්‍රදක්ෂිණා කරවා ඇත. මෙම පොත සිංහලයට පරිවර්තනය කිරීමෙන් රට තුළ ඇතිවූ බෞද්ධ ප‍්‍රබෝධය නිසා ජාතක කතා සිතුවමට නැගීමටත් පෙතිකඩ චිත‍්‍ර ලෙස භාවිත කිරීමටත් කටයුතු කර තිබූ බව ද පෙනී යයි.



මේ අනුව සිංහලට පෙරළුණු ජාතක පොත් වහන්සේට බෞද්ධයන් කොතරම් ගරු කළා දැයි කිවහොත් ඊට පුද පූජා පවත්වා ඇත. එදා සිට අද දක්වාම ඇත්කඳ විහාරයේ තිබෙන මෙහි මුල් පිටපත වාර්ෂික කුරුණෑගල ශ්‍රී දළදා පෙරහරේ ඓතිහාසික අංගයක් ලෙස වැඩම කරවනු ලබයි.



‘‘සිංහල ජාතක පොත් වහන්සේ ඇතු පිට තබා වර්ෂයකට වරක් නගරයේ ප‍්‍රදක්ෂිණ කළ යුතුය’’ යනුවෙන් හතර වැනි පරාක‍්‍රමබාහු රජු නියෝගයක් ද පනවා තිබේ. මෙම ඉපැරණි රාජ නියෝගය කුරුණෑගල ශ්‍රී දළදා පොසොන් පෙරහර පැවැත්වීමෙන් වාර්ෂිකව ඉටු කරයි.

මෙම ග‍්‍රන්ථය පිළිබඳ ජනතාවගේ විශ්වාසය, ගෞරවය කොතෙක් ද යත් අතීතයේ සිටම එය සාක්ෂි කරගෙන දිවුරුම් දී ඇති බව ද පෙනී යයි. පොලිස් උසාවියේ සහ කම්කරු ආරවුල් විසඳීම සඳහා ජාතක පොත මත අත තබා දිවුරුම් දීමේ රාජ නියෝගය අඛණ්ඩව ක‍්‍රියාත්මක කිරීමට බි‍්‍රතාන්‍ය ආණ්ඩුවෙන් ද ඇත්කඳ විහාරයට බලය පවරා තිබී ඇත.



අදටත් ඇතැම් අවස්ථාවල දී කුරුණෑගල තිබෙන අධිකරණවලින් ලබා දෙන නියෝග සහිතව දිවුරුම් දෙන්නේ ඇත්කඳ විහාරයෙහි සුරක්ෂිතව තැම්පත් කර තිබෙන ඉපැරණි ජාතක පොත් වහන්සේ සාක්ෂි කරගෙනය.



මෙරට බෞද්ධයන්ට මහා දායාදයක් බඳුවූ මෙම පොත් වහන්සේ ඉතා අලංකාර ලෙස සැකසූ කුඩා මේසයක සුරක්ෂිතව තැම්පත් කර තිබෙනු ඇත්කඳ විහාර මන්දිරයට පිවිසෙන ඕනෑම අයකුට දැකගත හැකිම අනර්ඝ වස්තුවකි.



ඇත්කඳ රාජමහා විහාරයේ ඓතිහාසික වටිනාකම මෙම ග‍්‍රන්ථයෙන් මනාව කියාපායි. මෙහි විහාරාධිපති ධුරය දරන අස්ගිරි මහා විහාරයීය ලේඛකාධිකාරි ආණමඩුවේ ධම්මදස්සී හිමියන්ගේ අනුශාසනා පරිදි විහාරාධිකාරි මහසෙන්ගම පුක්‍ද්ක්‍දානන්ද හිමියෝ ඉපැරැණි ජාතක පොතේ වත්මන් භාරකරු ලෙස කටයුතු කරති.



මේධංකර හිමියන් මෙම පොත් වහන්සේ ග‍්‍රන්ථාරූඪ කරන ආකාරය දැක්වෙන ඉපැරැණි සිතුවමක් මේ වන විට ජර්මනියේ කෞතුකාගාරයක තිබෙන බව ද, එහි පිටපතක් මේ වන විට මහනුවර කෞතුකාගාරයේ තිබෙන බව ද පුක්‍ද්ක්‍දානන්ද හිමියෝ පැවසූහ. එම සිතුවමේ දැක්වෙන ආකාරයට දැනට විහාරස්ථානයේ පවතින ඉපැරණි ලෙන් විහාරයේ සිට ජාතක කතා පොත් වහන්සේ ලියන්නට ඇති බව ද උන්වහන්සේ පැවසූහ.



‘‘අපේ සිංහල සාහිත්‍යයේ වැදගත්ම ග‍්‍රන්ථය මෙයයි. සිංහල සාහිත්‍යය ජනතාව අතරට ගියේ මේ ග‍්‍රන්ථය නිසයි. උපදේශන සාහිත්‍යය කෘතියක් ලෙස ගත් විට ජාතක කතා පොත් වහන්සේ ඉතාම ඉහළ ස්ථානයක තිබෙනවා.’’



‘‘මහා ගත්කරු මාර්ටින් වික‍්‍රමසිංහ මහතා පවසා තිබෙනවා මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම කියවූ අයකු සිටී නම් ඔහු වසර හාරසියයක් ජීවත්වූ අයකු ලෙස සලකන්න පුළුවන් තරම් පරිණත භාවයක් මෙයින් ලබා ගන්න පුළුවන් කියලා.’’



‘‘මෙම ග‍්‍රන්ථයෙන් සමාජයට උපදෙස් රැසක් ලැබෙනවා. උම්මග්ග ජාතකය ගතහොත් එයින් ප‍්‍රඥාව පිළිබඳව උපදෙස් රැුසක් සපයනවා. සමාජයේ ජීවත් විය යුතු ආකාරය මෙයින් මනාව කියා දෙනවා. ඒ නිසාම මේ පොත් වහන්සේ උතුම් ආගමික ග‍්‍රන්ථයකට වඩා උතුම් සාහිත්‍ය ග‍්‍රන්ථයක් ලෙස අපට සැලකීමට පුළුවන්,’’ යැයි පුක්‍ද්ක්‍දානන්ද හිමියෝ පෙන්වා දුන්හ.



ඉපැරැණි පුස්කොළ පොතක් ලෙස සුරක්ෂිතව තිබෙන ජාතක කතා පොත් වහන්සේට අමතරව තවත් ඉපැරණි පුස්කොළ පොත් රැසක්ම මෙම විහාරයේ සුරක්ෂිතව තිබීම ද විශේෂය. එබැවින් ඇත්කඳ විහාරස්ථානය මෙම සුරක්ෂිතතාව බෙහෙවින් ඇගැයීමට ලක් කළ යුතුය.



කුරුණෑගල නගරය පසුබිම් කරගෙන බිහිවී තිබෙන ඓතිහාසික ස්ථාන හා පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමෙන් යුත් බොහෝ දේ පිළිබඳව මෙතෙක් ප‍්‍රමාණවත් තරමට පර්යේෂණ හෝ අවධානයක් සිදු නොවීමෙන් මේ වන විට ඒවා විනාශයට ලක් වෙමින් පවතින ආකාරය දැකගත හැකිය. එවැනි යම් පර්යේෂණයක් සිදු වූවා නම් අදට ද සුරක්ෂිතව තිබෙන ජාතක කතා පොතේ මුල් පිටපත සේම සමාන තවත් වටිනා ඓතිහාසික තොරතුරු රැුසක්ම හෙළි කර ගැනීමට පුළුවන් වනු ඇත.



(මහාචාර්ය තුඹුල්ලේ සීලක්ඛන්ධ නාහිමියන් සහ පුරාවිද්‍යා කථිකාචාර්ය සී.ජී. කුමාරතුංග මහතා එක්ව රචිත ‘‘ඇත්කඳ රාජ මහා විහාරය’’ ග‍්‍රන්ථය ද මීට සහාය කර ගතිමි)





සේයාරූ හා සටහන - පුෂ්පකුමාර ජයරත්න











ඉපැරණි ලෙන් විහාරය

ඇත්කඳ රාජ මහා විහාරය

ජාතක කතා පොතේ සිංහල මුල් පිටපත

පුක්‍ද්ක්‍දානන්ද හිමි

පිරිතේ බල මහිමය

පිරිතේ බල මහිමය


අතිපූජ්යල මඩිහේ පඤ්ඤාීසීහ මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ



පිරිතේ ඇති ගුණ

“මහා තෙජවන්තපතාය සමන්ත5තො සත්තා නං භයං උපද්දිවං උපසග්ගංත ච තායති රක්ඛමතීති පරිත්තංත” යනු මහා සද්ද නීති විවරණ පාඨ හෙයින් මහා තේජස් ඇති බැවින් සත්ත්වයන් හට පැමිණෙන භය උපද්රසවාදිය හාත්පසින් ම හැම ‍ෙලසින් ම වළකා ආරක්ෂාහ කෙරේනු යි, පරිත්ත - පිරිත් නම් ‍ෙව්.

“විපත්තිට පටිබාහාය - සබ්බමසම්පනත්ති සිද්ධියා

සබ්බ දුක්ඛ විනාසාය - පරිත්තං බ්‍ි-ෑථ මංගලං”

විපත්ති වැළැකීම පිණිසත්, සියලු සම්පත් සිද්ධ කරදීම පිණිසත්, සියලු දුක් වැනැසීම පිණිසත් හේතුවන්නා වූ මංගල සම්මත පිරිත දේශනා කරන්නේ මැනැවි. දෙ වැනි වාරයන්හි “සබ්බ දුක්ඛ විනාසය” වෙනුවට පිළිවෙළින්, “සබ්බ භය විනාසාය” සියලු භය වැනැසීම පිණිසත් “සබ්බ රෙ‍ා්නග විනාසාය” සියලු රෝග වැනැසීම පිණිසත් කියා යොදන්නේ නම් මැනවි.

මෙය පිරිත් දේශනාවට වැඩමකර සිටින මහාසංඝයා වහන්සේට දායක පින්වතුන් විසින් චාරිත්රාතනුකූල ව ආරාධනා කරනු ලබන පිළිවෙළ යි. මෙහි පිරිතකින් බලාපෙ‍ාරොත්තු වන ගුණය ද ඇතුළත් වී තිබේ. සියලු විපත්ති වළක්වා සියලු දුක් - භය - රෝගයන් විනාශ කොට, දීර්‍ද ායුෂ සම්පත් නිරෝග සම්පත් ආදිය ලබා ගැනීම, පිරිත් දේශනා කරවා ගැනීමෙහි පරමාර්ථය හෙවත් ඉහළ ම බලාපො‍ෙරාත්තුව වේ. පිරිතකින් යට කී බලාපොරොත්තුව සම්පූර්ණ කරගැනීමට පිටතින් ලැ‍ෙබන උපකාරක ධර්ම සහ ඇතුළතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්ම වශයෙන් උපකාරක ධර්ම සමූහයක ගේ එක්වීමේ බලය ආධාර වේ.

බාහිර උපකාරක ධර්ම

මෙකල සම්මත කරගෙන තිබෙන පරිදි පිරිත් යැයි වෙන ම සූත්ර දේශනාවක් බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්රමකාශ කළ් නැත. උන් වහන්සේ දෙසූ සූවාසූදහසක් ධර්මස්කන්ධායන් අතුරෙන් යම් යම් ලෙඩ දුක් ආදී විපත් පැමිණ අවස්ථාවන්හි දී ඒවා දුරුකරනු සඳහා මහා කරුණාවෙන් ප්ර කාශ කළ සූත්රමයන් එක්කොට පිරිත් යයි සම්මත කර තැබීම පූර්වාචාර්යවරුන් ගේ කරිකාශයාවකි.

මහා කරුණා සමාපත්තියෙන් නැඟිට ලොව බලා වදාරා සත්ත්වයනට පැමිණි දුක් නැති කරනු සඳහා වදාළ සූත්රි ධර්මබයන් නිසා මෙහි වචනයක් පාසා උන් වහන්සේ ගේ මහා කරුණාව කා වැදී තිබේ. ඒ මහා කරුණාවෙහි එදා මෙන් ම අද ද සත්ත්වයන් ගේ දුක් දුරු කොට සම්පත් ළඟා කර දීමේ බලය රඳා පවතින්නේ ය.

මේ පිරිත් සූත්ර්යන්හි ඇතුළත් වී තිබෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නිර්මල ධර්මයයි. මනුෂ්යියන් ගේ දෙලෝ යහපතට හේතුවන ධර්මයන්ගෙන් මෙන් ම කිසි කලෙක වෙනස් නෙ‍ා වන සත්යෙයන් වන චතුරාය්‍්ගෙර්‍ සත්යාය ආදී උසස් ධර්මයන් ගෙන් ද යුක්ත ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ශ්රීල මුඛයෙන් ම දේශනා කළ රත්නත්රකයේ ගුණ ද ඇතුළත් ය.

අවුරුදු දෙදහස් පන්සීයකටත් වැඩි කාලයක් මුළුල්ලෙහි මේ නිර්මල ධර්මය නිසා ලොවට සැලැසුණ ශාන්තිය අති විශාල ය. සියලු දුක් නැතිකොට පරම සුවය ලැබූවන් ගේ සංඛ්‍ා වාව නො කිය හැකි තරම් ය. මේ නිර්මල ධර්මයෙහි ඒ බලය අද ද නො අඩු ව පවතී. සියලු දුක් නැවැත නූපදනා ලෙසට ම නැසිය හැකි ය. එසේ නම් සාමාන්ය දුක් කරදර විපත් නැසීම ගැන කවර කතා ද? එහෙයින් මේ පිරිතෙහි සත්යඑ වූ ධර්ම බලය ද රඳා පවත්නේ ය.

“අප්පමාණො බුද්ධො අප්පමාණො ධම්මො අප්පමාණො සංඝො” යි වදාළ පරිදි බුද්ධ - ධම්ම - සංඝ යන ත්රි්විධ රත්නයේ ගුණ අනන්ත ය. අප්රයමාණ ය. මේ බුදුගුණ ඇසීම් මාත්ර යෙන් පවා සසර දුක් නැති කළවුන් ගේ සංඛ්යොයාව ද විශාල ය. ඇතැම්හු ඍද්ධි විශේෂයක් නැති ව ද මේ බුදුගුණ බලයෙන් අහසින් පවා ගියහ. ඒ බුදුගුණ බලය අද ද නො අඩු ව පවතී. දහම් ගුණ හා සඟ ගුණ ද එසේ ම ය. මේ පිරිතෙහි ඒ අති පරිශුද්ධ රත්නත්රවයෙහි ගුණ බලය ද රඳා පවත්නේ ය.

කරුණා මෛත්රී. සහගත සිත

භික්ෂූමන් වහන්සේලාට පිරිත් දේශනා කරන්නට නියම කර ඇත්තේ ද කරුණා මෛත්රීර සහගත සිතිනි. පෙර විශාලා මහනුවර දුර්භික්ෂ - රෝග - අමනුෂ්යල යන ත්රිීවිධ මහා විපත්තියෙන් රටත් වැසියාත් බේරාගත හැකි වූයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩම කොට පිරිත් දේශනා කිරීමෙනි. එහි පිරිත් දේශනා කළෝ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නියමය පරිදි අනඳ මාහිමියන් වහන්සේ ය. මුළු නගරයෙහි ඇවිදිමින් පිරිත් පැන් ඉසිමින් මුළු රාත්රිඅය ම පිරිත් දේශනා කළ අනඳ මා හිමියන් වහන්සේ එය කොතරම් කරුණාවෙකින් කරන්නට ඇත්දැයි වැටැහෙන්නේ එදා එහි පැවැති තත්වය මෙනෙහි කරන විට ය. කවර කලෙක වුව ද පිරිත් දේශනා කරන භික්ෂූින් වහන්සේලාට නියම කර තිබෙන්නේ “වේසාලියා තීසු පාකාරන්තරෙසු තියාමරත්තිං පරිත්තං කරොන්තො ආයස්මා ආනන්දත්ථෙකරො විය කාරුඤ්ඤ චිත්තං උපට්ඨපෙත්වා” යි කියූ පරිදි එදා විශාලා මහ නුවර පිරිත් දේශනා කළ අනඳ මාහිමියන් වහන්සේ මෙන් කරුණා මෛත්රීර සිත් උපදවාගෙන පිරිත් දේශනා කළ යුතු බවයි. කරුණු මෙසේ හෙයින් මේ පිරිතෙහි සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූපන් වහන්සේලා ගේ කරුණා මෛත්රීච බලය ද රඳා පවතින්නේ ය. කරුණාවෙන් හා මෛත්‍රියෙන් පිරිත් දේශනා කරන භික්ෂූ්න් වහන්සේලා හැම සූත්රනයක් පාසා ම “එ්ෛතෙන සච්ච වජ්ජෙන සොත්ථි තෙ හොතු සබ්බදා” - මේ සත්යේ වචනයෙන් ඔබට සැමදා ම සෙතක් ‍ෙව්වා” යි සත්යත ක්රි්යා කෙරෙති. සත්ය‍ ක්රිෙයාවෙහි පුදුම බලයක් පවත්නේ ය.

සච්චෙන වාචෙනුදකං හි ගාධති

විසම්පි සච්චෙන හායන්ති පණ්ඩිතා

සච්චෙන දෙවො ථනයං පවස්සති

සච්චෙ ඨිතා නිබ්බුතිං පත්ථ යන්ති



සත්යෙ ක්රිියා බලයෙන් ගැඹුරු දියෙහි ද බැසගනී. මහා කප්පින රජතුමා පැවිදිවන්නට එන විට හමු වූ මහා ගංගාවන්හි බැස පොළොවෙහි මෙන් ගමන් කොට පැමිණියේ සත්ය ක්රි්යා බලයෙනි.

සත්යන වචනයෙන් ඝෝර විෂ ද නැසිය හැකි ය. රජු විසින් විෂ පෙවූ ඊයෙන් විදිනු ලැබූ සාම කුමාරයා සිහිසන් නැති ව ඇද වැටුණේ ය. මරණාසන්න ව සිටි කුමරු වෙතට පැමිණි ගුණවත් අඳ දෙමාපියන්ගේ සත්ය ක්රිටයා බලයෙන් විෂ මුළුමනින් ම බැස ගොස් කුමරු ප්රකකෘති සිහිය ලැබුවේ ය.

සත්යය වචනයෙන් වැසි වැස්සවිය හැකි ද වේ. සිරිසඟබෝ ආදී ගුණවත් රජවරු සත්ය් ක්රිසයා බලයෙන් වැසි වැස්සවූ සැටි ඉතිහාසය දන්නවුනට මතක ඇත.

සත්යනයෙහි පිහිටියාහු නිර්වාණය ප්රාමර්ථනා කෙරෙති. පුහුදුන් කම නිසා යම් යම් සුළු දෝෂ ඇතත් දැන දැන බොරු නො කීම නියත විවරණ ලැබූ බෝධිසත්ත්වවරුන්ගේ ධර්ම තාවෙකි. සත්ය යෙහි පිහිටා කරන ප්රාරර්ථනාවෙන් සියලු සසර දුක් ගෙවා පරම සුවය වන නිවන පවා ලැබිය හැකි නම් සාමාන්යට ලෙඩදුක් නැතිකොට සුවපත් වීම එතරම් අසීරු දෙයක් ද?

සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූයන් වහන්සේලා ද කරුණාවෙන් හා මෛත්රිඅයෙන් යුක්ත ව මහා කරුණාවෙන් හා මෛත්රිෂයෙන් යුක්ත ව මහා කාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ සත්ය ධර්මය ප්ර කාශ කොට මේ සත්යුයේ බලයෙන් සෙතක් ශාන්තියක් සැලසේවා! ලෙඩ දුක් දුරු ‍ෙව්වා! දිගාසිරි නිරෝගී සම්පත් ලැබේවා! කියා සත්යල ක්රි යා කරන විට නො සැලැසෙන යහපතක් නැතැයි කිව යුතු ය. මෙසේ පිරිතෙහි සත්යක ක්රිතයා බලය ද නො අඩු ව ම රඳා පවත්නේ ය.

දෙවිවරු

ගෙවල් හා මහා වෘක්ෂ ආශ්රයය කරගෙන සාමාන්යි දෙවිවරුන් වාසය කරන බව බුද්ධ ධර්මයෙහි සඳහන් වේ. පිරිත් දේශනාව පටන්ගන්නට පෙර දෙවියන්ට ද පිරිත් අසන්නට පැමිණෙන්නට යයි ආරාධනා කිරීම සිරිත ය. සම්යවග්දෘෂ්ටික දෙවිවරු පිරිත් අසන්නට ඉතා කැමති ය. එහෙයින් තමන්ගේ හිත මිත්රස මහේශාක්ය් දෙවියනට ද දන්වා ඔවුනුදු කැඳවාගෙන පිරිත් අසන්නට පැමිණීම භූමාටු දෙවියන්ගේ සිරිතෙකි. ඔවුන්ගේ පැමිණීම නිසා අල්පේශාක්යව ප්රේතතාදීහු වෙතොත් එතැනින් බැහැර වී යති. එහෙයින් ප්රේණතාදී අමනුෂ්යුයන් නිසා ඇති විය හැකි කරදර තිබුණා නම් එය නැති වී යයි. එසේ ම පිරිත් ඇසීමෙන් සතුටට පැමිණෙන දෙවියෝ ද තමහට පිරිත් ඇසීමට උපකාර වූ පින්වතුනට විපත් දුරුකිරීම් සම්පත් ළඟා කර දීම් ආදී සුළු සුළු උපකාර නො කෙරන්නාහු නො වෙති.

මෙසේ පිරිතෙන් ගුණ ලබාදීමට පිටතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්ම සමූහයක් එක්වෙයි. මෙකී කරුණු ටිකෙන් වුව ද විපත් දුරුකොට සම්පත් ළගා කර දීම කළ හැකි බව නුවණින් කල්පනා කරන කා හට වුව ද වැටහේ ම ය.

අභ්යනන්තරික උපකාරක ධර්ම

පිරිතේ හාස්කම් හා කර්ම වේගය

ශ්රිද්ධාව හා පඤ්ඤාව ද යොනිසෝ මනසිකාරය හා උපට්ඨිකත සතිය ද යන මේ ධර්මයන් නිසා තමන්ගේ සන්තානයෙහි පහළ වන කුසල චිත්තයෝ ඇතුළතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්මයෝ නම් වෙති.

චිත්ත වේගය අතිශීඝ්රෙ ය. ප්රඇමාණය දැක්වීමට උපමාවක් ද නැත්තේ ය. සාමාන්යස ඇසට පෙනෙන දෙයින් ඉතා වේගයෙන් ක්රි යා කැරෙන්නේ විදුලි කෙටීම ය. චිත්ත වේගය ඊට වඩා කොතරම් බලවත් දැයි කිවහොත් විදුලියක් කොටන ක්ෂෙණයෙක දී සිත් සිය ගණනක් ඇති විය හැකි ය. ඒ සිත් නිකම් උපදිනවා නොව ලැබුණු අරමුණු අනුව වීථි ප්රිතිපන්න ව වේගයෙන් දුවත්. එය එසේ නම් පැයකදී දවසක දී ජීවිත කාලයක දී කොපමණ සිත් පහළ විය හැකි ද?

මෙසේ පහළ වන්නා වූ හැම චිත්ත වීථියක ම කුසල් හෝ අකුසල් හෝ ජවන් නමින් සිත් සතක් උපදී. කුසලාකුසල කර්ම යයි කියන්නේ මේ සිත් හතට ය. මේ ජවන් සිත් වලට පෙර උපදින්නේ වොත්ථ පන හෙවත් මනොද්වාරාවජ්ජන නමින් ක්රි යා සිතෙකි. ඒ අවස්ථාවෙහි යොනිසෝ මනසිකාරයත් එළඹ සිටි සිහියත් තිබුණා නම් නිසි මඟට හැරවීම නිසා කුසල් ජවන් පහළ වෙයි. අයොනිසෝ මනසිකාරයත් මුට්ඨස්සතියත් තිබුණා නම් අකුසල් ජවන් සිත් පහළ වෙයි‍. මේ හත අතුරෙන් පළමු ජවන් සිත අ‍ාසෙවන ප්ර්තයයක් නැති හෙයින් ඉතා දුර්වල ය. විපාක දෙතොත් දිට්ඨධම්මවෙදනීය විපාක වශයෙන් මේ ජාතියෙහිම පමණක් විපාක දෙයි. හත් වැනි ජවන් සිත මුල් හයෙන් ලැබෙණු ආසේවන ප්රකත්ය ය නිසා ඉතා ප්රදබල ය. උපපජ්ජ වේදනීය විපාක වශයෙන් ලබන ජාතියෙහි ම විපාක දීමට ශක්තිය ඇත්තේ ය. මේ ජවන් සිත් දෙකේ විපාක මේ ජාතියෙහි හා මීළඟ ජාතියෙහි විපාක දිය නො හැකි වුවොත් අහෝසි වෙයි. ඉදිරියෙහි විපාක දිය නො හැකි වෙයි.

මෙකී දෙ සිත හැරුණු විට ඉතිරි ජවන් සිත් පහේ ම අපරාපරිය වේදනීය විපාක වශයෙන් නිවන් අවබෝධ කොට පිරිනිවන් පානා තුරු විපාක දීමට ශක්තිය අ‍ැත්තේ ය. එක ජීවිතයක දී රැස් කරන මෙබඳු කර්මයන්ගේ සංඛ්යාකව නො කිය හැකි තරම් වේ. එය එසේ නම් මේ සංසාරයෙහි අනාදිමත් කාලයක් මුළුල්ලෙහි සැරි සරනා අය කොපමණ කර්ම රැස්කර ඇද්ද? එහෙයින් සෑම රජකු තුළ ම මහ හිඟන්නකු වීමේ කර්ම ශක්තිය මෙන් ම, සෑම හිඟන්නෙකු තුළ මහරජකු වීමේ කර්ම ශක්තියක් ද ඇත්තේ ය. එසේ ම මන්දාමයුෂ්ක වීමේ හා රෝග බහුල වීමේ ද කර්ම මෙන් ම දීරඝායුෂ්ක වීමේ හා සුවපත් වීමේ කර්ම ද නො කිය හැකි තරම් රැස්කර ඇත.

නිල මැස්සා අසුචියට හා මී මැස්සා සුවඳට ඇදී යන්නාක් මෙන්, මේ ජාතියෙහි අකුසල කර්ම කරන්නා වෙතට පෙර ජාති වල කරන ලද අපරාපරිය වේදනීය අකුසල් කර්ම ද, කුසල කර්ම කරන්නා වෙතට අපරාපරිය වේදනීය කුසල් කර්ම ද විපාක දීමට ඇදී එයි.

ශ්රමද්ධාවෙන් හා ප්රදඥාවෙන් යුක්ත ව පිරිත් අසන විට කෙනෙකු තුළ පහළ වන්නේ ‍සොමනස්ස සහගත ඤාණ සම්පයුත්ත සිත් ය. ඒ සමඟ ම ඒ තැනැත්තා තුළ බල පවත්වන්නේ මේ පිරිතෙහි බලයෙන් විපත්ති දුරුවී දීර්ඝාතයු සම්පත් හා නීරෝග සම්පත් වැඩි දියුණු වේවා යන බලාපොරෙත්තුව යි. චිත්තවේගය අතිශීඝ්රක බැවින් පැයක් පමණ කල් ශ්රඩද්ධාවෙන් හා ප්රපඥාවෙන් ද පිරිත් අසා සිටින විට කොතරම් කුසල් සිත් පහළවෙනුවා ඇත්ද? සතළොස් චිත්තක්ෂ‍ණයන්ගේ කාලයක් ඇති චිත්ත වීථි වශයෙන් බැලුවත් ගිණිය නො හැකි තරම් වේ. අනුමාන වශයෙන් චිත්ත වීථි දසදහසක් යයි සිතා බලමු. ඒ හැම චිත්ත වීථියක ම මෙලොව දී විපාක දීමේ ශක්තිය ඇති පළමු ජවන් සිත් ද දසදහසකි. පළමු ජවන් සිත් දුර්වල ය. තනියම විපාක දිය නො හැකි තරම් වේ. එහෙත් දුර්වලයන් දස දහසක් එක් වූ විට මහා බලයක් ලබන බව නො රහසකි. මේ පළමු ජවන් සිත් සමූහය විසින් පෙර කරන ලද අපරාපරිය වේදනීය කර්මයනට විපාක දීම සඳහා ඉදිරියට ඒමට මඟ පාදා දෙනු ලැබේ.

සසර සැරි සරන කාලවල දී රැස්කරන ලද විපත්ති දුරුකොට සම්පත් ලබා දීමට ශක්තිය ඇති කුසල කර්මයන්ගේ ප්රරමාණය සීමාතික්රා න්ත ය. එහෙයින් මේ අවස්ථාවේ තමන්ගේ සිතෙහි බල පවත්වන ලෙඩ දුක් ආදිය දුරු කොට ආයුරාරෝග්යාටදී සම්පත් ලබාගැනීමේ බලාපොරාත්තුව අනුව සසර දී කරන ලද එබඳු විපාක ශක්තියක් ඇති කර්ම ඉදිරියට පැමිණීමෙන් දුක් දුරුවී සම්පත් සැලැසෙයි.

පිරිතෙහි කොතරම් බලයක් ඇතත් අසන්නා තුළ කිසි විශ්වාසයක් නැත්නම් නියම ගුණය නො ලැ‍ෙබ‍යි. එසේ ම විශ්වාසය ඇතත් පිරිත් දේශනා කරන විට කෙලෙස් වසඟ ව හෝ නො සැලැකිල්ලේ හෝ අසා සිටීමෙන් ද නියම ගුණය නො ලැබෙයි. විශ්වාසය ඇතත් ශ්රසද්ධාවෙන් අසා සිටියත් විපාක දීමට බලවත් අකුසල කර්මයක් ඉදිරිපත් වූවොත් පිරිතෙහි නියම ගුණය නො ලැබිය හැකි වෙයි.

පිරිත ඇසීමට ප්රිියවී තිබෙන්නේ කුමක් නිසා ද?

මේ ලෝකවාසීන් අතර ප්රිකය යැයි මිහිරි යැයි සම්මත වූ ශබ්දයෝ බොහෝ වෙති. කෙනෙකුට ප්රි ය වූ ශබ්දය කෙනෙකුට ප්රිැයතර නො වේ. තවත් ‍ෙකනෙකුට ප්රිටයතම වේ. අන් කෙනෙකුට අප්රිඅය වේ. එහෙත් පිරිත් ශබ්දය හැම දෙනාට ම එක හා සමාන ව ම ප්රිනය යැයි කිව හැකි ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ එක සූත්රටයක් මාතෘකා කොට සත් දවසක් ධර්මම දේශනා කරනුවා යැයි ප්රිසිද්ධ කළොත් මුල් දිනයෙහි අතිවිශාල ජනකායක් පැමිණෙනවා ඇත. දෙවන දිනයෙහි පිරිස අඩු වෙයි. තෙ වැනි දිනයෙහි ඊටත් අඩු වෙයි. හත් වැනි දිනය වන විට දායක මහතාත් දේශකයන් වහන්සේත් පමණක් විය හැකි ය. දේශකයන් වහන්සේ ඉතා විචිත්ර ලෙස දේශනාව කරති. ඉතා මැනැවින් කරුණු පැහැදිලි කර දෙති. එහෙත් දින හතේ ම එක ම ධර්මය නම් මහජනයාගේ ප්රි්ය භාවය දිනෙන් දින ම අඩුවීම නො වැළැක්විය හැක්කකි.

හත් වැනි දවසෙක පිරිත් දේශනාවක් යයි ප්රිසිද්ධ කළොත් මුල් දිනයෙහි ද විශාල පිරිසක් පැමිණෙනුවා ඇත. දෙවැනි දිනයෙහි පිරිස වැඩිවෙයි. හත්වැනි දිනය වන විට පසු වී ආ කෙනෙකුට සමීප විය නො හැකි කරම් අතිවිශාල ජනකායක් පැමිණෙනුවා ම ය. දේශකයන් වහන්සේලා එක පදයක්වත් තෝරා දුන්නේ නැත. අසා සිටියවුන් හට තේරෙන්නේත් නැත. එහෙත් අසා සිටිනවුන්ගේ ප්රීදතිය නම් නො කිය හැකි තරම් වේ.

පිරිත මනුෂ්යටයනට පමණක් නො ව තිරිසනුන් හට ද ඉතා ප්රිිය බව නොයෙක් කථාවලින් පෙනෙන්නට තිබේ. කවර රටෙක වුව ද බෙ‍ෟද්ධයනට පමණක් නොව අබෞද්ධයනට ද ඉතා ප්රිනය ය. පිරිත මෙතරම් ප්රි ය වීමට ප්රවධ‍ාන හේතුව එය බුද්ධ භාෂිතයක් වීමයි. ධර්මක ‍ෙද්ශනා කරන විට ද ප්රිකාශ කරන්නේ බුද්ධ භාෂිතයන් වුව ද එය දේශකයන්ගේ වචනවලිනි. පිරිත් දේශනා කරන විට එය දේශනා කරන්නෝ ඉස්පිල්ලක් පාපිල්ලක් වත් නො වෙනස් ව බුද්ධ වචනය ම කියති.

අකුරු නිසි ලෙස යෙදීමෙන් අ‍ැතිවන වචන ශක්තිය ද ඉතා බලවත් ය. හෝඩියේ අකුරු එක් අකාරයකින් යොදා කී විට අසන්නවුන්ගේ ඇස් රතු වන තරම් දරුණු විය හැකි ය. අප්රිඅය විය හැකි ය. තවත් ආකාරයකින් කී විට අසන්නවුන්ගේ ඇස්වලින් සතුටු කඳුළු වගුරුවන්නට පිළිවන. මෙකළ ඇතමුන් විශ්වාස නො කරතත් සෙත්කවි, වස්කවි ආදියෙහි තිබෙන්නේ ද අකුරු පිහිටුවීමේ බලය හා ගණ පිහිටවීමේ බලය යි. සාමාන්යි මනුෂ්යහයාගේ හිත සතුටු කිරීමට දෙවියන් ඉදිරියෙහි ඒවා කීම සිරිතක් වුවත් නියම ලෙස තැනූ සෙත් කවියෙහි වස්කවියෙහි බලය එය තනනුවාත් සමග ම ප්ර කට වෙයි.

පිරිතෙන් ආයුෂ වැඩෙන්නේ කෙසේ ද?

පිරිතෙන් ආයුෂ වැඩෙනුවා නම් වරින්වර පිරිත් කියවා ගැනීමෙන් අවුරුදු සියගණනක් ජීවත්විය හැකි නො වේ දැයි කෙනෙකුට තර්ක කරන්නට පිළිවන. මෙහි ආයුෂ වැඩෙනුවා යයි කියන්නේ අමුතුවෙන් ආයුෂ දික්වීමක් නොව උප්පත්තියෙන් ලැබූ ආයුෂ අතරමඟ සිඳීමක් නැති ව සම්පූර්ණයෙන් විඳින්නට පිළිවන් වීම ය.

සත්ත්වයාගේ උප්පත්තිය ලබාදෙන කර්මයට ජනක කර්මය යයි කියනු ලැබේ. සෑම දෙනා ම උප්පත්තියත් සමඟ මරණයත් ගෙන එති. ඔවුනට ජීවත්විය හැකි කාල පරිච්ඡේදය හෙවත් ආයුෂ ද එහි ම ඇතුළත් වී ඇත්තේ ය. යමකු අවුරුදු හැටක් හෝ හැත්තෑවක් හෝ අසූවක් හෝ ජීවත් වන්නට පිළිවන් කර්ම ශක්තියකින් උපන්නා නම් නියමිත කාලයට වඩා දවසක් වත් ජීවත්විය නො හැකි ය. එහෙත් ඊට කලින් මරණය නම් සිදුවිය හැකි වේ. යමකු අවුරුදු අසූවක් ජීවත්වන්නට පිළිවන් කර්මයකින් උපන්නත් එ් අවුරුදු අසූව ම ජීවත් වන්නට ඉඩ නොදී උපපීඩකාදී කර්ම බලයෙන් නොයෙක් බාධා පමුණුවා මරණය සිදු කරන්නට ඉඩ තිබේ. ඉදින් යමකු මේ මේ දෙයින් විපත්ති - ලෙඩදුක් හා මරණය ද සැලසෙන්නේ ය, මේ මේ දෙයින් සම්පත් - නීරෝග භාවය හා දීර්ඝායුෂ සැලැසෙන්නේ යයි දැනගෙන සිහියෙන් නුවණින් හා සැලැකිල්ලෙන් ක්රිනයා කළොත් ඔහුට උපතින් ලැබූ සම්පූර්ණ ආයුෂ ප්ර්මාණය ම භුක්ති විඳින්නට පිළිවන් වෙයි.

යමෙක් මයිල් අසූවක් යන්නට ප්රිමාණවත් පැට්රුල් හා එංජින් තෙල් දමා ගත් හොඳ මෝටර් රථයක් ගෙන මඟට බසී. ඔහුගේ රථයෙහි මයිල අසූවක් දුවන්නට හැම ශක්තියක් ම සම්පූර්ණ ව ඇතත් ඒ ගමන වළක්වා දැමිය හැකි බාධා අතරමඟ දී කොපමණ පැමිණේවි ද? මඟ අවුරා සිටින ජනයා - පාර හරහා දුවන පනින ළමයින් - මඟ ගමන් කරන තිරිසනුන් - ඉදිරියට එන රථවාහන - කඳු පල්ලම් වංගු මාර්ග බාධක ආදී බාහිර බාධා රාශියකුත් තමන්ගේ නො සැලැකිල්ල, නිදිමත, වෙරිමත, ආදී ඇතුළතින් පැන නඟින බාධාවනුත් නිසා - මයිලෙන් - දෙකෙන් - විස්සෙන් - තිහෙන් ගමන වැළැකී යන්නට පිළිවන. එසේ ම නිදිමත ආදී නො සැලකිලිත් නැතුව පිටතින් පැමිණෙන නොයෙක් බාධාත් මඟ හරවා ගෙන සිහියෙන් හා නුවණින් රථය පැදෙව්වොත් මයිල් අසූව ම යන්නට පිළිවන. කොතෙක් සැලැකිල්ලෙන් රථය පදවාගෙන ගියත් මයිල් අසූවකට වඩා නම් යා නොහැකි ය. ඊට වඩා යාමට එහි ද්ර ව්ය් ශක්තිය නැති හෙයිනි. එසේ යමෙක් අවුරුදු අසූවක් ජීවත් වන්නට කර්ම ශක්තිය ඇති ව උපන්නත් එය නියම කාලයට ප්ර ථම සිදී යන්නට හේතුවන නොයෙක් බාධා පැමිණෙයි. ඉදින් ඒ තැනැත්තා ආහාර - විහරණ - සෘතු - පුද්ගලාදී සප්පායයන් නිසිසේ පවත්වමින් සිහිනුවණින් ක්රිතයා කළොත් සියලු බාධා මැඩගෙන අවුරුදු අසූවම ජීවත් වෙයි. කොතෙක් සිහි නුවණින් ක්රිතයා කළත් ඔහුට නම් අවුරුදු 80 ට වඩා ජීවත්විය නොහැකි ය. ඊට වඩා ඉඳීමට කර්ම ශක්තිය නැති හෙයිනි.

පිරිත් කියවා ගැනීමෙන් මුලින් සඳහන් කළ පරිදි බාහිර උපකාරක ධර්මය, ආභ්යනන්තරික උපකාරක ධර්මය යන උපකාරක ධර්මයන්ගේ බලයෙන් තමන් විසින් සසර දී රැස් කරන ලද ආයුෂ වර්ධනය කළ හැකි කර්ම ඉදිරියට පැමිණීමෙන් උපතින් ලැබූ ආයුෂ අතරමඟ නො සිඳ සම්පූර්ණයෙන් ගෙවන්නට පිළිවන් වෙයි.

දිගාසිරි ලැබීම

පෙර එක්තරා බමුණකුට පුතෙක් සිටියේ ය. තම මිත්රආ තාපසයකු දකින්නට මේ අත දරුවාත් රැගෙන ගිය බමුණාට දැනගන්නට ලැබුණේ කුඩා දරුවා සතියකින් මැරෙන බව ය. එය වළක්වා ගන්නට ක්රමමයක් ඇසූ විට බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් අසා දැන ගන්නැයි තාපසයා කීවේ ය. බමුණා දරුවාත් රැගෙන බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට ගියේ ය. දරුවා ගේ මරණය සිදුවිය හැකි බව දැනගත් බමුණා එයින් මුදවා ගැනීමට මඟක් තිබේ දැයි ඇසුවේ ය. උන්වහන්සේ ගෙදර මණ්ඩපයක් තනා භික්ෂූඑන් වැඩම කරවා සතියක් පිරිත් දේශනා කරන්නට නියම කළ සේක. බමුණා වහා ම ගොස් මණ්ඩපය ආදී කටයුතු පිළියෙල කළේ ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ භික්ෂූේන් පිටත් කළහ. භික්ෂූීන් වහන්සේ ගොස් පිරිත් දේශනාව නො නවත්වා ම පැවැත්වූහ. සත්වැනි දින බුදුරජාණන් වහන්සේ ද වැඩම කළහ. පිරිත් අවසාන වී අටවැනි දින උදේ දරුවා ලවා බුදුරජාණන් වහන්සේ වැන්දවූ අවස්ථා‍ෙව්හි දී උන්වහන්සේ “දීඝායුකො හොතු” යි වදාළ සේක. එයින් දිගාසිරි ලැබ අවුරුදු එකසිය විස්සක් ජීවත් ව සිටියේ ය.

මේ කුමාරයා උපන්නේ ද අවුරුදු එකසිය විස්සක් ජීවත් වන්නට කර්ම ශක්තිය අ‍ැති ව ය. එහෙත් ඔහු විසින් සසර දී කරන ලද අකුසල කර්ම බලයෙන් යකකුට බිලිවී ජීවිතයට අනතුරක් වීම මෙදිනට එළඹ තුබුණේ ය. පිරිතෙහි බලයෙනුත් බුද්ධානුභාවයෙනුත් පිරිත් ඇසීමට පැමිණි මහේශාක්යඹ දෙවියන්ගේ බලයෙනුත් යක්ෂබයාට ඉදිරියට එන්නට නො හැකි වීම නිසා ඒ බලවත් කර්මය මඟ හැරී ගියේ ය. එයින් උපතින් ලැබූ සම්පූර්ණ ආයුෂ විඳින්නට පුළුවන් විය.

මෙහි දී ශක්රරයාගේ පුවත පිළිබඳ ප්රයශ්නයක් පැන නගී. ශක්රනයා ආයුෂ ගෙවීම නිසා බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට ගොස් වැන්දේ ය. උන්වහන්සේ “දීඝායුකො හොතු” යි වදාරනුවාත් සමඟ ම ශක්රනයා මැරී නැවැතත් ශක්රාුත්මභාවයක් ලැබුවේ ය. එය ක්ෂුණයකින් සිදුවූවක් නිසා අන්යෙයනට නො පෙනුණත් මැරී ඉපදීමක් විනා ගෙවී ගිය ආයුෂ අන් ලෙසකින් දික්වීමක් සිදු නො වේ.

පිරිතෙන් නීරෝගී භාවය ලැබෙන්නේ කෙසේ ද?

පිරිත් දේශනාකරන භික්ෂූැන් වහන්සේ හැම සූත්රතයක් පාසා “එතෙන සච්චවජ්ජෙන සබ්බරොගො විනස්සතු” “මේ සත්ය් වචනයෙන් සියලු රෝග වැනසේවා යි” ප්රා‍ර්ථනා කෙරෙති. සාමාන්යන අයට වඩා භාවිත සිත් ඇති සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූජන් වහන්සේලා කරුණාවෙන් හා මෛත්රිසයෙන් කරන ප්රා ර්ථනාවෙහි ලොකු බලයක් පවතී. බොරු නො කියන විහිලු නො කරන පිරිසක් කෙනෙකු මැදි කරගෙන “පිස්සා පිස්සා” යි බොහෝ වේලාවක් කීවොත් නො වරදවා ම පිස්සු වැටෙන්නට පිළිවන. එසේ ම සත්යල වූ ධර්මය ප්රකකාශ කොට “නීරෝග වේවා! නීරෝග වේවා!” යි ගුණවත් පිරිසක් විසින් සත්යප ක්රිායා කරන විට නීරෝග වීම පුදුමයක් නො‍ ‍ෙව්. නීරෝගී වන්නට තමන්ගේ සිත තුළ තිබෙන විශ්වාසය හා බලාපොරොත්තුව ද ඊට ආධාර වෙයි. පිරිත් අසා සිටින විට මුලින් සඳහන් කළ පරිදි පහළ වන්නේ කුසල් සිත් ය, පිරිසිදු සිත් ය. ඒ කුසල් සිත්වල බලයෙන් පෙර සසර කරන ලද නිරෝග සම්පත් සැලැසිය හැකි කර්මයනට විපාක දීමට මඟ පෑදෙයි. ඒ හිත පිරිසිදුවීම නිසා ලේ පිරිසිදු වෙයි. එයින් බෙහෙත් ඇඟට අල්ලයි. ඉක්මනින් ගුණ ලැබෙයි. ඒ හේතුවෙන් ලෙඩ සුව වෙයි. නීරෝගී වෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේ අසනීප වූ අවස්ථාවෙහි පිරිත් කියවා ගත්හ. එයින් උන්වහන්සේ ලොවට ආදර්ශයක් දුන් සේක. ඒ නිසා එදා පටන් අද වන තුරුත් බෞද්ධ පින්වතුන් අසනීප වූ අවස්ථාවෙහි දී පිරිත් කියවා ගැනීම සිරිතක් වශයෙන් ම පවත්වාගෙන එනු ලැබේ.

පිරිතෙහි ද වචන ශක්තිය ඉතා උසස් ලෙස පිහිටා ඇත්තේ ය. නොතේරෙන බසකින් කියද්දීත් පිරිත් ඇසීමට මෙතරම් ප්රි ය වී තිබෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ හොඳ සිතින් හොඳ දෙයක් අරමුණු කොට හොඳ දේ සංග්රරහ කොට හොඳ හැටියට අකුරු යොදා ප්රිකාශ කළ නිසා ම ය.

මහජනයා නා නා උත්සව සඳහා එක්රැස් වෙති. එබඳු අවස්ථාවල දී පැමිණ සිටියවුන්ගේ මූණු දෙස කල්පනාවෙන් බලන්න. “හිතේ ස්වභාවය මූණෙන් පෙනෙයි” යන ප්රීස්ථා පිරුළ අනුව ඒ ඒ අයගේ ඇතුළත, කෙබදුදැයි මූණුවලින් දැනගත හැකිවෙයි. ඉතා ඉහළ ප්රීරති උත්සවයකට පැමිණිවුන් අතර ද හැමදෙනා ම එක ලෙස සතුටු වන්නාහු නො වෙති. ඉතා ඉහළින් සතුටු වන්නාවුන් අතර ද නියම ප්රකමෝදයක් නැත. කටපුරා සිනා සී සතුට පෙන්වන්නට උස්සහ දරති. එහෙත් ඔවුන්ගේ හිත පුරා රාග - ද්වේෂ - මෝහ - මද - මාන - ඊර්ෂ්යානදී කෙලෙසිලි නිසා නියම සතුටක් සැනසිල්ලක නැත. ඒ අතරට පැමිණි කෙනෙකුට ද කට පුරා හිනා සතුටක් හැර හිත පුරා නියම සතුටක් ඇතිකර ගත නො හැකි ය. පිරිතක් අසන්නට පැමිණි පිරිසක් දෙස ද කල්පනාවෙන් බලන්න. බොරු හිනා නැත. එහෙත් පිරිස සිටින්නේ කොපමණ සතුටකින් ද? නො සතුටින් සිටිනා කෙනෙකුදු සොයාගත නො හැකි වෙයි. පිරිත කියවාගන්නා බලවත් රෝගියා ද සිටින්නේ ඉමහත් ප්රීගතියකිනි. මීට හේතුව කවරක් දැයි සලකා බලමු.

බුද්ධ රශ්මි මාලා

බුදුරජාණන් වහන්සේ ආදී උතුමන්ගේ හිසවටා තිබෙන රශ්මි මාලාව ගැන බෞද්ධයෝ හොඳින් දනිති. අතිපණ්ඩිත ඇතැමුන් එය ගැන සැක උපදවතත් නියම උගතුන්හට නම් කිසිදු සැකයක් නැත. අපේ ඇසට පෙනුණත් නො පෙනුණත් හැම දෙනාගේම ශරීරයෙන් රශ්මියක් නිකුත් ‍ෙවන බව විද්යාසඥයෝ පිළිගනිති. කෙනෙකුගේ රශ්මිය පරීක්ෂා කොට ඔහුගේ අදහස් ප්රුකාශ කරන්නට ද පිළිවන් බව නවීන විද්යාිඥයෝ කියති. ධර්මයෙහි සඳහන් සම්මුති සත්ය‍ය පවා කොතරම් ස්ථිරදැයි මෙයිනුත් තහවුරු වෙයි. ඒ නිසා බුදුරජ‍ිාණන් වහන්සේගේ රශ්මි මාලාව ගැන විද්යාදඥයනට පුදුමයක් වන්නට කරුණක් නැත. උන් වහන්සේගේ අතිපවිත්රා අදහස් නිසා රශ්මි මාලාව ද ඉතා ප්රුභාස්වර ය. මේ රශ්මිය ද හිරුරැස් සඳ රැස් මෙන් අන්ය්යන්ගේ කයෙහි ස්පර්ශ වෙයි. පිරිසිදු සිතැත්තා තුළින් නිකුත්වන රශ්මිය ද ඉතා ශාන්තිකර හෙයින් බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට පැමිණියාහු ප්රීදතියෙන් ඔද වැඩුණු සිතැත්තෝ වූහ.

පිරිත් දේශනා කරන සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූින් වහන්සේලාගේ සිත් කරුණා මෛත්රිතයෙන් පිරිලා ය. ඒ අවස්ථාවෙහි දී උන් වහන්සේලාගේ ශරීරයෙන් නිකුත්වන රශ්මිය ද අතිපවිත්ර ය, ශාන්තිකර ය. පිරිත් අසා සිටින්නෝ ද පඤ්ච ශීලයෙහි පිහිටා ශ්රරද්ධාවෙන් හා භක්තියෙන් ද යුතුව පිරිත් අසති. එවිට ඔවුන්ගේ ශරීරයෙන් නිකුත් වන්නේ ද ඉතා සංසුන් රශ්මියෙකි. මෙසේ නිකුත්වන රශ්මි ධාර‍ාවෝ අවට හැම තැන ම පැතිරී යෙති. මනුෂ්ය යන්ගේ ශරීරවල කාවැදී යති. ගෙයි බිත්ති වල පවා හැපී සිටිති. මෙසේ තමන් තුළ හට ගන්නා පිරිසිදු අදහස් නිසාත් බැහැරින් අවුත් තම ශරීරයෙහි හැපී සිටි පවිත්රි රශ්මි ධාරාවන් නිසාත් පිරිත් අසන්නට පැමිණෙන හැම දෙනාට ම අපමණ ප්රීයතියක් ඇතිවෙයි. පිරිත් දේශනා කළ තැන ඒ උපකරණ සියල්ල ම බැහැර කළ පසුත් දින කීපයක් යන තුරු එහි පැමිණි ආගන්තුකයකුට වුව ද අමුතු හැඟීමක් පහළ වෙයි. ඒ අවට පැතිරුණු ශාන්ත රශ්මිය නිසා ඔහු තුළ ද සංසුන් බවක් ඇති වේ. මෙහි ඇති සත්යරතාව එබඳු අවස්ථාවක දී කල්පනාවෙන් සිටින්නකුට මැනවින් දත හැකි වෙයි.

∼❦∽

සිංහල බෞද්ධ්යා 1953.09.26, 1953.10.03, 10, 17

ප්රහඥාප්ර්භා 6



යතුරුලිවීම: චමිත ලක්මාල් මහතා

පිරිතේ බල මහිමය

පිරිතේ බල මහිමය


අතිපූජ්යල මඩිහේ පඤ්ඤාීසීහ මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ



පිරිතේ ඇති ගුණ

“මහා තෙජවන්තපතාය සමන්ත5තො සත්තා නං භයං උපද්දිවං උපසග්ගංත ච තායති රක්ඛමතීති පරිත්තංත” යනු මහා සද්ද නීති විවරණ පාඨ හෙයින් මහා තේජස් ඇති බැවින් සත්ත්වයන් හට පැමිණෙන භය උපද්රසවාදිය හාත්පසින් ම හැම ‍ෙලසින් ම වළකා ආරක්ෂාහ කෙරේනු යි, පරිත්ත - පිරිත් නම් ‍ෙව්.

“විපත්තිට පටිබාහාය - සබ්බමසම්පනත්ති සිද්ධියා

සබ්බ දුක්ඛ විනාසාය - පරිත්තං බ්‍ි-ෑථ මංගලං”

විපත්ති වැළැකීම පිණිසත්, සියලු සම්පත් සිද්ධ කරදීම පිණිසත්, සියලු දුක් වැනැසීම පිණිසත් හේතුවන්නා වූ මංගල සම්මත පිරිත දේශනා කරන්නේ මැනැවි. දෙ වැනි වාරයන්හි “සබ්බ දුක්ඛ විනාසය” වෙනුවට පිළිවෙළින්, “සබ්බ භය විනාසාය” සියලු භය වැනැසීම පිණිසත් “සබ්බ රෙ‍ා්නග විනාසාය” සියලු රෝග වැනැසීම පිණිසත් කියා යොදන්නේ නම් මැනවි.

මෙය පිරිත් දේශනාවට වැඩමකර සිටින මහාසංඝයා වහන්සේට දායක පින්වතුන් විසින් චාරිත්රාතනුකූල ව ආරාධනා කරනු ලබන පිළිවෙළ යි. මෙහි පිරිතකින් බලාපෙ‍ාරොත්තු වන ගුණය ද ඇතුළත් වී තිබේ. සියලු විපත්ති වළක්වා සියලු දුක් - භය - රෝගයන් විනාශ කොට, දීර්‍ද ායුෂ සම්පත් නිරෝග සම්පත් ආදිය ලබා ගැනීම, පිරිත් දේශනා කරවා ගැනීමෙහි පරමාර්ථය හෙවත් ඉහළ ම බලාපො‍ෙරාත්තුව වේ. පිරිතකින් යට කී බලාපොරොත්තුව සම්පූර්ණ කරගැනීමට පිටතින් ලැ‍ෙබන උපකාරක ධර්ම සහ ඇතුළතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්ම වශයෙන් උපකාරක ධර්ම සමූහයක ගේ එක්වීමේ බලය ආධාර වේ.

බාහිර උපකාරක ධර්ම

මෙකල සම්මත කරගෙන තිබෙන පරිදි පිරිත් යැයි වෙන ම සූත්ර දේශනාවක් බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්රමකාශ කළ් නැත. උන් වහන්සේ දෙසූ සූවාසූදහසක් ධර්මස්කන්ධායන් අතුරෙන් යම් යම් ලෙඩ දුක් ආදී විපත් පැමිණ අවස්ථාවන්හි දී ඒවා දුරුකරනු සඳහා මහා කරුණාවෙන් ප්ර කාශ කළ සූත්රමයන් එක්කොට පිරිත් යයි සම්මත කර තැබීම පූර්වාචාර්යවරුන් ගේ කරිකාශයාවකි.

මහා කරුණා සමාපත්තියෙන් නැඟිට ලොව බලා වදාරා සත්ත්වයනට පැමිණි දුක් නැති කරනු සඳහා වදාළ සූත්රි ධර්මබයන් නිසා මෙහි වචනයක් පාසා උන් වහන්සේ ගේ මහා කරුණාව කා වැදී තිබේ. ඒ මහා කරුණාවෙහි එදා මෙන් ම අද ද සත්ත්වයන් ගේ දුක් දුරු කොට සම්පත් ළඟා කර දීමේ බලය රඳා පවතින්නේ ය.

මේ පිරිත් සූත්ර්යන්හි ඇතුළත් වී තිබෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නිර්මල ධර්මයයි. මනුෂ්යියන් ගේ දෙලෝ යහපතට හේතුවන ධර්මයන්ගෙන් මෙන් ම කිසි කලෙක වෙනස් නෙ‍ා වන සත්යෙයන් වන චතුරාය්‍්ගෙර්‍ සත්යාය ආදී උසස් ධර්මයන් ගෙන් ද යුක්ත ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ශ්රීල මුඛයෙන් ම දේශනා කළ රත්නත්රකයේ ගුණ ද ඇතුළත් ය.

අවුරුදු දෙදහස් පන්සීයකටත් වැඩි කාලයක් මුළුල්ලෙහි මේ නිර්මල ධර්මය නිසා ලොවට සැලැසුණ ශාන්තිය අති විශාල ය. සියලු දුක් නැතිකොට පරම සුවය ලැබූවන් ගේ සංඛ්‍ා වාව නො කිය හැකි තරම් ය. මේ නිර්මල ධර්මයෙහි ඒ බලය අද ද නො අඩු ව පවතී. සියලු දුක් නැවැත නූපදනා ලෙසට ම නැසිය හැකි ය. එසේ නම් සාමාන්ය දුක් කරදර විපත් නැසීම ගැන කවර කතා ද? එහෙයින් මේ පිරිතෙහි සත්යඑ වූ ධර්ම බලය ද රඳා පවත්නේ ය.

“අප්පමාණො බුද්ධො අප්පමාණො ධම්මො අප්පමාණො සංඝො” යි වදාළ පරිදි බුද්ධ - ධම්ම - සංඝ යන ත්රි්විධ රත්නයේ ගුණ අනන්ත ය. අප්රයමාණ ය. මේ බුදුගුණ ඇසීම් මාත්ර යෙන් පවා සසර දුක් නැති කළවුන් ගේ සංඛ්යොයාව ද විශාල ය. ඇතැම්හු ඍද්ධි විශේෂයක් නැති ව ද මේ බුදුගුණ බලයෙන් අහසින් පවා ගියහ. ඒ බුදුගුණ බලය අද ද නො අඩු ව පවතී. දහම් ගුණ හා සඟ ගුණ ද එසේ ම ය. මේ පිරිතෙහි ඒ අති පරිශුද්ධ රත්නත්රවයෙහි ගුණ බලය ද රඳා පවත්නේ ය.

කරුණා මෛත්රී. සහගත සිත

භික්ෂූමන් වහන්සේලාට පිරිත් දේශනා කරන්නට නියම කර ඇත්තේ ද කරුණා මෛත්රීර සහගත සිතිනි. පෙර විශාලා මහනුවර දුර්භික්ෂ - රෝග - අමනුෂ්යල යන ත්රිීවිධ මහා විපත්තියෙන් රටත් වැසියාත් බේරාගත හැකි වූයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩම කොට පිරිත් දේශනා කිරීමෙනි. එහි පිරිත් දේශනා කළෝ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නියමය පරිදි අනඳ මාහිමියන් වහන්සේ ය. මුළු නගරයෙහි ඇවිදිමින් පිරිත් පැන් ඉසිමින් මුළු රාත්රිඅය ම පිරිත් දේශනා කළ අනඳ මා හිමියන් වහන්සේ එය කොතරම් කරුණාවෙකින් කරන්නට ඇත්දැයි වැටැහෙන්නේ එදා එහි පැවැති තත්වය මෙනෙහි කරන විට ය. කවර කලෙක වුව ද පිරිත් දේශනා කරන භික්ෂූින් වහන්සේලාට නියම කර තිබෙන්නේ “වේසාලියා තීසු පාකාරන්තරෙසු තියාමරත්තිං පරිත්තං කරොන්තො ආයස්මා ආනන්දත්ථෙකරො විය කාරුඤ්ඤ චිත්තං උපට්ඨපෙත්වා” යි කියූ පරිදි එදා විශාලා මහ නුවර පිරිත් දේශනා කළ අනඳ මාහිමියන් වහන්සේ මෙන් කරුණා මෛත්රීර සිත් උපදවාගෙන පිරිත් දේශනා කළ යුතු බවයි. කරුණු මෙසේ හෙයින් මේ පිරිතෙහි සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූපන් වහන්සේලා ගේ කරුණා මෛත්රීච බලය ද රඳා පවතින්නේ ය. කරුණාවෙන් හා මෛත්‍රියෙන් පිරිත් දේශනා කරන භික්ෂූ්න් වහන්සේලා හැම සූත්රනයක් පාසා ම “එ්ෛතෙන සච්ච වජ්ජෙන සොත්ථි තෙ හොතු සබ්බදා” - මේ සත්යේ වචනයෙන් ඔබට සැමදා ම සෙතක් ‍ෙව්වා” යි සත්යත ක්රි්යා කෙරෙති. සත්ය‍ ක්රිෙයාවෙහි පුදුම බලයක් පවත්නේ ය.

සච්චෙන වාචෙනුදකං හි ගාධති

විසම්පි සච්චෙන හායන්ති පණ්ඩිතා

සච්චෙන දෙවො ථනයං පවස්සති

සච්චෙ ඨිතා නිබ්බුතිං පත්ථ යන්ති



සත්යෙ ක්රිියා බලයෙන් ගැඹුරු දියෙහි ද බැසගනී. මහා කප්පින රජතුමා පැවිදිවන්නට එන විට හමු වූ මහා ගංගාවන්හි බැස පොළොවෙහි මෙන් ගමන් කොට පැමිණියේ සත්ය ක්රි්යා බලයෙනි.

සත්යන වචනයෙන් ඝෝර විෂ ද නැසිය හැකි ය. රජු විසින් විෂ පෙවූ ඊයෙන් විදිනු ලැබූ සාම කුමාරයා සිහිසන් නැති ව ඇද වැටුණේ ය. මරණාසන්න ව සිටි කුමරු වෙතට පැමිණි ගුණවත් අඳ දෙමාපියන්ගේ සත්ය ක්රිටයා බලයෙන් විෂ මුළුමනින් ම බැස ගොස් කුමරු ප්රකකෘති සිහිය ලැබුවේ ය.

සත්යය වචනයෙන් වැසි වැස්සවිය හැකි ද වේ. සිරිසඟබෝ ආදී ගුණවත් රජවරු සත්ය් ක්රිසයා බලයෙන් වැසි වැස්සවූ සැටි ඉතිහාසය දන්නවුනට මතක ඇත.

සත්යනයෙහි පිහිටියාහු නිර්වාණය ප්රාමර්ථනා කෙරෙති. පුහුදුන් කම නිසා යම් යම් සුළු දෝෂ ඇතත් දැන දැන බොරු නො කීම නියත විවරණ ලැබූ බෝධිසත්ත්වවරුන්ගේ ධර්ම තාවෙකි. සත්ය යෙහි පිහිටා කරන ප්රාරර්ථනාවෙන් සියලු සසර දුක් ගෙවා පරම සුවය වන නිවන පවා ලැබිය හැකි නම් සාමාන්යට ලෙඩදුක් නැතිකොට සුවපත් වීම එතරම් අසීරු දෙයක් ද?

සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූයන් වහන්සේලා ද කරුණාවෙන් හා මෛත්රිඅයෙන් යුක්ත ව මහා කරුණාවෙන් හා මෛත්රිෂයෙන් යුක්ත ව මහා කාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ සත්ය ධර්මය ප්ර කාශ කොට මේ සත්යුයේ බලයෙන් සෙතක් ශාන්තියක් සැලසේවා! ලෙඩ දුක් දුරු ‍ෙව්වා! දිගාසිරි නිරෝගී සම්පත් ලැබේවා! කියා සත්යල ක්රි යා කරන විට නො සැලැසෙන යහපතක් නැතැයි කිව යුතු ය. මෙසේ පිරිතෙහි සත්යක ක්රිතයා බලය ද නො අඩු ව ම රඳා පවත්නේ ය.

දෙවිවරු

ගෙවල් හා මහා වෘක්ෂ ආශ්රයය කරගෙන සාමාන්යි දෙවිවරුන් වාසය කරන බව බුද්ධ ධර්මයෙහි සඳහන් වේ. පිරිත් දේශනාව පටන්ගන්නට පෙර දෙවියන්ට ද පිරිත් අසන්නට පැමිණෙන්නට යයි ආරාධනා කිරීම සිරිත ය. සම්යවග්දෘෂ්ටික දෙවිවරු පිරිත් අසන්නට ඉතා කැමති ය. එහෙයින් තමන්ගේ හිත මිත්රස මහේශාක්ය් දෙවියනට ද දන්වා ඔවුනුදු කැඳවාගෙන පිරිත් අසන්නට පැමිණීම භූමාටු දෙවියන්ගේ සිරිතෙකි. ඔවුන්ගේ පැමිණීම නිසා අල්පේශාක්යව ප්රේතතාදීහු වෙතොත් එතැනින් බැහැර වී යති. එහෙයින් ප්රේණතාදී අමනුෂ්යුයන් නිසා ඇති විය හැකි කරදර තිබුණා නම් එය නැති වී යයි. එසේ ම පිරිත් ඇසීමෙන් සතුටට පැමිණෙන දෙවියෝ ද තමහට පිරිත් ඇසීමට උපකාර වූ පින්වතුනට විපත් දුරුකිරීම් සම්පත් ළඟා කර දීම් ආදී සුළු සුළු උපකාර නො කෙරන්නාහු නො වෙති.

මෙසේ පිරිතෙන් ගුණ ලබාදීමට පිටතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්ම සමූහයක් එක්වෙයි. මෙකී කරුණු ටිකෙන් වුව ද විපත් දුරුකොට සම්පත් ළගා කර දීම කළ හැකි බව නුවණින් කල්පනා කරන කා හට වුව ද වැටහේ ම ය.

අභ්යනන්තරික උපකාරක ධර්ම

පිරිතේ හාස්කම් හා කර්ම වේගය

ශ්රිද්ධාව හා පඤ්ඤාව ද යොනිසෝ මනසිකාරය හා උපට්ඨිකත සතිය ද යන මේ ධර්මයන් නිසා තමන්ගේ සන්තානයෙහි පහළ වන කුසල චිත්තයෝ ඇතුළතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්මයෝ නම් වෙති.

චිත්ත වේගය අතිශීඝ්රෙ ය. ප්රඇමාණය දැක්වීමට උපමාවක් ද නැත්තේ ය. සාමාන්යස ඇසට පෙනෙන දෙයින් ඉතා වේගයෙන් ක්රි යා කැරෙන්නේ විදුලි කෙටීම ය. චිත්ත වේගය ඊට වඩා කොතරම් බලවත් දැයි කිවහොත් විදුලියක් කොටන ක්ෂෙණයෙක දී සිත් සිය ගණනක් ඇති විය හැකි ය. ඒ සිත් නිකම් උපදිනවා නොව ලැබුණු අරමුණු අනුව වීථි ප්රිතිපන්න ව වේගයෙන් දුවත්. එය එසේ නම් පැයකදී දවසක දී ජීවිත කාලයක දී කොපමණ සිත් පහළ විය හැකි ද?

මෙසේ පහළ වන්නා වූ හැම චිත්ත වීථියක ම කුසල් හෝ අකුසල් හෝ ජවන් නමින් සිත් සතක් උපදී. කුසලාකුසල කර්ම යයි කියන්නේ මේ සිත් හතට ය. මේ ජවන් සිත් වලට පෙර උපදින්නේ වොත්ථ පන හෙවත් මනොද්වාරාවජ්ජන නමින් ක්රි යා සිතෙකි. ඒ අවස්ථාවෙහි යොනිසෝ මනසිකාරයත් එළඹ සිටි සිහියත් තිබුණා නම් නිසි මඟට හැරවීම නිසා කුසල් ජවන් පහළ වෙයි. අයොනිසෝ මනසිකාරයත් මුට්ඨස්සතියත් තිබුණා නම් අකුසල් ජවන් සිත් පහළ වෙයි‍. මේ හත අතුරෙන් පළමු ජවන් සිත අ‍ාසෙවන ප්ර්තයයක් නැති හෙයින් ඉතා දුර්වල ය. විපාක දෙතොත් දිට්ඨධම්මවෙදනීය විපාක වශයෙන් මේ ජාතියෙහිම පමණක් විපාක දෙයි. හත් වැනි ජවන් සිත මුල් හයෙන් ලැබෙණු ආසේවන ප්රකත්ය ය නිසා ඉතා ප්රදබල ය. උපපජ්ජ වේදනීය විපාක වශයෙන් ලබන ජාතියෙහි ම විපාක දීමට ශක්තිය ඇත්තේ ය. මේ ජවන් සිත් දෙකේ විපාක මේ ජාතියෙහි හා මීළඟ ජාතියෙහි විපාක දිය නො හැකි වුවොත් අහෝසි වෙයි. ඉදිරියෙහි විපාක දිය නො හැකි වෙයි.

මෙකී දෙ සිත හැරුණු විට ඉතිරි ජවන් සිත් පහේ ම අපරාපරිය වේදනීය විපාක වශයෙන් නිවන් අවබෝධ කොට පිරිනිවන් පානා තුරු විපාක දීමට ශක්තිය අ‍ැත්තේ ය. එක ජීවිතයක දී රැස් කරන මෙබඳු කර්මයන්ගේ සංඛ්යාකව නො කිය හැකි තරම් වේ. එය එසේ නම් මේ සංසාරයෙහි අනාදිමත් කාලයක් මුළුල්ලෙහි සැරි සරනා අය කොපමණ කර්ම රැස්කර ඇද්ද? එහෙයින් සෑම රජකු තුළ ම මහ හිඟන්නකු වීමේ කර්ම ශක්තිය මෙන් ම, සෑම හිඟන්නෙකු තුළ මහරජකු වීමේ කර්ම ශක්තියක් ද ඇත්තේ ය. එසේ ම මන්දාමයුෂ්ක වීමේ හා රෝග බහුල වීමේ ද කර්ම මෙන් ම දීරඝායුෂ්ක වීමේ හා සුවපත් වීමේ කර්ම ද නො කිය හැකි තරම් රැස්කර ඇත.

නිල මැස්සා අසුචියට හා මී මැස්සා සුවඳට ඇදී යන්නාක් මෙන්, මේ ජාතියෙහි අකුසල කර්ම කරන්නා වෙතට පෙර ජාති වල කරන ලද අපරාපරිය වේදනීය අකුසල් කර්ම ද, කුසල කර්ම කරන්නා වෙතට අපරාපරිය වේදනීය කුසල් කර්ම ද විපාක දීමට ඇදී එයි.

ශ්රමද්ධාවෙන් හා ප්රදඥාවෙන් යුක්ත ව පිරිත් අසන විට කෙනෙකු තුළ පහළ වන්නේ ‍සොමනස්ස සහගත ඤාණ සම්පයුත්ත සිත් ය. ඒ සමඟ ම ඒ තැනැත්තා තුළ බල පවත්වන්නේ මේ පිරිතෙහි බලයෙන් විපත්ති දුරුවී දීර්ඝාතයු සම්පත් හා නීරෝග සම්පත් වැඩි දියුණු වේවා යන බලාපොරෙත්තුව යි. චිත්තවේගය අතිශීඝ්රක බැවින් පැයක් පමණ කල් ශ්රඩද්ධාවෙන් හා ප්රපඥාවෙන් ද පිරිත් අසා සිටින විට කොතරම් කුසල් සිත් පහළවෙනුවා ඇත්ද? සතළොස් චිත්තක්ෂ‍ණයන්ගේ කාලයක් ඇති චිත්ත වීථි වශයෙන් බැලුවත් ගිණිය නො හැකි තරම් වේ. අනුමාන වශයෙන් චිත්ත වීථි දසදහසක් යයි සිතා බලමු. ඒ හැම චිත්ත වීථියක ම මෙලොව දී විපාක දීමේ ශක්තිය ඇති පළමු ජවන් සිත් ද දසදහසකි. පළමු ජවන් සිත් දුර්වල ය. තනියම විපාක දිය නො හැකි තරම් වේ. එහෙත් දුර්වලයන් දස දහසක් එක් වූ විට මහා බලයක් ලබන බව නො රහසකි. මේ පළමු ජවන් සිත් සමූහය විසින් පෙර කරන ලද අපරාපරිය වේදනීය කර්මයනට විපාක දීම සඳහා ඉදිරියට ඒමට මඟ පාදා දෙනු ලැබේ.

සසර සැරි සරන කාලවල දී රැස්කරන ලද විපත්ති දුරුකොට සම්පත් ලබා දීමට ශක්තිය ඇති කුසල කර්මයන්ගේ ප්රරමාණය සීමාතික්රා න්ත ය. එහෙයින් මේ අවස්ථාවේ තමන්ගේ සිතෙහි බල පවත්වන ලෙඩ දුක් ආදිය දුරු කොට ආයුරාරෝග්යාටදී සම්පත් ලබාගැනීමේ බලාපොරාත්තුව අනුව සසර දී කරන ලද එබඳු විපාක ශක්තියක් ඇති කර්ම ඉදිරියට පැමිණීමෙන් දුක් දුරුවී සම්පත් සැලැසෙයි.

පිරිතෙහි කොතරම් බලයක් ඇතත් අසන්නා තුළ කිසි විශ්වාසයක් නැත්නම් නියම ගුණය නො ලැ‍ෙබ‍යි. එසේ ම විශ්වාසය ඇතත් පිරිත් දේශනා කරන විට කෙලෙස් වසඟ ව හෝ නො සැලැකිල්ලේ හෝ අසා සිටීමෙන් ද නියම ගුණය නො ලැබෙයි. විශ්වාසය ඇතත් ශ්රසද්ධාවෙන් අසා සිටියත් විපාක දීමට බලවත් අකුසල කර්මයක් ඉදිරිපත් වූවොත් පිරිතෙහි නියම ගුණය නො ලැබිය හැකි වෙයි.

පිරිත ඇසීමට ප්රිියවී තිබෙන්නේ කුමක් නිසා ද?

මේ ලෝකවාසීන් අතර ප්රිකය යැයි මිහිරි යැයි සම්මත වූ ශබ්දයෝ බොහෝ වෙති. කෙනෙකුට ප්රි ය වූ ශබ්දය කෙනෙකුට ප්රිැයතර නො වේ. තවත් ‍ෙකනෙකුට ප්රිටයතම වේ. අන් කෙනෙකුට අප්රිඅය වේ. එහෙත් පිරිත් ශබ්දය හැම දෙනාට ම එක හා සමාන ව ම ප්රිනය යැයි කිව හැකි ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ එක සූත්රටයක් මාතෘකා කොට සත් දවසක් ධර්මම දේශනා කරනුවා යැයි ප්රිසිද්ධ කළොත් මුල් දිනයෙහි අතිවිශාල ජනකායක් පැමිණෙනවා ඇත. දෙවන දිනයෙහි පිරිස අඩු වෙයි. තෙ වැනි දිනයෙහි ඊටත් අඩු වෙයි. හත් වැනි දිනය වන විට දායක මහතාත් දේශකයන් වහන්සේත් පමණක් විය හැකි ය. දේශකයන් වහන්සේ ඉතා විචිත්ර ලෙස දේශනාව කරති. ඉතා මැනැවින් කරුණු පැහැදිලි කර දෙති. එහෙත් දින හතේ ම එක ම ධර්මය නම් මහජනයාගේ ප්රි්ය භාවය දිනෙන් දින ම අඩුවීම නො වැළැක්විය හැක්කකි.

හත් වැනි දවසෙක පිරිත් දේශනාවක් යයි ප්රිසිද්ධ කළොත් මුල් දිනයෙහි ද විශාල පිරිසක් පැමිණෙනුවා ඇත. දෙවැනි දිනයෙහි පිරිස වැඩිවෙයි. හත්වැනි දිනය වන විට පසු වී ආ කෙනෙකුට සමීප විය නො හැකි කරම් අතිවිශාල ජනකායක් පැමිණෙනුවා ම ය. දේශකයන් වහන්සේලා එක පදයක්වත් තෝරා දුන්නේ නැත. අසා සිටියවුන් හට තේරෙන්නේත් නැත. එහෙත් අසා සිටිනවුන්ගේ ප්රීදතිය නම් නො කිය හැකි තරම් වේ.

පිරිත මනුෂ්යටයනට පමණක් නො ව තිරිසනුන් හට ද ඉතා ප්රිිය බව නොයෙක් කථාවලින් පෙනෙන්නට තිබේ. කවර රටෙක වුව ද බෙ‍ෟද්ධයනට පමණක් නොව අබෞද්ධයනට ද ඉතා ප්රිනය ය. පිරිත මෙතරම් ප්රි ය වීමට ප්රවධ‍ාන හේතුව එය බුද්ධ භාෂිතයක් වීමයි. ධර්මක ‍ෙද්ශනා කරන විට ද ප්රිකාශ කරන්නේ බුද්ධ භාෂිතයන් වුව ද එය දේශකයන්ගේ වචනවලිනි. පිරිත් දේශනා කරන විට එය දේශනා කරන්නෝ ඉස්පිල්ලක් පාපිල්ලක් වත් නො වෙනස් ව බුද්ධ වචනය ම කියති.

අකුරු නිසි ලෙස යෙදීමෙන් අ‍ැතිවන වචන ශක්තිය ද ඉතා බලවත් ය. හෝඩියේ අකුරු එක් අකාරයකින් යොදා කී විට අසන්නවුන්ගේ ඇස් රතු වන තරම් දරුණු විය හැකි ය. අප්රිඅය විය හැකි ය. තවත් ආකාරයකින් කී විට අසන්නවුන්ගේ ඇස්වලින් සතුටු කඳුළු වගුරුවන්නට පිළිවන. මෙකළ ඇතමුන් විශ්වාස නො කරතත් සෙත්කවි, වස්කවි ආදියෙහි තිබෙන්නේ ද අකුරු පිහිටුවීමේ බලය හා ගණ පිහිටවීමේ බලය යි. සාමාන්යි මනුෂ්යහයාගේ හිත සතුටු කිරීමට දෙවියන් ඉදිරියෙහි ඒවා කීම සිරිතක් වුවත් නියම ලෙස තැනූ සෙත් කවියෙහි වස්කවියෙහි බලය එය තනනුවාත් සමග ම ප්ර කට වෙයි.

පිරිතෙන් ආයුෂ වැඩෙන්නේ කෙසේ ද?

පිරිතෙන් ආයුෂ වැඩෙනුවා නම් වරින්වර පිරිත් කියවා ගැනීමෙන් අවුරුදු සියගණනක් ජීවත්විය හැකි නො වේ දැයි කෙනෙකුට තර්ක කරන්නට පිළිවන. මෙහි ආයුෂ වැඩෙනුවා යයි කියන්නේ අමුතුවෙන් ආයුෂ දික්වීමක් නොව උප්පත්තියෙන් ලැබූ ආයුෂ අතරමඟ සිඳීමක් නැති ව සම්පූර්ණයෙන් විඳින්නට පිළිවන් වීම ය.

සත්ත්වයාගේ උප්පත්තිය ලබාදෙන කර්මයට ජනක කර්මය යයි කියනු ලැබේ. සෑම දෙනා ම උප්පත්තියත් සමඟ මරණයත් ගෙන එති. ඔවුනට ජීවත්විය හැකි කාල පරිච්ඡේදය හෙවත් ආයුෂ ද එහි ම ඇතුළත් වී ඇත්තේ ය. යමකු අවුරුදු හැටක් හෝ හැත්තෑවක් හෝ අසූවක් හෝ ජීවත් වන්නට පිළිවන් කර්ම ශක්තියකින් උපන්නා නම් නියමිත කාලයට වඩා දවසක් වත් ජීවත්විය නො හැකි ය. එහෙත් ඊට කලින් මරණය නම් සිදුවිය හැකි වේ. යමකු අවුරුදු අසූවක් ජීවත්වන්නට පිළිවන් කර්මයකින් උපන්නත් එ් අවුරුදු අසූව ම ජීවත් වන්නට ඉඩ නොදී උපපීඩකාදී කර්ම බලයෙන් නොයෙක් බාධා පමුණුවා මරණය සිදු කරන්නට ඉඩ තිබේ. ඉදින් යමකු මේ මේ දෙයින් විපත්ති - ලෙඩදුක් හා මරණය ද සැලසෙන්නේ ය, මේ මේ දෙයින් සම්පත් - නීරෝග භාවය හා දීර්ඝායුෂ සැලැසෙන්නේ යයි දැනගෙන සිහියෙන් නුවණින් හා සැලැකිල්ලෙන් ක්රිනයා කළොත් ඔහුට උපතින් ලැබූ සම්පූර්ණ ආයුෂ ප්ර්මාණය ම භුක්ති විඳින්නට පිළිවන් වෙයි.

යමෙක් මයිල් අසූවක් යන්නට ප්රිමාණවත් පැට්රුල් හා එංජින් තෙල් දමා ගත් හොඳ මෝටර් රථයක් ගෙන මඟට බසී. ඔහුගේ රථයෙහි මයිල අසූවක් දුවන්නට හැම ශක්තියක් ම සම්පූර්ණ ව ඇතත් ඒ ගමන වළක්වා දැමිය හැකි බාධා අතරමඟ දී කොපමණ පැමිණේවි ද? මඟ අවුරා සිටින ජනයා - පාර හරහා දුවන පනින ළමයින් - මඟ ගමන් කරන තිරිසනුන් - ඉදිරියට එන රථවාහන - කඳු පල්ලම් වංගු මාර්ග බාධක ආදී බාහිර බාධා රාශියකුත් තමන්ගේ නො සැලැකිල්ල, නිදිමත, වෙරිමත, ආදී ඇතුළතින් පැන නඟින බාධාවනුත් නිසා - මයිලෙන් - දෙකෙන් - විස්සෙන් - තිහෙන් ගමන වැළැකී යන්නට පිළිවන. එසේ ම නිදිමත ආදී නො සැලකිලිත් නැතුව පිටතින් පැමිණෙන නොයෙක් බාධාත් මඟ හරවා ගෙන සිහියෙන් හා නුවණින් රථය පැදෙව්වොත් මයිල් අසූව ම යන්නට පිළිවන. කොතෙක් සැලැකිල්ලෙන් රථය පදවාගෙන ගියත් මයිල් අසූවකට වඩා නම් යා නොහැකි ය. ඊට වඩා යාමට එහි ද්ර ව්ය් ශක්තිය නැති හෙයිනි. එසේ යමෙක් අවුරුදු අසූවක් ජීවත් වන්නට කර්ම ශක්තිය ඇති ව උපන්නත් එය නියම කාලයට ප්ර ථම සිදී යන්නට හේතුවන නොයෙක් බාධා පැමිණෙයි. ඉදින් ඒ තැනැත්තා ආහාර - විහරණ - සෘතු - පුද්ගලාදී සප්පායයන් නිසිසේ පවත්වමින් සිහිනුවණින් ක්රිතයා කළොත් සියලු බාධා මැඩගෙන අවුරුදු අසූවම ජීවත් වෙයි. කොතෙක් සිහි නුවණින් ක්රිතයා කළත් ඔහුට නම් අවුරුදු 80 ට වඩා ජීවත්විය නොහැකි ය. ඊට වඩා ඉඳීමට කර්ම ශක්තිය නැති හෙයිනි.

පිරිත් කියවා ගැනීමෙන් මුලින් සඳහන් කළ පරිදි බාහිර උපකාරක ධර්මය, ආභ්යනන්තරික උපකාරක ධර්මය යන උපකාරක ධර්මයන්ගේ බලයෙන් තමන් විසින් සසර දී රැස් කරන ලද ආයුෂ වර්ධනය කළ හැකි කර්ම ඉදිරියට පැමිණීමෙන් උපතින් ලැබූ ආයුෂ අතරමඟ නො සිඳ සම්පූර්ණයෙන් ගෙවන්නට පිළිවන් වෙයි.

දිගාසිරි ලැබීම

පෙර එක්තරා බමුණකුට පුතෙක් සිටියේ ය. තම මිත්රආ තාපසයකු දකින්නට මේ අත දරුවාත් රැගෙන ගිය බමුණාට දැනගන්නට ලැබුණේ කුඩා දරුවා සතියකින් මැරෙන බව ය. එය වළක්වා ගන්නට ක්රමමයක් ඇසූ විට බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් අසා දැන ගන්නැයි තාපසයා කීවේ ය. බමුණා දරුවාත් රැගෙන බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට ගියේ ය. දරුවා ගේ මරණය සිදුවිය හැකි බව දැනගත් බමුණා එයින් මුදවා ගැනීමට මඟක් තිබේ දැයි ඇසුවේ ය. උන්වහන්සේ ගෙදර මණ්ඩපයක් තනා භික්ෂූඑන් වැඩම කරවා සතියක් පිරිත් දේශනා කරන්නට නියම කළ සේක. බමුණා වහා ම ගොස් මණ්ඩපය ආදී කටයුතු පිළියෙල කළේ ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ භික්ෂූේන් පිටත් කළහ. භික්ෂූීන් වහන්සේ ගොස් පිරිත් දේශනාව නො නවත්වා ම පැවැත්වූහ. සත්වැනි දින බුදුරජාණන් වහන්සේ ද වැඩම කළහ. පිරිත් අවසාන වී අටවැනි දින උදේ දරුවා ලවා බුදුරජාණන් වහන්සේ වැන්දවූ අවස්ථා‍ෙව්හි දී උන්වහන්සේ “දීඝායුකො හොතු” යි වදාළ සේක. එයින් දිගාසිරි ලැබ අවුරුදු එකසිය විස්සක් ජීවත් ව සිටියේ ය.

මේ කුමාරයා උපන්නේ ද අවුරුදු එකසිය විස්සක් ජීවත් වන්නට කර්ම ශක්තිය අ‍ැති ව ය. එහෙත් ඔහු විසින් සසර දී කරන ලද අකුසල කර්ම බලයෙන් යකකුට බිලිවී ජීවිතයට අනතුරක් වීම මෙදිනට එළඹ තුබුණේ ය. පිරිතෙහි බලයෙනුත් බුද්ධානුභාවයෙනුත් පිරිත් ඇසීමට පැමිණි මහේශාක්යඹ දෙවියන්ගේ බලයෙනුත් යක්ෂබයාට ඉදිරියට එන්නට නො හැකි වීම නිසා ඒ බලවත් කර්මය මඟ හැරී ගියේ ය. එයින් උපතින් ලැබූ සම්පූර්ණ ආයුෂ විඳින්නට පුළුවන් විය.

මෙහි දී ශක්රරයාගේ පුවත පිළිබඳ ප්රයශ්නයක් පැන නගී. ශක්රනයා ආයුෂ ගෙවීම නිසා බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට ගොස් වැන්දේ ය. උන්වහන්සේ “දීඝායුකො හොතු” යි වදාරනුවාත් සමඟ ම ශක්රනයා මැරී නැවැතත් ශක්රාුත්මභාවයක් ලැබුවේ ය. එය ක්ෂුණයකින් සිදුවූවක් නිසා අන්යෙයනට නො පෙනුණත් මැරී ඉපදීමක් විනා ගෙවී ගිය ආයුෂ අන් ලෙසකින් දික්වීමක් සිදු නො වේ.

පිරිතෙන් නීරෝගී භාවය ලැබෙන්නේ කෙසේ ද?

පිරිත් දේශනාකරන භික්ෂූැන් වහන්සේ හැම සූත්රතයක් පාසා “එතෙන සච්චවජ්ජෙන සබ්බරොගො විනස්සතු” “මේ සත්ය් වචනයෙන් සියලු රෝග වැනසේවා යි” ප්රා‍ර්ථනා කෙරෙති. සාමාන්යන අයට වඩා භාවිත සිත් ඇති සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූජන් වහන්සේලා කරුණාවෙන් හා මෛත්රිසයෙන් කරන ප්රා ර්ථනාවෙහි ලොකු බලයක් පවතී. බොරු නො කියන විහිලු නො කරන පිරිසක් කෙනෙකු මැදි කරගෙන “පිස්සා පිස්සා” යි බොහෝ වේලාවක් කීවොත් නො වරදවා ම පිස්සු වැටෙන්නට පිළිවන. එසේ ම සත්යල වූ ධර්මය ප්රකකාශ කොට “නීරෝග වේවා! නීරෝග වේවා!” යි ගුණවත් පිරිසක් විසින් සත්යප ක්රිායා කරන විට නීරෝග වීම පුදුමයක් නො‍ ‍ෙව්. නීරෝගී වන්නට තමන්ගේ සිත තුළ තිබෙන විශ්වාසය හා බලාපොරොත්තුව ද ඊට ආධාර වෙයි. පිරිත් අසා සිටින විට මුලින් සඳහන් කළ පරිදි පහළ වන්නේ කුසල් සිත් ය, පිරිසිදු සිත් ය. ඒ කුසල් සිත්වල බලයෙන් පෙර සසර කරන ලද නිරෝග සම්පත් සැලැසිය හැකි කර්මයනට විපාක දීමට මඟ පෑදෙයි. ඒ හිත පිරිසිදුවීම නිසා ලේ පිරිසිදු වෙයි. එයින් බෙහෙත් ඇඟට අල්ලයි. ඉක්මනින් ගුණ ලැබෙයි. ඒ හේතුවෙන් ලෙඩ සුව වෙයි. නීරෝගී වෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේ අසනීප වූ අවස්ථාවෙහි පිරිත් කියවා ගත්හ. එයින් උන්වහන්සේ ලොවට ආදර්ශයක් දුන් සේක. ඒ නිසා එදා පටන් අද වන තුරුත් බෞද්ධ පින්වතුන් අසනීප වූ අවස්ථාවෙහි දී පිරිත් කියවා ගැනීම සිරිතක් වශයෙන් ම පවත්වාගෙන එනු ලැබේ.

පිරිතෙහි ද වචන ශක්තිය ඉතා උසස් ලෙස පිහිටා ඇත්තේ ය. නොතේරෙන බසකින් කියද්දීත් පිරිත් ඇසීමට මෙතරම් ප්රි ය වී තිබෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ හොඳ සිතින් හොඳ දෙයක් අරමුණු කොට හොඳ දේ සංග්රරහ කොට හොඳ හැටියට අකුරු යොදා ප්රිකාශ කළ නිසා ම ය.

මහජනයා නා නා උත්සව සඳහා එක්රැස් වෙති. එබඳු අවස්ථාවල දී පැමිණ සිටියවුන්ගේ මූණු දෙස කල්පනාවෙන් බලන්න. “හිතේ ස්වභාවය මූණෙන් පෙනෙයි” යන ප්රීස්ථා පිරුළ අනුව ඒ ඒ අයගේ ඇතුළත, කෙබදුදැයි මූණුවලින් දැනගත හැකිවෙයි. ඉතා ඉහළ ප්රීරති උත්සවයකට පැමිණිවුන් අතර ද හැමදෙනා ම එක ලෙස සතුටු වන්නාහු නො වෙති. ඉතා ඉහළින් සතුටු වන්නාවුන් අතර ද නියම ප්රකමෝදයක් නැත. කටපුරා සිනා සී සතුට පෙන්වන්නට උස්සහ දරති. එහෙත් ඔවුන්ගේ හිත පුරා රාග - ද්වේෂ - මෝහ - මද - මාන - ඊර්ෂ්යානදී කෙලෙසිලි නිසා නියම සතුටක් සැනසිල්ලක නැත. ඒ අතරට පැමිණි කෙනෙකුට ද කට පුරා හිනා සතුටක් හැර හිත පුරා නියම සතුටක් ඇතිකර ගත නො හැකි ය. පිරිතක් අසන්නට පැමිණි පිරිසක් දෙස ද කල්පනාවෙන් බලන්න. බොරු හිනා නැත. එහෙත් පිරිස සිටින්නේ කොපමණ සතුටකින් ද? නො සතුටින් සිටිනා කෙනෙකුදු සොයාගත නො හැකි වෙයි. පිරිත කියවාගන්නා බලවත් රෝගියා ද සිටින්නේ ඉමහත් ප්රීගතියකිනි. මීට හේතුව කවරක් දැයි සලකා බලමු.

බුද්ධ රශ්මි මාලා

බුදුරජාණන් වහන්සේ ආදී උතුමන්ගේ හිසවටා තිබෙන රශ්මි මාලාව ගැන බෞද්ධයෝ හොඳින් දනිති. අතිපණ්ඩිත ඇතැමුන් එය ගැන සැක උපදවතත් නියම උගතුන්හට නම් කිසිදු සැකයක් නැත. අපේ ඇසට පෙනුණත් නො පෙනුණත් හැම දෙනාගේම ශරීරයෙන් රශ්මියක් නිකුත් ‍ෙවන බව විද්යාසඥයෝ පිළිගනිති. කෙනෙකුගේ රශ්මිය පරීක්ෂා කොට ඔහුගේ අදහස් ප්රුකාශ කරන්නට ද පිළිවන් බව නවීන විද්යාිඥයෝ කියති. ධර්මයෙහි සඳහන් සම්මුති සත්ය‍ය පවා කොතරම් ස්ථිරදැයි මෙයිනුත් තහවුරු වෙයි. ඒ නිසා බුදුරජ‍ිාණන් වහන්සේගේ රශ්මි මාලාව ගැන විද්යාදඥයනට පුදුමයක් වන්නට කරුණක් නැත. උන් වහන්සේගේ අතිපවිත්රා අදහස් නිසා රශ්මි මාලාව ද ඉතා ප්රුභාස්වර ය. මේ රශ්මිය ද හිරුරැස් සඳ රැස් මෙන් අන්ය්යන්ගේ කයෙහි ස්පර්ශ වෙයි. පිරිසිදු සිතැත්තා තුළින් නිකුත්වන රශ්මිය ද ඉතා ශාන්තිකර හෙයින් බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට පැමිණියාහු ප්රීදතියෙන් ඔද වැඩුණු සිතැත්තෝ වූහ.

පිරිත් දේශනා කරන සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූින් වහන්සේලාගේ සිත් කරුණා මෛත්රිතයෙන් පිරිලා ය. ඒ අවස්ථාවෙහි දී උන් වහන්සේලාගේ ශරීරයෙන් නිකුත්වන රශ්මිය ද අතිපවිත්ර ය, ශාන්තිකර ය. පිරිත් අසා සිටින්නෝ ද පඤ්ච ශීලයෙහි පිහිටා ශ්රරද්ධාවෙන් හා භක්තියෙන් ද යුතුව පිරිත් අසති. එවිට ඔවුන්ගේ ශරීරයෙන් නිකුත් වන්නේ ද ඉතා සංසුන් රශ්මියෙකි. මෙසේ නිකුත්වන රශ්මි ධාර‍ාවෝ අවට හැම තැන ම පැතිරී යෙති. මනුෂ්ය යන්ගේ ශරීරවල කාවැදී යති. ගෙයි බිත්ති වල පවා හැපී සිටිති. මෙසේ තමන් තුළ හට ගන්නා පිරිසිදු අදහස් නිසාත් බැහැරින් අවුත් තම ශරීරයෙහි හැපී සිටි පවිත්රි රශ්මි ධාරාවන් නිසාත් පිරිත් අසන්නට පැමිණෙන හැම දෙනාට ම අපමණ ප්රීයතියක් ඇතිවෙයි. පිරිත් දේශනා කළ තැන ඒ උපකරණ සියල්ල ම බැහැර කළ පසුත් දින කීපයක් යන තුරු එහි පැමිණි ආගන්තුකයකුට වුව ද අමුතු හැඟීමක් පහළ වෙයි. ඒ අවට පැතිරුණු ශාන්ත රශ්මිය නිසා ඔහු තුළ ද සංසුන් බවක් ඇති වේ. මෙහි ඇති සත්යරතාව එබඳු අවස්ථාවක දී කල්පනාවෙන් සිටින්නකුට මැනවින් දත හැකි වෙයි.

∼❦∽

සිංහල බෞද්ධ්යා 1953.09.26, 1953.10.03, 10, 17

ප්රහඥාප්ර්භා 6



යතුරුලිවීම: චමිත ලක්මාල් මහතා

පිරිතේ බල මහිමය

පිරිතේ බල මහිමය


අතිපූජ්යල මඩිහේ පඤ්ඤාීසීහ මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ



පිරිතේ ඇති ගුණ

“මහා තෙජවන්තපතාය සමන්ත5තො සත්තා නං භයං උපද්දිවං උපසග්ගංත ච තායති රක්ඛමතීති පරිත්තංත” යනු මහා සද්ද නීති විවරණ පාඨ හෙයින් මහා තේජස් ඇති බැවින් සත්ත්වයන් හට පැමිණෙන භය උපද්රසවාදිය හාත්පසින් ම හැම ‍ෙලසින් ම වළකා ආරක්ෂාහ කෙරේනු යි, පරිත්ත - පිරිත් නම් ‍ෙව්.

“විපත්තිට පටිබාහාය - සබ්බමසම්පනත්ති සිද්ධියා

සබ්බ දුක්ඛ විනාසාය - පරිත්තං බ්‍ි-ෑථ මංගලං”

විපත්ති වැළැකීම පිණිසත්, සියලු සම්පත් සිද්ධ කරදීම පිණිසත්, සියලු දුක් වැනැසීම පිණිසත් හේතුවන්නා වූ මංගල සම්මත පිරිත දේශනා කරන්නේ මැනැවි. දෙ වැනි වාරයන්හි “සබ්බ දුක්ඛ විනාසය” වෙනුවට පිළිවෙළින්, “සබ්බ භය විනාසාය” සියලු භය වැනැසීම පිණිසත් “සබ්බ රෙ‍ා්නග විනාසාය” සියලු රෝග වැනැසීම පිණිසත් කියා යොදන්නේ නම් මැනවි.

මෙය පිරිත් දේශනාවට වැඩමකර සිටින මහාසංඝයා වහන්සේට දායක පින්වතුන් විසින් චාරිත්රාතනුකූල ව ආරාධනා කරනු ලබන පිළිවෙළ යි. මෙහි පිරිතකින් බලාපෙ‍ාරොත්තු වන ගුණය ද ඇතුළත් වී තිබේ. සියලු විපත්ති වළක්වා සියලු දුක් - භය - රෝගයන් විනාශ කොට, දීර්‍ද ායුෂ සම්පත් නිරෝග සම්පත් ආදිය ලබා ගැනීම, පිරිත් දේශනා කරවා ගැනීමෙහි පරමාර්ථය හෙවත් ඉහළ ම බලාපො‍ෙරාත්තුව වේ. පිරිතකින් යට කී බලාපොරොත්තුව සම්පූර්ණ කරගැනීමට පිටතින් ලැ‍ෙබන උපකාරක ධර්ම සහ ඇතුළතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්ම වශයෙන් උපකාරක ධර්ම සමූහයක ගේ එක්වීමේ බලය ආධාර වේ.

බාහිර උපකාරක ධර්ම

මෙකල සම්මත කරගෙන තිබෙන පරිදි පිරිත් යැයි වෙන ම සූත්ර දේශනාවක් බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්රමකාශ කළ් නැත. උන් වහන්සේ දෙසූ සූවාසූදහසක් ධර්මස්කන්ධායන් අතුරෙන් යම් යම් ලෙඩ දුක් ආදී විපත් පැමිණ අවස්ථාවන්හි දී ඒවා දුරුකරනු සඳහා මහා කරුණාවෙන් ප්ර කාශ කළ සූත්රමයන් එක්කොට පිරිත් යයි සම්මත කර තැබීම පූර්වාචාර්යවරුන් ගේ කරිකාශයාවකි.

මහා කරුණා සමාපත්තියෙන් නැඟිට ලොව බලා වදාරා සත්ත්වයනට පැමිණි දුක් නැති කරනු සඳහා වදාළ සූත්රි ධර්මබයන් නිසා මෙහි වචනයක් පාසා උන් වහන්සේ ගේ මහා කරුණාව කා වැදී තිබේ. ඒ මහා කරුණාවෙහි එදා මෙන් ම අද ද සත්ත්වයන් ගේ දුක් දුරු කොට සම්පත් ළඟා කර දීමේ බලය රඳා පවතින්නේ ය.

මේ පිරිත් සූත්ර්යන්හි ඇතුළත් වී තිබෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නිර්මල ධර්මයයි. මනුෂ්යියන් ගේ දෙලෝ යහපතට හේතුවන ධර්මයන්ගෙන් මෙන් ම කිසි කලෙක වෙනස් නෙ‍ා වන සත්යෙයන් වන චතුරාය්‍්ගෙර්‍ සත්යාය ආදී උසස් ධර්මයන් ගෙන් ද යුක්ත ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ශ්රීල මුඛයෙන් ම දේශනා කළ රත්නත්රකයේ ගුණ ද ඇතුළත් ය.

අවුරුදු දෙදහස් පන්සීයකටත් වැඩි කාලයක් මුළුල්ලෙහි මේ නිර්මල ධර්මය නිසා ලොවට සැලැසුණ ශාන්තිය අති විශාල ය. සියලු දුක් නැතිකොට පරම සුවය ලැබූවන් ගේ සංඛ්‍ා වාව නො කිය හැකි තරම් ය. මේ නිර්මල ධර්මයෙහි ඒ බලය අද ද නො අඩු ව පවතී. සියලු දුක් නැවැත නූපදනා ලෙසට ම නැසිය හැකි ය. එසේ නම් සාමාන්ය දුක් කරදර විපත් නැසීම ගැන කවර කතා ද? එහෙයින් මේ පිරිතෙහි සත්යඑ වූ ධර්ම බලය ද රඳා පවත්නේ ය.

“අප්පමාණො බුද්ධො අප්පමාණො ධම්මො අප්පමාණො සංඝො” යි වදාළ පරිදි බුද්ධ - ධම්ම - සංඝ යන ත්රි්විධ රත්නයේ ගුණ අනන්ත ය. අප්රයමාණ ය. මේ බුදුගුණ ඇසීම් මාත්ර යෙන් පවා සසර දුක් නැති කළවුන් ගේ සංඛ්යොයාව ද විශාල ය. ඇතැම්හු ඍද්ධි විශේෂයක් නැති ව ද මේ බුදුගුණ බලයෙන් අහසින් පවා ගියහ. ඒ බුදුගුණ බලය අද ද නො අඩු ව පවතී. දහම් ගුණ හා සඟ ගුණ ද එසේ ම ය. මේ පිරිතෙහි ඒ අති පරිශුද්ධ රත්නත්රවයෙහි ගුණ බලය ද රඳා පවත්නේ ය.

කරුණා මෛත්රී. සහගත සිත

භික්ෂූමන් වහන්සේලාට පිරිත් දේශනා කරන්නට නියම කර ඇත්තේ ද කරුණා මෛත්රීර සහගත සිතිනි. පෙර විශාලා මහනුවර දුර්භික්ෂ - රෝග - අමනුෂ්යල යන ත්රිීවිධ මහා විපත්තියෙන් රටත් වැසියාත් බේරාගත හැකි වූයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩම කොට පිරිත් දේශනා කිරීමෙනි. එහි පිරිත් දේශනා කළෝ බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නියමය පරිදි අනඳ මාහිමියන් වහන්සේ ය. මුළු නගරයෙහි ඇවිදිමින් පිරිත් පැන් ඉසිමින් මුළු රාත්රිඅය ම පිරිත් දේශනා කළ අනඳ මා හිමියන් වහන්සේ එය කොතරම් කරුණාවෙකින් කරන්නට ඇත්දැයි වැටැහෙන්නේ එදා එහි පැවැති තත්වය මෙනෙහි කරන විට ය. කවර කලෙක වුව ද පිරිත් දේශනා කරන භික්ෂූින් වහන්සේලාට නියම කර තිබෙන්නේ “වේසාලියා තීසු පාකාරන්තරෙසු තියාමරත්තිං පරිත්තං කරොන්තො ආයස්මා ආනන්දත්ථෙකරො විය කාරුඤ්ඤ චිත්තං උපට්ඨපෙත්වා” යි කියූ පරිදි එදා විශාලා මහ නුවර පිරිත් දේශනා කළ අනඳ මාහිමියන් වහන්සේ මෙන් කරුණා මෛත්රීර සිත් උපදවාගෙන පිරිත් දේශනා කළ යුතු බවයි. කරුණු මෙසේ හෙයින් මේ පිරිතෙහි සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූපන් වහන්සේලා ගේ කරුණා මෛත්රීච බලය ද රඳා පවතින්නේ ය. කරුණාවෙන් හා මෛත්‍රියෙන් පිරිත් දේශනා කරන භික්ෂූ්න් වහන්සේලා හැම සූත්රනයක් පාසා ම “එ්ෛතෙන සච්ච වජ්ජෙන සොත්ථි තෙ හොතු සබ්බදා” - මේ සත්යේ වචනයෙන් ඔබට සැමදා ම සෙතක් ‍ෙව්වා” යි සත්යත ක්රි්යා කෙරෙති. සත්ය‍ ක්රිෙයාවෙහි පුදුම බලයක් පවත්නේ ය.

සච්චෙන වාචෙනුදකං හි ගාධති

විසම්පි සච්චෙන හායන්ති පණ්ඩිතා

සච්චෙන දෙවො ථනයං පවස්සති

සච්චෙ ඨිතා නිබ්බුතිං පත්ථ යන්ති



සත්යෙ ක්රිියා බලයෙන් ගැඹුරු දියෙහි ද බැසගනී. මහා කප්පින රජතුමා පැවිදිවන්නට එන විට හමු වූ මහා ගංගාවන්හි බැස පොළොවෙහි මෙන් ගමන් කොට පැමිණියේ සත්ය ක්රි්යා බලයෙනි.

සත්යන වචනයෙන් ඝෝර විෂ ද නැසිය හැකි ය. රජු විසින් විෂ පෙවූ ඊයෙන් විදිනු ලැබූ සාම කුමාරයා සිහිසන් නැති ව ඇද වැටුණේ ය. මරණාසන්න ව සිටි කුමරු වෙතට පැමිණි ගුණවත් අඳ දෙමාපියන්ගේ සත්ය ක්රිටයා බලයෙන් විෂ මුළුමනින් ම බැස ගොස් කුමරු ප්රකකෘති සිහිය ලැබුවේ ය.

සත්යය වචනයෙන් වැසි වැස්සවිය හැකි ද වේ. සිරිසඟබෝ ආදී ගුණවත් රජවරු සත්ය් ක්රිසයා බලයෙන් වැසි වැස්සවූ සැටි ඉතිහාසය දන්නවුනට මතක ඇත.

සත්යනයෙහි පිහිටියාහු නිර්වාණය ප්රාමර්ථනා කෙරෙති. පුහුදුන් කම නිසා යම් යම් සුළු දෝෂ ඇතත් දැන දැන බොරු නො කීම නියත විවරණ ලැබූ බෝධිසත්ත්වවරුන්ගේ ධර්ම තාවෙකි. සත්ය යෙහි පිහිටා කරන ප්රාරර්ථනාවෙන් සියලු සසර දුක් ගෙවා පරම සුවය වන නිවන පවා ලැබිය හැකි නම් සාමාන්යට ලෙඩදුක් නැතිකොට සුවපත් වීම එතරම් අසීරු දෙයක් ද?

සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූයන් වහන්සේලා ද කරුණාවෙන් හා මෛත්රිඅයෙන් යුක්ත ව මහා කරුණාවෙන් හා මෛත්රිෂයෙන් යුක්ත ව මහා කාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ සත්ය ධර්මය ප්ර කාශ කොට මේ සත්යුයේ බලයෙන් සෙතක් ශාන්තියක් සැලසේවා! ලෙඩ දුක් දුරු ‍ෙව්වා! දිගාසිරි නිරෝගී සම්පත් ලැබේවා! කියා සත්යල ක්රි යා කරන විට නො සැලැසෙන යහපතක් නැතැයි කිව යුතු ය. මෙසේ පිරිතෙහි සත්යක ක්රිතයා බලය ද නො අඩු ව ම රඳා පවත්නේ ය.

දෙවිවරු

ගෙවල් හා මහා වෘක්ෂ ආශ්රයය කරගෙන සාමාන්යි දෙවිවරුන් වාසය කරන බව බුද්ධ ධර්මයෙහි සඳහන් වේ. පිරිත් දේශනාව පටන්ගන්නට පෙර දෙවියන්ට ද පිරිත් අසන්නට පැමිණෙන්නට යයි ආරාධනා කිරීම සිරිත ය. සම්යවග්දෘෂ්ටික දෙවිවරු පිරිත් අසන්නට ඉතා කැමති ය. එහෙයින් තමන්ගේ හිත මිත්රස මහේශාක්ය් දෙවියනට ද දන්වා ඔවුනුදු කැඳවාගෙන පිරිත් අසන්නට පැමිණීම භූමාටු දෙවියන්ගේ සිරිතෙකි. ඔවුන්ගේ පැමිණීම නිසා අල්පේශාක්යව ප්රේතතාදීහු වෙතොත් එතැනින් බැහැර වී යති. එහෙයින් ප්රේණතාදී අමනුෂ්යුයන් නිසා ඇති විය හැකි කරදර තිබුණා නම් එය නැති වී යයි. එසේ ම පිරිත් ඇසීමෙන් සතුටට පැමිණෙන දෙවියෝ ද තමහට පිරිත් ඇසීමට උපකාර වූ පින්වතුනට විපත් දුරුකිරීම් සම්පත් ළඟා කර දීම් ආදී සුළු සුළු උපකාර නො කෙරන්නාහු නො වෙති.

මෙසේ පිරිතෙන් ගුණ ලබාදීමට පිටතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්ම සමූහයක් එක්වෙයි. මෙකී කරුණු ටිකෙන් වුව ද විපත් දුරුකොට සම්පත් ළගා කර දීම කළ හැකි බව නුවණින් කල්පනා කරන කා හට වුව ද වැටහේ ම ය.

අභ්යනන්තරික උපකාරක ධර්ම

පිරිතේ හාස්කම් හා කර්ම වේගය

ශ්රිද්ධාව හා පඤ්ඤාව ද යොනිසෝ මනසිකාරය හා උපට්ඨිකත සතිය ද යන මේ ධර්මයන් නිසා තමන්ගේ සන්තානයෙහි පහළ වන කුසල චිත්තයෝ ඇතුළතින් ලැබෙන උපකාරක ධර්මයෝ නම් වෙති.

චිත්ත වේගය අතිශීඝ්රෙ ය. ප්රඇමාණය දැක්වීමට උපමාවක් ද නැත්තේ ය. සාමාන්යස ඇසට පෙනෙන දෙයින් ඉතා වේගයෙන් ක්රි යා කැරෙන්නේ විදුලි කෙටීම ය. චිත්ත වේගය ඊට වඩා කොතරම් බලවත් දැයි කිවහොත් විදුලියක් කොටන ක්ෂෙණයෙක දී සිත් සිය ගණනක් ඇති විය හැකි ය. ඒ සිත් නිකම් උපදිනවා නොව ලැබුණු අරමුණු අනුව වීථි ප්රිතිපන්න ව වේගයෙන් දුවත්. එය එසේ නම් පැයකදී දවසක දී ජීවිත කාලයක දී කොපමණ සිත් පහළ විය හැකි ද?

මෙසේ පහළ වන්නා වූ හැම චිත්ත වීථියක ම කුසල් හෝ අකුසල් හෝ ජවන් නමින් සිත් සතක් උපදී. කුසලාකුසල කර්ම යයි කියන්නේ මේ සිත් හතට ය. මේ ජවන් සිත් වලට පෙර උපදින්නේ වොත්ථ පන හෙවත් මනොද්වාරාවජ්ජන නමින් ක්රි යා සිතෙකි. ඒ අවස්ථාවෙහි යොනිසෝ මනසිකාරයත් එළඹ සිටි සිහියත් තිබුණා නම් නිසි මඟට හැරවීම නිසා කුසල් ජවන් පහළ වෙයි. අයොනිසෝ මනසිකාරයත් මුට්ඨස්සතියත් තිබුණා නම් අකුසල් ජවන් සිත් පහළ වෙයි‍. මේ හත අතුරෙන් පළමු ජවන් සිත අ‍ාසෙවන ප්ර්තයයක් නැති හෙයින් ඉතා දුර්වල ය. විපාක දෙතොත් දිට්ඨධම්මවෙදනීය විපාක වශයෙන් මේ ජාතියෙහිම පමණක් විපාක දෙයි. හත් වැනි ජවන් සිත මුල් හයෙන් ලැබෙණු ආසේවන ප්රකත්ය ය නිසා ඉතා ප්රදබල ය. උපපජ්ජ වේදනීය විපාක වශයෙන් ලබන ජාතියෙහි ම විපාක දීමට ශක්තිය ඇත්තේ ය. මේ ජවන් සිත් දෙකේ විපාක මේ ජාතියෙහි හා මීළඟ ජාතියෙහි විපාක දිය නො හැකි වුවොත් අහෝසි වෙයි. ඉදිරියෙහි විපාක දිය නො හැකි වෙයි.

මෙකී දෙ සිත හැරුණු විට ඉතිරි ජවන් සිත් පහේ ම අපරාපරිය වේදනීය විපාක වශයෙන් නිවන් අවබෝධ කොට පිරිනිවන් පානා තුරු විපාක දීමට ශක්තිය අ‍ැත්තේ ය. එක ජීවිතයක දී රැස් කරන මෙබඳු කර්මයන්ගේ සංඛ්යාකව නො කිය හැකි තරම් වේ. එය එසේ නම් මේ සංසාරයෙහි අනාදිමත් කාලයක් මුළුල්ලෙහි සැරි සරනා අය කොපමණ කර්ම රැස්කර ඇද්ද? එහෙයින් සෑම රජකු තුළ ම මහ හිඟන්නකු වීමේ කර්ම ශක්තිය මෙන් ම, සෑම හිඟන්නෙකු තුළ මහරජකු වීමේ කර්ම ශක්තියක් ද ඇත්තේ ය. එසේ ම මන්දාමයුෂ්ක වීමේ හා රෝග බහුල වීමේ ද කර්ම මෙන් ම දීරඝායුෂ්ක වීමේ හා සුවපත් වීමේ කර්ම ද නො කිය හැකි තරම් රැස්කර ඇත.

නිල මැස්සා අසුචියට හා මී මැස්සා සුවඳට ඇදී යන්නාක් මෙන්, මේ ජාතියෙහි අකුසල කර්ම කරන්නා වෙතට පෙර ජාති වල කරන ලද අපරාපරිය වේදනීය අකුසල් කර්ම ද, කුසල කර්ම කරන්නා වෙතට අපරාපරිය වේදනීය කුසල් කර්ම ද විපාක දීමට ඇදී එයි.

ශ්රමද්ධාවෙන් හා ප්රදඥාවෙන් යුක්ත ව පිරිත් අසන විට කෙනෙකු තුළ පහළ වන්නේ ‍සොමනස්ස සහගත ඤාණ සම්පයුත්ත සිත් ය. ඒ සමඟ ම ඒ තැනැත්තා තුළ බල පවත්වන්නේ මේ පිරිතෙහි බලයෙන් විපත්ති දුරුවී දීර්ඝාතයු සම්පත් හා නීරෝග සම්පත් වැඩි දියුණු වේවා යන බලාපොරෙත්තුව යි. චිත්තවේගය අතිශීඝ්රක බැවින් පැයක් පමණ කල් ශ්රඩද්ධාවෙන් හා ප්රපඥාවෙන් ද පිරිත් අසා සිටින විට කොතරම් කුසල් සිත් පහළවෙනුවා ඇත්ද? සතළොස් චිත්තක්ෂ‍ණයන්ගේ කාලයක් ඇති චිත්ත වීථි වශයෙන් බැලුවත් ගිණිය නො හැකි තරම් වේ. අනුමාන වශයෙන් චිත්ත වීථි දසදහසක් යයි සිතා බලමු. ඒ හැම චිත්ත වීථියක ම මෙලොව දී විපාක දීමේ ශක්තිය ඇති පළමු ජවන් සිත් ද දසදහසකි. පළමු ජවන් සිත් දුර්වල ය. තනියම විපාක දිය නො හැකි තරම් වේ. එහෙත් දුර්වලයන් දස දහසක් එක් වූ විට මහා බලයක් ලබන බව නො රහසකි. මේ පළමු ජවන් සිත් සමූහය විසින් පෙර කරන ලද අපරාපරිය වේදනීය කර්මයනට විපාක දීම සඳහා ඉදිරියට ඒමට මඟ පාදා දෙනු ලැබේ.

සසර සැරි සරන කාලවල දී රැස්කරන ලද විපත්ති දුරුකොට සම්පත් ලබා දීමට ශක්තිය ඇති කුසල කර්මයන්ගේ ප්රරමාණය සීමාතික්රා න්ත ය. එහෙයින් මේ අවස්ථාවේ තමන්ගේ සිතෙහි බල පවත්වන ලෙඩ දුක් ආදිය දුරු කොට ආයුරාරෝග්යාටදී සම්පත් ලබාගැනීමේ බලාපොරාත්තුව අනුව සසර දී කරන ලද එබඳු විපාක ශක්තියක් ඇති කර්ම ඉදිරියට පැමිණීමෙන් දුක් දුරුවී සම්පත් සැලැසෙයි.

පිරිතෙහි කොතරම් බලයක් ඇතත් අසන්නා තුළ කිසි විශ්වාසයක් නැත්නම් නියම ගුණය නො ලැ‍ෙබ‍යි. එසේ ම විශ්වාසය ඇතත් පිරිත් දේශනා කරන විට කෙලෙස් වසඟ ව හෝ නො සැලැකිල්ලේ හෝ අසා සිටීමෙන් ද නියම ගුණය නො ලැබෙයි. විශ්වාසය ඇතත් ශ්රසද්ධාවෙන් අසා සිටියත් විපාක දීමට බලවත් අකුසල කර්මයක් ඉදිරිපත් වූවොත් පිරිතෙහි නියම ගුණය නො ලැබිය හැකි වෙයි.

පිරිත ඇසීමට ප්රිියවී තිබෙන්නේ කුමක් නිසා ද?

මේ ලෝකවාසීන් අතර ප්රිකය යැයි මිහිරි යැයි සම්මත වූ ශබ්දයෝ බොහෝ වෙති. කෙනෙකුට ප්රි ය වූ ශබ්දය කෙනෙකුට ප්රිැයතර නො වේ. තවත් ‍ෙකනෙකුට ප්රිටයතම වේ. අන් කෙනෙකුට අප්රිඅය වේ. එහෙත් පිරිත් ශබ්දය හැම දෙනාට ම එක හා සමාන ව ම ප්රිනය යැයි කිව හැකි ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ එක සූත්රටයක් මාතෘකා කොට සත් දවසක් ධර්මම දේශනා කරනුවා යැයි ප්රිසිද්ධ කළොත් මුල් දිනයෙහි අතිවිශාල ජනකායක් පැමිණෙනවා ඇත. දෙවන දිනයෙහි පිරිස අඩු වෙයි. තෙ වැනි දිනයෙහි ඊටත් අඩු වෙයි. හත් වැනි දිනය වන විට දායක මහතාත් දේශකයන් වහන්සේත් පමණක් විය හැකි ය. දේශකයන් වහන්සේ ඉතා විචිත්ර ලෙස දේශනාව කරති. ඉතා මැනැවින් කරුණු පැහැදිලි කර දෙති. එහෙත් දින හතේ ම එක ම ධර්මය නම් මහජනයාගේ ප්රි්ය භාවය දිනෙන් දින ම අඩුවීම නො වැළැක්විය හැක්කකි.

හත් වැනි දවසෙක පිරිත් දේශනාවක් යයි ප්රිසිද්ධ කළොත් මුල් දිනයෙහි ද විශාල පිරිසක් පැමිණෙනුවා ඇත. දෙවැනි දිනයෙහි පිරිස වැඩිවෙයි. හත්වැනි දිනය වන විට පසු වී ආ කෙනෙකුට සමීප විය නො හැකි කරම් අතිවිශාල ජනකායක් පැමිණෙනුවා ම ය. දේශකයන් වහන්සේලා එක පදයක්වත් තෝරා දුන්නේ නැත. අසා සිටියවුන් හට තේරෙන්නේත් නැත. එහෙත් අසා සිටිනවුන්ගේ ප්රීදතිය නම් නො කිය හැකි තරම් වේ.

පිරිත මනුෂ්යටයනට පමණක් නො ව තිරිසනුන් හට ද ඉතා ප්රිිය බව නොයෙක් කථාවලින් පෙනෙන්නට තිබේ. කවර රටෙක වුව ද බෙ‍ෟද්ධයනට පමණක් නොව අබෞද්ධයනට ද ඉතා ප්රිනය ය. පිරිත මෙතරම් ප්රි ය වීමට ප්රවධ‍ාන හේතුව එය බුද්ධ භාෂිතයක් වීමයි. ධර්මක ‍ෙද්ශනා කරන විට ද ප්රිකාශ කරන්නේ බුද්ධ භාෂිතයන් වුව ද එය දේශකයන්ගේ වචනවලිනි. පිරිත් දේශනා කරන විට එය දේශනා කරන්නෝ ඉස්පිල්ලක් පාපිල්ලක් වත් නො වෙනස් ව බුද්ධ වචනය ම කියති.

අකුරු නිසි ලෙස යෙදීමෙන් අ‍ැතිවන වචන ශක්තිය ද ඉතා බලවත් ය. හෝඩියේ අකුරු එක් අකාරයකින් යොදා කී විට අසන්නවුන්ගේ ඇස් රතු වන තරම් දරුණු විය හැකි ය. අප්රිඅය විය හැකි ය. තවත් ආකාරයකින් කී විට අසන්නවුන්ගේ ඇස්වලින් සතුටු කඳුළු වගුරුවන්නට පිළිවන. මෙකළ ඇතමුන් විශ්වාස නො කරතත් සෙත්කවි, වස්කවි ආදියෙහි තිබෙන්නේ ද අකුරු පිහිටුවීමේ බලය හා ගණ පිහිටවීමේ බලය යි. සාමාන්යි මනුෂ්යහයාගේ හිත සතුටු කිරීමට දෙවියන් ඉදිරියෙහි ඒවා කීම සිරිතක් වුවත් නියම ලෙස තැනූ සෙත් කවියෙහි වස්කවියෙහි බලය එය තනනුවාත් සමග ම ප්ර කට වෙයි.

පිරිතෙන් ආයුෂ වැඩෙන්නේ කෙසේ ද?

පිරිතෙන් ආයුෂ වැඩෙනුවා නම් වරින්වර පිරිත් කියවා ගැනීමෙන් අවුරුදු සියගණනක් ජීවත්විය හැකි නො වේ දැයි කෙනෙකුට තර්ක කරන්නට පිළිවන. මෙහි ආයුෂ වැඩෙනුවා යයි කියන්නේ අමුතුවෙන් ආයුෂ දික්වීමක් නොව උප්පත්තියෙන් ලැබූ ආයුෂ අතරමඟ සිඳීමක් නැති ව සම්පූර්ණයෙන් විඳින්නට පිළිවන් වීම ය.

සත්ත්වයාගේ උප්පත්තිය ලබාදෙන කර්මයට ජනක කර්මය යයි කියනු ලැබේ. සෑම දෙනා ම උප්පත්තියත් සමඟ මරණයත් ගෙන එති. ඔවුනට ජීවත්විය හැකි කාල පරිච්ඡේදය හෙවත් ආයුෂ ද එහි ම ඇතුළත් වී ඇත්තේ ය. යමකු අවුරුදු හැටක් හෝ හැත්තෑවක් හෝ අසූවක් හෝ ජීවත් වන්නට පිළිවන් කර්ම ශක්තියකින් උපන්නා නම් නියමිත කාලයට වඩා දවසක් වත් ජීවත්විය නො හැකි ය. එහෙත් ඊට කලින් මරණය නම් සිදුවිය හැකි වේ. යමකු අවුරුදු අසූවක් ජීවත්වන්නට පිළිවන් කර්මයකින් උපන්නත් එ් අවුරුදු අසූව ම ජීවත් වන්නට ඉඩ නොදී උපපීඩකාදී කර්ම බලයෙන් නොයෙක් බාධා පමුණුවා මරණය සිදු කරන්නට ඉඩ තිබේ. ඉදින් යමකු මේ මේ දෙයින් විපත්ති - ලෙඩදුක් හා මරණය ද සැලසෙන්නේ ය, මේ මේ දෙයින් සම්පත් - නීරෝග භාවය හා දීර්ඝායුෂ සැලැසෙන්නේ යයි දැනගෙන සිහියෙන් නුවණින් හා සැලැකිල්ලෙන් ක්රිනයා කළොත් ඔහුට උපතින් ලැබූ සම්පූර්ණ ආයුෂ ප්ර්මාණය ම භුක්ති විඳින්නට පිළිවන් වෙයි.

යමෙක් මයිල් අසූවක් යන්නට ප්රිමාණවත් පැට්රුල් හා එංජින් තෙල් දමා ගත් හොඳ මෝටර් රථයක් ගෙන මඟට බසී. ඔහුගේ රථයෙහි මයිල අසූවක් දුවන්නට හැම ශක්තියක් ම සම්පූර්ණ ව ඇතත් ඒ ගමන වළක්වා දැමිය හැකි බාධා අතරමඟ දී කොපමණ පැමිණේවි ද? මඟ අවුරා සිටින ජනයා - පාර හරහා දුවන පනින ළමයින් - මඟ ගමන් කරන තිරිසනුන් - ඉදිරියට එන රථවාහන - කඳු පල්ලම් වංගු මාර්ග බාධක ආදී බාහිර බාධා රාශියකුත් තමන්ගේ නො සැලැකිල්ල, නිදිමත, වෙරිමත, ආදී ඇතුළතින් පැන නඟින බාධාවනුත් නිසා - මයිලෙන් - දෙකෙන් - විස්සෙන් - තිහෙන් ගමන වැළැකී යන්නට පිළිවන. එසේ ම නිදිමත ආදී නො සැලකිලිත් නැතුව පිටතින් පැමිණෙන නොයෙක් බාධාත් මඟ හරවා ගෙන සිහියෙන් හා නුවණින් රථය පැදෙව්වොත් මයිල් අසූව ම යන්නට පිළිවන. කොතෙක් සැලැකිල්ලෙන් රථය පදවාගෙන ගියත් මයිල් අසූවකට වඩා නම් යා නොහැකි ය. ඊට වඩා යාමට එහි ද්ර ව්ය් ශක්තිය නැති හෙයිනි. එසේ යමෙක් අවුරුදු අසූවක් ජීවත් වන්නට කර්ම ශක්තිය ඇති ව උපන්නත් එය නියම කාලයට ප්ර ථම සිදී යන්නට හේතුවන නොයෙක් බාධා පැමිණෙයි. ඉදින් ඒ තැනැත්තා ආහාර - විහරණ - සෘතු - පුද්ගලාදී සප්පායයන් නිසිසේ පවත්වමින් සිහිනුවණින් ක්රිතයා කළොත් සියලු බාධා මැඩගෙන අවුරුදු අසූවම ජීවත් වෙයි. කොතෙක් සිහි නුවණින් ක්රිතයා කළත් ඔහුට නම් අවුරුදු 80 ට වඩා ජීවත්විය නොහැකි ය. ඊට වඩා ඉඳීමට කර්ම ශක්තිය නැති හෙයිනි.

පිරිත් කියවා ගැනීමෙන් මුලින් සඳහන් කළ පරිදි බාහිර උපකාරක ධර්මය, ආභ්යනන්තරික උපකාරක ධර්මය යන උපකාරක ධර්මයන්ගේ බලයෙන් තමන් විසින් සසර දී රැස් කරන ලද ආයුෂ වර්ධනය කළ හැකි කර්ම ඉදිරියට පැමිණීමෙන් උපතින් ලැබූ ආයුෂ අතරමඟ නො සිඳ සම්පූර්ණයෙන් ගෙවන්නට පිළිවන් වෙයි.

දිගාසිරි ලැබීම

පෙර එක්තරා බමුණකුට පුතෙක් සිටියේ ය. තම මිත්රආ තාපසයකු දකින්නට මේ අත දරුවාත් රැගෙන ගිය බමුණාට දැනගන්නට ලැබුණේ කුඩා දරුවා සතියකින් මැරෙන බව ය. එය වළක්වා ගන්නට ක්රමමයක් ඇසූ විට බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් අසා දැන ගන්නැයි තාපසයා කීවේ ය. බමුණා දරුවාත් රැගෙන බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට ගියේ ය. දරුවා ගේ මරණය සිදුවිය හැකි බව දැනගත් බමුණා එයින් මුදවා ගැනීමට මඟක් තිබේ දැයි ඇසුවේ ය. උන්වහන්සේ ගෙදර මණ්ඩපයක් තනා භික්ෂූඑන් වැඩම කරවා සතියක් පිරිත් දේශනා කරන්නට නියම කළ සේක. බමුණා වහා ම ගොස් මණ්ඩපය ආදී කටයුතු පිළියෙල කළේ ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ භික්ෂූේන් පිටත් කළහ. භික්ෂූීන් වහන්සේ ගොස් පිරිත් දේශනාව නො නවත්වා ම පැවැත්වූහ. සත්වැනි දින බුදුරජාණන් වහන්සේ ද වැඩම කළහ. පිරිත් අවසාන වී අටවැනි දින උදේ දරුවා ලවා බුදුරජාණන් වහන්සේ වැන්දවූ අවස්ථා‍ෙව්හි දී උන්වහන්සේ “දීඝායුකො හොතු” යි වදාළ සේක. එයින් දිගාසිරි ලැබ අවුරුදු එකසිය විස්සක් ජීවත් ව සිටියේ ය.

මේ කුමාරයා උපන්නේ ද අවුරුදු එකසිය විස්සක් ජීවත් වන්නට කර්ම ශක්තිය අ‍ැති ව ය. එහෙත් ඔහු විසින් සසර දී කරන ලද අකුසල කර්ම බලයෙන් යකකුට බිලිවී ජීවිතයට අනතුරක් වීම මෙදිනට එළඹ තුබුණේ ය. පිරිතෙහි බලයෙනුත් බුද්ධානුභාවයෙනුත් පිරිත් ඇසීමට පැමිණි මහේශාක්යඹ දෙවියන්ගේ බලයෙනුත් යක්ෂබයාට ඉදිරියට එන්නට නො හැකි වීම නිසා ඒ බලවත් කර්මය මඟ හැරී ගියේ ය. එයින් උපතින් ලැබූ සම්පූර්ණ ආයුෂ විඳින්නට පුළුවන් විය.

මෙහි දී ශක්රරයාගේ පුවත පිළිබඳ ප්රයශ්නයක් පැන නගී. ශක්රනයා ආයුෂ ගෙවීම නිසා බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට ගොස් වැන්දේ ය. උන්වහන්සේ “දීඝායුකො හොතු” යි වදාරනුවාත් සමඟ ම ශක්රනයා මැරී නැවැතත් ශක්රාුත්මභාවයක් ලැබුවේ ය. එය ක්ෂුණයකින් සිදුවූවක් නිසා අන්යෙයනට නො පෙනුණත් මැරී ඉපදීමක් විනා ගෙවී ගිය ආයුෂ අන් ලෙසකින් දික්වීමක් සිදු නො වේ.

පිරිතෙන් නීරෝගී භාවය ලැබෙන්නේ කෙසේ ද?

පිරිත් දේශනාකරන භික්ෂූැන් වහන්සේ හැම සූත්රතයක් පාසා “එතෙන සච්චවජ්ජෙන සබ්බරොගො විනස්සතු” “මේ සත්ය් වචනයෙන් සියලු රෝග වැනසේවා යි” ප්රා‍ර්ථනා කෙරෙති. සාමාන්යන අයට වඩා භාවිත සිත් ඇති සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූජන් වහන්සේලා කරුණාවෙන් හා මෛත්රිසයෙන් කරන ප්රා ර්ථනාවෙහි ලොකු බලයක් පවතී. බොරු නො කියන විහිලු නො කරන පිරිසක් කෙනෙකු මැදි කරගෙන “පිස්සා පිස්සා” යි බොහෝ වේලාවක් කීවොත් නො වරදවා ම පිස්සු වැටෙන්නට පිළිවන. එසේ ම සත්යල වූ ධර්මය ප්රකකාශ කොට “නීරෝග වේවා! නීරෝග වේවා!” යි ගුණවත් පිරිසක් විසින් සත්යප ක්රිායා කරන විට නීරෝග වීම පුදුමයක් නො‍ ‍ෙව්. නීරෝගී වන්නට තමන්ගේ සිත තුළ තිබෙන විශ්වාසය හා බලාපොරොත්තුව ද ඊට ආධාර වෙයි. පිරිත් අසා සිටින විට මුලින් සඳහන් කළ පරිදි පහළ වන්නේ කුසල් සිත් ය, පිරිසිදු සිත් ය. ඒ කුසල් සිත්වල බලයෙන් පෙර සසර කරන ලද නිරෝග සම්පත් සැලැසිය හැකි කර්මයනට විපාක දීමට මඟ පෑදෙයි. ඒ හිත පිරිසිදුවීම නිසා ලේ පිරිසිදු වෙයි. එයින් බෙහෙත් ඇඟට අල්ලයි. ඉක්මනින් ගුණ ලැබෙයි. ඒ හේතුවෙන් ලෙඩ සුව වෙයි. නීරෝගී වෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේ අසනීප වූ අවස්ථාවෙහි පිරිත් කියවා ගත්හ. එයින් උන්වහන්සේ ලොවට ආදර්ශයක් දුන් සේක. ඒ නිසා එදා පටන් අද වන තුරුත් බෞද්ධ පින්වතුන් අසනීප වූ අවස්ථාවෙහි දී පිරිත් කියවා ගැනීම සිරිතක් වශයෙන් ම පවත්වාගෙන එනු ලැබේ.

පිරිතෙහි ද වචන ශක්තිය ඉතා උසස් ලෙස පිහිටා ඇත්තේ ය. නොතේරෙන බසකින් කියද්දීත් පිරිත් ඇසීමට මෙතරම් ප්රි ය වී තිබෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ හොඳ සිතින් හොඳ දෙයක් අරමුණු කොට හොඳ දේ සංග්රරහ කොට හොඳ හැටියට අකුරු යොදා ප්රිකාශ කළ නිසා ම ය.

මහජනයා නා නා උත්සව සඳහා එක්රැස් වෙති. එබඳු අවස්ථාවල දී පැමිණ සිටියවුන්ගේ මූණු දෙස කල්පනාවෙන් බලන්න. “හිතේ ස්වභාවය මූණෙන් පෙනෙයි” යන ප්රීස්ථා පිරුළ අනුව ඒ ඒ අයගේ ඇතුළත, කෙබදුදැයි මූණුවලින් දැනගත හැකිවෙයි. ඉතා ඉහළ ප්රීරති උත්සවයකට පැමිණිවුන් අතර ද හැමදෙනා ම එක ලෙස සතුටු වන්නාහු නො වෙති. ඉතා ඉහළින් සතුටු වන්නාවුන් අතර ද නියම ප්රකමෝදයක් නැත. කටපුරා සිනා සී සතුට පෙන්වන්නට උස්සහ දරති. එහෙත් ඔවුන්ගේ හිත පුරා රාග - ද්වේෂ - මෝහ - මද - මාන - ඊර්ෂ්යානදී කෙලෙසිලි නිසා නියම සතුටක් සැනසිල්ලක නැත. ඒ අතරට පැමිණි කෙනෙකුට ද කට පුරා හිනා සතුටක් හැර හිත පුරා නියම සතුටක් ඇතිකර ගත නො හැකි ය. පිරිතක් අසන්නට පැමිණි පිරිසක් දෙස ද කල්පනාවෙන් බලන්න. බොරු හිනා නැත. එහෙත් පිරිස සිටින්නේ කොපමණ සතුටකින් ද? නො සතුටින් සිටිනා කෙනෙකුදු සොයාගත නො හැකි වෙයි. පිරිත කියවාගන්නා බලවත් රෝගියා ද සිටින්නේ ඉමහත් ප්රීගතියකිනි. මීට හේතුව කවරක් දැයි සලකා බලමු.

බුද්ධ රශ්මි මාලා

බුදුරජාණන් වහන්සේ ආදී උතුමන්ගේ හිසවටා තිබෙන රශ්මි මාලාව ගැන බෞද්ධයෝ හොඳින් දනිති. අතිපණ්ඩිත ඇතැමුන් එය ගැන සැක උපදවතත් නියම උගතුන්හට නම් කිසිදු සැකයක් නැත. අපේ ඇසට පෙනුණත් නො පෙනුණත් හැම දෙනාගේම ශරීරයෙන් රශ්මියක් නිකුත් ‍ෙවන බව විද්යාසඥයෝ පිළිගනිති. කෙනෙකුගේ රශ්මිය පරීක්ෂා කොට ඔහුගේ අදහස් ප්රුකාශ කරන්නට ද පිළිවන් බව නවීන විද්යාිඥයෝ කියති. ධර්මයෙහි සඳහන් සම්මුති සත්ය‍ය පවා කොතරම් ස්ථිරදැයි මෙයිනුත් තහවුරු වෙයි. ඒ නිසා බුදුරජ‍ිාණන් වහන්සේගේ රශ්මි මාලාව ගැන විද්යාදඥයනට පුදුමයක් වන්නට කරුණක් නැත. උන් වහන්සේගේ අතිපවිත්රා අදහස් නිසා රශ්මි මාලාව ද ඉතා ප්රුභාස්වර ය. මේ රශ්මිය ද හිරුරැස් සඳ රැස් මෙන් අන්ය්යන්ගේ කයෙහි ස්පර්ශ වෙයි. පිරිසිදු සිතැත්තා තුළින් නිකුත්වන රශ්මිය ද ඉතා ශාන්තිකර හෙයින් බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට පැමිණියාහු ප්රීදතියෙන් ඔද වැඩුණු සිතැත්තෝ වූහ.

පිරිත් දේශනා කරන සිල්වත් ගුණවත් භික්ෂූින් වහන්සේලාගේ සිත් කරුණා මෛත්රිතයෙන් පිරිලා ය. ඒ අවස්ථාවෙහි දී උන් වහන්සේලාගේ ශරීරයෙන් නිකුත්වන රශ්මිය ද අතිපවිත්ර ය, ශාන්තිකර ය. පිරිත් අසා සිටින්නෝ ද පඤ්ච ශීලයෙහි පිහිටා ශ්රරද්ධාවෙන් හා භක්තියෙන් ද යුතුව පිරිත් අසති. එවිට ඔවුන්ගේ ශරීරයෙන් නිකුත් වන්නේ ද ඉතා සංසුන් රශ්මියෙකි. මෙසේ නිකුත්වන රශ්මි ධාර‍ාවෝ අවට හැම තැන ම පැතිරී යෙති. මනුෂ්ය යන්ගේ ශරීරවල කාවැදී යති. ගෙයි බිත්ති වල පවා හැපී සිටිති. මෙසේ තමන් තුළ හට ගන්නා පිරිසිදු අදහස් නිසාත් බැහැරින් අවුත් තම ශරීරයෙහි හැපී සිටි පවිත්රි රශ්මි ධාරාවන් නිසාත් පිරිත් අසන්නට පැමිණෙන හැම දෙනාට ම අපමණ ප්රීයතියක් ඇතිවෙයි. පිරිත් දේශනා කළ තැන ඒ උපකරණ සියල්ල ම බැහැර කළ පසුත් දින කීපයක් යන තුරු එහි පැමිණි ආගන්තුකයකුට වුව ද අමුතු හැඟීමක් පහළ වෙයි. ඒ අවට පැතිරුණු ශාන්ත රශ්මිය නිසා ඔහු තුළ ද සංසුන් බවක් ඇති වේ. මෙහි ඇති සත්යරතාව එබඳු අවස්ථාවක දී කල්පනාවෙන් සිටින්නකුට මැනවින් දත හැකි වෙයි.

∼❦∽

සිංහල බෞද්ධ්යා 1953.09.26, 1953.10.03, 10, 17

ප්රහඥාප්ර්භා 6



යතුරුලිවීම: චමිත ලක්මාල් මහතා

Gutthilaya - ගුත්තිල කාව්ය ය

Gutthilaya - ගුත්තිල කාව්ය ය

සංඥාපනය

සිංහල කවි පොත් අතුරෙන් ගුත්තිල කාව්යඅය කරම් ජන සම්භාවනීය අන්යප කව් පොතක් නැත්තේ යැයි කිය යුතුයි. ඊට හේතුව නම් එය කාව්යන රසයෙන් අනූන වන අතර වැඩි දෙනාට කියවා තේරුම් ගැනීම පහසු වීමයි. මේ නිසා ම ගුත්තිල කාව්යනය ඉතා දීර්ඝ කාලයන සිට පාඨශාලාවන්හි භාවිතා කරන ලදි. පින් පල ඇසීමට රුචි වූ බෞඬ මහා ජනයා ද මෙය ඉතා ආදරයෙන් පරිහීලනය කළහ.

ගුත්තිල ජාතකය ඇසුරු කොට මේ කාව්යරය රචනා කරන ලද්දේ වැත්තෑවේ හැමුදුරුවන් විසිනැයි මුඛ පරම්පරාවෙන් පැවැත එයි. ඒ මිස කතෘ පිළිබඳ කිසිම සටහනක් පොතෙහි හෝ සමකාලීන ඉතිහාසයන්හි හෝ ඇතුළත් නොවේ. ගුත්තිල කාව්ය්ය කතෘ තොටගමුවේ ශ්රීන රාහුල ස්ථවිරයන් වහන්සේ ගේ ගොලයෙකැ යි ද කියනු ලැබේ. ආචාර්යයන් වහන්සේ හා සමඟ ඇති වූ මත බේදයක දී තමා ගුරු දොහී වීමේ විපාක හොඳ හැටි දන්නා බැවින් ගුරු දෝහියකු නොවන බව ඇඟවීමට තමාගේ කාව්යි රචනාවට ගුත්තිල ජාතකය තෝරා ගත් බවද කියත්. සිය පින් සිරිරත්’ යනුවෙන් ප්රතථම කව වායු ගණයෙන් ආරම්භ කිරීමේ විපාකයක් වශයෙන් මෙම කාව්ය් කතෘහට දෙශ ගත වීමට සිදු වූ බව ද මුඛ පරම්පරාගත කථාවෙන් ප්රපකාශ වේ. වායු ගණයෙන් මුල කව රචනා කිරීම නිසා කෙසේ වුවත් ස්වකීය ගුරුවරයාගේ අප්රකසන්නය නිසා මේ කාව්යක කතෘ සිය රට හැරදමා විදෙශ ගතව සංචාරය කිරීම විශ්වාස නො කළ හැකි කරුණක් නො වේ.

සැලලිහිණි සංදේශය

සැලලිහිණි සංදේශය


ආසී

සැරදෙ සුලකළකුරු මියුරු තෙපලෙන් රඳනා

රජකුල රහසැ මැතිනිය සියනිහි සැළලිහිණි සඳ



සැපදුක් විමසුම්



පුල් මල් කෙසරු මෙන් රන්වනි තෙලෙ සරණ යුග

සපුමල් කැලෙව් තුඬ මඳ රතිනි මනහර

නිලුපුල් දෙලෙව් සම්වනි පිය පිය පතර

මලින් කළ රූවෙව් එබැවින් නුබින් එන වර



නිලූ ද ළද සිදඹුවො දිගු වරල නිලූ

නිලූ ද වට බිඟු පෙළ අද තඹර නිලු



වනදෙව් ලියෝ නොකොළොද සවන අබරණ?

එනමග දුකෙක් නොවී ද සබඳිනි කලණ

සෙනහස බැඳුණු තැනැ නොහරින කැරැ දියුණ

වෙන සැප කුමට තොප දකිනා එමපමණ?



ලප නොම වන් සඳ වන් සොමි ගුණ ගිහිණි

ඔප වැඩි ගත හෙල්මැලි සියුමැලි පැමිණි

සැප රිසි දෙන වැනි රස බසැති සිතුමිණි

තොප දැකුමෙන් අප පින් කළ බවදැනිණි



කටයුතු නිදෙස



මිතුරු තුමෝ දුක් සැප දෙකෙහි මපැවති

බිතු සිතුවම් රූ මෙන් පිටු නොපාවිති

යුතු මතු වැඩම තෙපළ එවැනි ගුණඇති

සිතු නතු කර අස යහළුව වඩන රුති



පව් රද කඳ නා ලෝ මුල් දිගතු බර බර

ලෙව් තුරු සුසැදු යස මිණිමුතු මල් පතර

සව් සිරි පිරි සුරපුර වන් කැලණි පුර

දෙව් මෙහසුන් විබිසණ සුරිඳුට පවර



ජයවද්දන පුර වැනුම්



ගනවන් මියුරු නද දෙන ගුවන වන් විට

විලසින් මෙමා කරවන මිතුර මන් තුට

එහසුන් පැසුළු පවසමි රස නුසුන් කොට

අසදැන් ත යන මග සලකුණු මෙතැන් සිට



පොහොසද්දන ඇති තුනුරුවන බැති පෙමා

මුළුවද්දන සුරපුර පිරි සිරින් හැමා

ජයවද්දන කැරුමෙන් සුසැදු තම නමා

ජයවද්දන පුරවර දනු මිතුරු තුමා



සැදි රත තඹර පෙළ රන තිසරුන් රුවැති

විදි දිය දහර ලෙළ දෙන දිගු නරු පටැති

රැඳි රළ රළැති හොය දියවන්නා නමැති

ඇඳි පුර අඟන පටසළු සිරි රැපැයි නිති



සමනොළ මුහුළ මහ සමුදුර මෙවුල් බර

සුලකළ පුවල ලකඟන සිරි යොවුන් වර

තරකළ විසල් වාසල් යතුරු මෙ නුවර

බැඳහළ රුවන් තනපට කියලි ය පවුර



දුවන බඳ කිකිණි හය කුර පහර නද

සවන තල නිනද ගිජිඳුන් සෙමෙර බඳ

රවන නොයෙක තුරු ජය සක් හඬ නොමඳ

දෙවන මුහුද මෙන් ගුම් ගනි පුර නිබඳ



සිහිල් සපු සුවඳ ගෙන එන උයන් වල

සිහිල් නෙලෙන් හඬවන මිණි කිකිණි කැළ

විපුල් රත් සෙමෙර බඳ රන් දද සසල

ළකල් මෙපුර තුළ වළහා රිවි තැවුල



තරසර හිවි මහල් මෙහි පහ පෙළ නිතොර

සුරසිදු විදුදරන් සැදි සඳලු මනහර

කරවන මඟුල් කෙළියෙන් නොමැති අවසර

පුරසිරි බලන ලෙස බට සුර විමන් යුර



සිසි වන වුවන ඉඟ සුඟ ගත හැකි මිටින

නිසි පුළුලු කුළ රිය සක යුරු තිසර තන

දිසි රන ලියෙව් රූ සිරි යුත් මෙපුරඟන

ඇසි පිය හෙළන පමණින් නොවෙති දෙවඟන



සොඳුරු සිය නදන් අනුතුරු දෙස සිටින

කිනුරු නිසසරන් කදහස වෙත නොවන

ඉසුරු දනද සිය නිකෙලෙස් තැන රඳන

උතුරු දිගිඳු පුර දිනි මෙපුර වැජඹෙන





ගමන් පිරුම



උදේ සැපත් සුරගුරු අලු කැරැ අවට

සඳේ මුදුන් පත අස්විද නැකතැ සිට

නඳේ සිතින් තම කුල දෙවිය සිහි කොට

යෙදේ ගමන් යහළුව මෙපුරෙන් තොපට



නල මුදු සුවඳ පිරි කුඹු මියුරු අඹ ගෙඩි ගෙඩි

පුල හෙළ කුසුම ලිය පිය තෙපල රන් කෙඬි

සල සුදු සෙමෙර සෙසත් ගිජිඳුනොද වැඩි

බල සුබ නිමිති පෙරමග නැකතටත් වැඩි





දළදා වැනුම



ලොවැ විහිදා සුදු පැහැ සඳ රැසෙව් සැදි

දෙන නොමදා සිරි සග මොක් සැප නිසැදි

ලද මුනිදා දම් කඳ පහස මන බැඳි

වඳු දළදා හිමි තෙමහල් පහයැ රැඳි





රජ දැක්ම



ගනරන් කොතින් දිලිහෙන මිණි රැස් විහිදු

පවනින් ලෙළෙන පල අග මුතුලැල් සිනිඳු

සඳකැන් මිණෙන් බඳ යුතු බිතු පෙළින් රුදු

එතැනින් ගොසින් සැණෙකින් රජ විමන් වදු වදු



රිවි බිම්බා යුරු රිවි කුල කමලකර

පියුමම්බා නිතොර ව රැඳි උර මැඳුර

මෙනරම්බා හිමි රූ සිරිනි පැහැසර

පැරකුම්බා නරනිඳු සඳ දකු මිතුර



උනු නොව බරණ සිවු සැට වොටුනුත් පැළඳ

වෙනු මෙන් පසක් උන් සඳ සීහසුන් මැද

මනු රජ කුලෙන් පැවතෙන පිළිවෙළ නොසිඳ

ගනු අවසර එ නිරිඳු සිරි පතුල් වැඳ

නික්මුම



පෙරව සඳ කිරණ පිපි කුමුදු මල් වටින්

පරව තඹර පෙති ගිලි දිය තලා පිටින්

තරව සිහි ඇතිව පරතෙරට යන අටින්

කරව පියාසර සකි කොන්ත ගං තොටින්



නිසා වැනුම්



කළුවැල් කපුරු දුම තුළ ලෙළෙන දද පෙළ

සුවිසල් මිහිඟු සක් සන් මිණි හඬ පතළ

කැරැ ලොල් සතන් පවසන තියු ගී දෙමළ

මනකල් ඉසුරු කෝවිලැ ලගිනේ ලකළ



උදා වැනුම්



වෙසඟන තුඟු තන යුග රොන් කොකුමඟර

පිස එත මඳ පවන් හැද විල් ලිහිණි සර

ගොස අලුයම පස තුරු සවනතෙහි කැර

ඇස නිදිගැට හැර නැඟ සිටු උදා හිර



උදා ගිරි කසුන් රිටි වැට හිස බැබළි

එදා සහසකර පහනෙව් කරත හෙළි

යොදා නුවන් ඉසුරුට කරන පුද කෙළි

විදා පියා නිලඹර යන් නොවී මැළි





මග වැනුම්



සුරරද සමන් සමගින් සුරඟන එවර

පැහැනද මදාරා පරසතු මල් පතර

කරපුද වඳින රැඳි මුනි සිරි පා තඹර

සකිසඳ පෙනේ සමනොළ ගල නැගෙනහිර



ගනේ මිණි බැබළි කිරණෙව් සතපාය

රනේ යටග සැවුළිඳු දද ගළපාය

අනේ ලකර කළ පුර අප නර පාය

පෙනේ දකුණැ මහසෙන් දෙව් රදපාය



වලඳින අදහසින් මෙන් සුර ගඟ අඟන

නලබල සසල දළ රළ පෙළ නුබ නැගෙන

වෙලළසැ ගැවසි මුතු සක් පබළු බබළන

බල මහ මුහුද එම සඳ උතුරෙන් පෙනන



සන්නන් සිහින් ගෙඳි සෙවණලු වැලි තෙලෙන

තැන් තැන් වල ම සැතපී සියුමැලි බැවින

රන්වන් කරල් ගෙන එන ගිරවුන් අතින

යන්මන් තොසින් මග තොරතුරු නියම දැන



නිල තුරඟුට නැඟෙමින් රිවි දෙව් සිරින

දුල කැරැ සේසත් මිණි බරණ කිරණින

බලපිරි සෙන් සහ යාපා පටුන් ගෙන

බල සේනානායක සපු කුමරු එන



අග පිපි මල් මලිගිය ලිය කැලේ යා

වග බැඳ හෙන රජ හස පුල් විලේ යා

ළඟ තුරු මල් ගිලිහුණු රොනවුලේ යා

මඟ බැස යව පළ හෙළ වැලි තෙලේ යා



අයිරාවණ වුවත් නවතන රිසින් එන

අයිරා දහස් දිලි දුනු කොත් සිපත් ගෙන

කයිකාවලෙහි දැක සෙබළුන් රැකසිටින

වයි යා කරන් මල් තුරු ගන වන හිසින



නිමල් සඳ පහන් වැනි වැලි පිට උදුළ

සුපුල් මල් යහන් ලිය මඬු ලිය ගෙපෙළ

එකල් කෙළින වන දෙව් ලිය දැකකොමළ

ළසල් රුකෙක සැතපෙව ළපලු සිහිලළ



මල්දම් සුවඳ දුම් දුන් සොඳ වරලසිනි

කල්ගිම් නිවා සැනහෙන සිහිලස රසිනි

කොල්ලම් ගසින් නිල් ඉවුරැති පොකුණසිනි

වල් අම්බලම දැක යාගන් සහතොසිනි



කස්තුරු තිලක සැදි නළලත සුමුටාන

පුලමහනෙල් මල් දම් හිස දවටාන

සලෙළුන් යනෙන නිති කැරැ කෙළි කවටාන

රිවි මුදුනත වන මැද වදු සුමුටාන



මඟ නිලමින් සිටි නා දොඹ නී පියල

පියසලමින් මලගෙහි කෙළැ රොනිනවල

තතුඬ ලමින් බිඳැ විලිකුන් මියුරු පල

ඉසුඹු ලමින් යෙහි සැළ දඹ පඳුරුවල



රිවිතැවුලේ පිපි කමලේ විල් ගැවසී

මත කොවුලේ තුරු වදලේ හඬනනිසී

වන සැවුලේ මඟ අසලේ පොර සැලසී

ගුරු බැවුලේ යව අවුලේ නො වී කිසි



වනසිරි පියුම් රා බඳ රනබරණ යුරු

වටසිරි සුපුල් දුනුකේ මල් මුරුත තුරු

බිඟු පිරිවැරූ ඔලුපුලැඹුලවල තඹුරු

හිම සරි සිහිල් දිය හෙබ දැක යන් මිතුරු



සලාදුලා පියොවුරු තඹර රොන් රත

පුලා නිලා උපුලන් ලා ගෙන කනත

කලා පිලා නො ව ඇල් ගෙවි කෙළින ඉත

බලා පලා යව අස්වන් ගුරුළු කෙත



බන්නේ මරා මිණි දුල පබළු මුතු පට

වැන්නේ ගමඹු ගෙලෙ පල මල් කුමුකු වට

ගන්නේ තසිත එබැවින් නො වැද කෙළියට

යන්නේ වෙළෙඳගොඩ දැක මඳ කලක් සිට



අවට සුපිපි සපු දුනුකේ සලළාන

හඬන තැනින් තැන විලිකුළු කිරළාන

පැසී නැමි කරල් රත් හැල් සහළාන

වඩින මැනවි මහ වෙල මැද වෙරළාන



පත් ගන පුල් මල් දොඹ තුරෙක පියකරු

සිත් පිනවා ඉඳ සැළලිහිණින් අතුරු

ගත් සරතස හැර විඳ සුවඳ මඳ මරු

කිත්සිරිමේ වෙහෙරට වදුව පස්වරු



සොඳ මුනිරද පිඬු කළ යස මෙරද සම

පුද කළ ඔහු නෙත් නිල් කැලුමෙව් බැරම

සඳ යුරු සඳ වෙලෙන් රැඳි රුසිරු මනරම

වඳනෙහි තෝ දාගැප් මහ බෝ පිළිම





කැලණි නදී වැනුම්



සල් සපු කීණ දොඹ රෑරඟ නා මිදෙලි

පුල් එරහැඳි හෝ පලු මීඅඹ පළොලි

පොල් පුවකිගු රඹ මලබුලත සලිමලි

නිල් ගන සා සෙවණලු දෙතෙරැ මනකලි



ගවසා සුපුල් කඩුපුල් මල් නිල් වරල

සලසා උකුළු වට රසුදුළ මිණි මෙවුල

සකසා දෙතන හර සඳුනෙන් කැරැ සිහිල

දෙපසා ඉසින නිල් පැහැ නෙතැ දිගු පුළුල



මනහර නා මණෙවියනිඳ ළවැලි පිට

ගෙන මිණි වෙණ තත් නියගින් මැද රුවට

කන හෙවැ කියන බුදු ගුණ ගී මියුරු කොට

සැනහෙව කැලණි ගඟ බඩ මඳ කලක් සිට





සැඳෑ වැනුම්



සපුමල් යොහොඹු ලා බැඳ වරල මනරඟ

පැහැදුල් දොඹ කැකුළු හර කර ලා තනග

රොනවුල් නා කුසුම් කන ලා කොඬොල් රඟ

දහවල් උයන් කෙළි කෙළැ සළෙලුන් සමග



නුවනින් නිල් උපුල් මඳහසිනි හෙළැඹුල

වුවනින් කමල් පෑ ලවනතිනි රතුපුල

පවනින් අඹළ රන ලිය වන් ලියන් කැල

රුවනින් ලකළ ගඟ දිය කෙළැ නිමුණු කල



වදිමින් සවස නල හැසිරෙන දිගතුවල

සොබමන් සුනිල් මිණි නිල් නුබ තුර විපුල

පතසන් අවර ගිරි නැටියෙන් වැටෙන කල

විලිකුන් සුරත් පල වැනි වේ රිවි මඬල



මහතුන් හසළ තම හට යස පිහිට ලෙස

නිසැකින් නො හළ යුතු බව පැමිණෙත වෙහෙස

සුදනන් පැවති සිරිතැයි දන්වන විලස

නුබමින් සමඟ ගෙවෙනුය දවහල් දවස



සැදෑ ළෙන් වරුණ දෙව් රද මුහුද විසූ විසූ

සදෑ සහසකර එන මහවත සැලසූ

විඳෑ උපුල් පිළ මෙන් රත් පටින් වැසූ

සැඳෑ වලා පෙළ පැළ දිග පෙනුණු පසු



උදුළ සොමි කැලුම් නිසයුරු හිමි පුවළ

පහළ වන බැවින් තම වෙත නිසඹු දොළ

ලකළ ගුවන තල සිරි යහන නිකසළ

අතුළ කුසුම් විලසින් සැදෙත තුරු වැළ



දනගෙන වුත් දමන ගොදුරට නොහැකිළිය

පැනපැන දියෙන් ඔවුනොවුනැඟෙහි පෙරැළිය

ලෙහෙලුන කෙළින කැරැ පෙණ පිඬු රළ රැළිය

එතැනින පියාසර කැරැ දකු මස්කෙළිය





කැලණි පුර වැනුම්



පැහැසරණිය මිණි පැමිණිය කොත්අගට

බඳ කිකිණිය දද ගිහිණිය විමන් වට

නොව පැරණිය වන රමණිය විටින් විට

සැළලිහිණිය වදු කැලණිය පුරවරට



දියකඳ ගැඹර පිරි පුවතර මහ සයුර

මුවරද ලෙසින් වත අගතිසි කර තඹර

මනනඳ කරන මිණි ගණ මෙන් දිසි එවර

පැහැනද පහන් එහි මහ වෙයැ බල මිතුර



උදයග පියුම්රා පැහැ වැද මෙන් රැඳුණු

පෙරදිග පෙනෙන සඳ සඳ කැල්මෙන් දිලුණු

මනරඟ එපුර සඳ කත ගෙහඹින් ගැලුණු

සුරගඟ පතිනි දම් රැකුමෙහි ම නියැලුණු



සුනිල් වලා නව සඳ නිලුපුල් පබළු

විමල් සක් ගිජිඳු කුඹු සිරිවස බැබළු

විපුල් පුලින රඹ සිකි ගල මුතු ළ දළු

ළකල් රන ලියන් සරනා බල යහළු



ඔද වැඩි කෙළි මඟුල් ලැබ තුටු නිසා කල

සඳ සක් ම‍ඳොසිනැද දෙත දුණු කැන් දුහුල

සොඳ පුරඟන පහ සුමුගින් පැහැ උදුල

සෙද දුනඹර මතු ඇය රැස් මිණි මෙවුල



තවර කරැ කොකුම් සඳුනෙන් තුනුසියල

පවර සුවඳ මල් දම් පැළඳ මනකල

බැහැර සිතු නොලූ හිමිනඹුවො කෙළි ලොල

එපුර ඉඳිති සඳපානේසඳලුවල



පින්කම් වැනුම්



මුවලඹ රඹ වලු බර රන් තැඹිලි තුරු

සැදි ගෙඋයන් ගෙවමින් වේ මඟ අතුරු

කරකැවෙමින් දකුණට අවුදින් මිතුරු

වදු වෙහෙරට සිහි කැරැ නව ගුණ මිතුරු



දියතෙක් පැතිර සිටි බුදුගුණ කියා හැම

සගමොක් ලබනු වස් පිය යුග ඔබා බිම

සියසක් පුරා දුටු මෙන් තුටුවැ මුනිතුම

වඳු ලක් තිලක ගෙහි වැඩ උන් මහ පිළිම



පෙර දලනිඳු දිය කඳ රට බිම් ගලත

සුරකුල හිමි රකිනුව ලක මැවූ සත

මනකල ඒ සමුදුර පැහැයෙන් දිමුත

වඳු සල පිළිම හිමි සිරි සරණ සියපත



ගිලිය නොදී සැට මහණන් බව මහණ

මලිය දෙව් තෙරිඳු වැඩ හිඳ දෙසූ බණ

දිලිය පස් මහල් පායෙහි මිණි කිරණ

බැලිය හැකි වි නම් දැක වැඳ යා කලණ



පෙර උවිඳා ගෙන ගිරිඳා සිඳු සලත

නැගි පැහැදා පෙණ සමුදා සැටි නුමුත

මෙන උළිඳා පැහැ විහිදා නෙ දිගු බිත

සැදි වටදා ගෙහි වඳු දා ගැබ දිමුත



දිගු නෙත් නිලුපුලෙව් රතදර පබළ රඟ

සිරිමත් සුපුන් සඳ වැනි වුවන මන රඟ මනරඟ

පැහැපත් ලකළ රන්වන් විලසින් ලොවග

වැදහොත් පිළිම හිමි වඳු පාය පැළ දිග



අහසින් අවුත් මිණිඅක් නයිඳු යැදුමට

රහතන් මැදෙහි මුනි හිඳ මිණි පලඟ පිට

දහමුත් දෙසූ තැන කළ සැට රියන් කොට

මහ දා ගැප් හිමින් වඳු සොළොස තැන් සිට



සවන සතිය වැසි වසිනා දස දිගෙහි

පෙණින සෙවෙනි මුදලිඳු නා දරණ ගෙහි

සවන හිඳිනු දනනඳනා නෙතු යුගෙහි

වඳින මැනවි පිළිමය නා පිළිම ගෙහි



සසරින් මුදා ලෙවි සදහම් අමා දී

එකඟින් මුනිඳු හුන් වැනි නිපරමාදී

ලකුණෙන් සපිරි පිළිමය දැක සමාදී

වැඳගන් මිතුර තුන් සිත කැරැ සමාදී



අප මුනිඳූ බුදු වන දින මුරුන් පිදු

පැහැ විහිදූ දිලි කල දෝ යටින් යෙදූ

සැදි සිනිදූ ඉඳුනිල් මිණි සතෙක බඳූ

වැඳ දුමිඳූ වන පින් පල ත අත් බඳූ



විටංක පැකිලිඳු දකුණස දොරටුයෙන

නිසංකයෙන් පුද නන් තුරු ගොසසමින

කලංක නොව කළ සුබ ලකුණු බබළන

තිවංක නම් දෙපිළිම නැමඳ බැසගන



සමනොළ ගිරි ගිජිඳු දිගු කළ සො‍ඬෙක සැටි

සිහිලළ ගඟැ සිලිල් සනහා මුනි නො ගැටි

පැහැදුළ තුන් සිවුරු ඇඳ පෙරෙවැ වැඩ සිටි

තැන කළ සිවුරු දා ගැබ වඳු නො පෑ පිටි





නිරිඳුන් කැලණිතිස් නිවැරදි රහත් තැන

සැකයෙන් ලැවූ හුණු තෙල් සැළ තුබූ තැන

බැතියෙන් පිනැතියන් කළ විසිතුරු විමන

වැඩහුන් පිළිම හිමි නමඳින් යහදසන





දෙව් මැඳුරු වැනුම්



පිරිසිඳ නොහැකි මෙවැඳුම් පුද පින් පඬුරු

මෙනබැඳ රැගෙන දෙන ලෙස දැක එ සුර විරු

සුරරද පාය වන් විජයොත් නම් මහරු

එමසඳ වඩන රජ ගෙට මිතුර වැඩකරු



පුලා සුවඳ මලවුල් කැරැ වරල් බැඳ

දුලා රන් පතින් සරසා සවන් සොඳ

නිලා දිගු නුවන් රසඳුන් තනා ඇඳ

බලා සිටු රඟන රඟ මඬල කල්බඳ



විදෙන ලෙළෙන නරු බර පුළුලුකුළැ රැඳී

හෙළන නඟන අත නුවනග බැලුම් දිදී

රුවින දිලෙන අබරණ කැලුම ගත යෙදී

සැලෙන පහන සිළු වැනි රඟන ලිය සැදී



ලකළ පුළුලුකුළ බඳ මිණි මෙවුල්ලා

සමග රන් සලඹ රැවු දී වෙවුල්ලා

වයන පදට තබමින් පද කමල්ලා

රඟන ළඳුන් බල රූසිරු සියල්ලා



වස් දඬු බිඟු කොවුල් වීණා නද මියුරු

රැස් වූ සෙයින් සත් සර රස ගී සොඳුරු

අස්වන ලියන් දැක ලිය කිඳුරඟන යුරු

තොස් කර තසිත සවනත නුවනත මිතුරු



විබිසණ දෙව් වැනුම්



මෙසේ පැවති අනතුරු ගී රැඟුම් පුද

තොසේ සිතින් වැඩ සිටි සුර විමන් මැද

යසේ පතළ දිය තුළ උතුළ මන නඳ

ඇසේ පුරා දකු විබිසණ සුරිඳු සඳ



පැමිණ සිටි අඳුන් ගිරි කුළු මුදුන් වෙත

රෙහෙණ නකත් ගැල සිරි විලසින් දිමුත දිමුත

සරණ මුළු ලොව‍ට එසුරිඳු සිරස පත

කලණ කිරුළ දිසි මුතු ලැල් රුවන් යුත



සුනිලේ පැහැය හැර සුදු වනු ය ගන වෙලේ

විදුලේ එයින් වියොවට පැමිණ වියවුලේ

නිසලේ එ මේ සිරි ගත් සුරිඳුනැම කලේ

උදුලේ දො හෝ රන් පට මෙන් නළල් තෙලේ?



රුවිනේ උතුම් එසුරිඳු මිණි ඊල මෙනේ

සවනේ රැඳුණු රසුදුළ තෝඩු ගන රනේ

වුවනේ වැජඹි සිරි සරසවිය හැම දිනේ

සොබනේ කනා කැටපත් යුවළ විලසිනේ





නමකළ සත හැලේ සිහිලේ සැප සිලිලී

බිය සෙණ රුපු කැලේ තුමුලේ දෙන නො කලී

නළලත ගිරි තෙලේ සුනිලේ රැසිනිපිලී

සුරරද දෙබැමලේ ගනලේ සිරි කියලී



සතුරු සුර අඳුරු එක පැහැර දුරු කළ

මිතුරු තඹුරු වන නිරතුරු පුබුදු කළ

අතුරු තුසර සිඳුවන දැකුමෙන් පහළ

ළහිරු සිරින් දිලිහිණි හිමි නෙත් සඟල



යසගාන කළ තැන තැන සිදඟනන් සැදී

නොළඟා එ හිමි දිගු තුඟු නැහැයට වොරැඳී

සමඟා රදුන් දෙවියන් සෙවුමින් නිසැදී

මුරගා අහෝ මිණි කාලම වෙහෙස විඳී



සිරිසර හිඟුල් විලැ සේ හස වැළෙව් ගන

සුරවර සලෙළ රත ලවනත දළ දුලන

මනහර සඳ වලා පෙළ කෙළවර පෙනෙන

පැහැසර ළ සඳ යුවළක් ඇත්නම් එමෙන



කනා මිණි වළලු නැඟි රැස් මල් කැනැති

මනා දිගු ඇඟිලි නව තඹ ළ පලු ඇති

දනා කැමති දෙන පලඹත එ සුරපති

දිනා දිමුතු අතු සිරි සුර තුරැ පැවැති



පානා සෙනේ සසිනිඳු මඳලස බැල්ම

ගානා නිමහමෙව් දෙවඟන නෙත් කැල්ම

නානා සුරිඳු පුළුලුර සිරි සඳ ඇල්ම

නූනා කෙළන ගලතල වැනි ඉඳු නිල්ම



ලකුළු පුළුලුකුළු වට බිම එසුර විරු

වෙරළු මිණි කැලුම් පතරින් මෙවුල’ තුරු

නැබුළු සොඳුරු සසිලිටු වටොර රඹ තුරු

බැබළු සිසිල් ඉසිනා විලස සිරි දැරු



වඳනා සුරන් කිරුළග රුවන කැලුමෙනා

බඳනා කොමළ ලතු විලසළ රතින් මනා

මඬනා බැවින් සියපත එ හිමි පතුලෙනා

බියෙනා ළ තඹ හෝ පලු සදිසි වෙවුලනා



වෙසෙසින් පහන් පැහැසර ගැඹුරු පිවිතුරු

බැලුවන් ඇලුම් කරවන යළිදු බියකරු

සිරිපින් රුවන් පිරි එ සුරිඳු සයුර යුරු

මුවෙකින් කියා නිමවිය හැකිද රූ සිරු?



ලෙව් හට තමන් නම කිව රිසි දෙන විසිනි

දෙව් තුරු සුරබි සුරමිණි සරි ද කෙලෙසිනි

පව් රෝ දුකුදු දුරලත පොකුරඹ හසිනි

දෙව් වෙද ඇසෙන පමණෙකි වියතුන් බසිනි





මන් පිනවන යස සිරි තෙද නැණ විපුල

සෙන් යුද ජය රජ බව තනතුරු සියල

දෙන්නෙන් පැතූ විට සුබ වැඩ දිගා බල

පින් නම් සතුන් කළ දෙව් රජ ම ය මෙකල



තුන් ලෝ තමා නතු කළ රවුළු සොහොවුරු

තුන් කල් බලා රමිඳුට වූ ඉටු මිතුරු

තුන් වේ ඇදුරු පුලතිසි කුල මිණි මිතුරු

තුන් විටෙක ම වඳු එ සුරිඳු පා තඹුරු



අස්න



අනතුරු බලා අදහස අවසර විගස

යුහුසුළු නො වී සලකා පසු පළමු බස

පෙරදැරි කොට ම සුරිඳුට තියු වදන් ගොස

සැළ කර ත ගිය කටයුතු සිට එකත් පස



තරසර සුනෙර තද තෙද දිමුතු දිවයුර

පුවතර ගැඹර සමුදුර කැලුම නිලඹර

සොමිබර පවර නිසයුර නුවණ සුරගුර

සුරවර දෙසැර විබිසණ නම් කැලණි පුර



රජකුල සුපුල් විලැ රජ හස වන් සරන

පෙර මලවියා වන් රුසිරෙන් මන නඳන

හැම කල විපුල සව් සැපතින් නො අඩු වන

තෙද බල විකුම් ගුණ මිණි බරණින් තෙවුන



ගරුතර නන්නූරුතුනයා නමැති මැති

සිහිකර නිතර මහ පුද පඬුරු දී රුති

නොවිසිර ඔබට දන්වන ලෙස කී සිතැති

සුරවර මඳක් කල් එපවත් ඇසිය යුති



රිවිකුල ලමැණි ගොත් පිරිසිදු ගුවන් මැද

පැහැදුල සරා කල් පත් සහසකර බඳ

කිවි කැල ගලට මුතුහර වන් යස පබඳ

සිරි කල කුල නිවෙස් දිය පතළ තද තෙද



හළ දුසිරී දැන තෙවළා මුනිඳු බණ

කෙල පත් සියලු අවි සිප් කව් නළු සතණ

ඔළ මොළ රුපුන් දප මැඩ පෑ උපා නැණ

කළ මුළු ලක්දිව එක් සේසත් සෙවණ



සත නෙත දුන් රූසිරු රස අඳුන්වන

පත නර ලොව පුරඳර සිරි හඳුන්වන

විකුමෙන් මෙ දඹදිවැ නිරිඳුන් මුදුන්වන

අප පැරකුම් නිරිඳුට දූ ළඳුන්වන



සිරිසඳ වන් සව් සිරි දියුණුවැ රඳන

සිතුමිණ වන් යැදි යදි හට දනින් දෙන

සරසවි වන් නුවණින් පහළ වැ පෙනෙන

නවසඳ වන් ලෙව් වැසි අදරින් වඳන





යෙහෙළින් කෙරේ සකි සැප සමග සිත්මේ

කුලුණෙන් දැසි දසුන් වෙත වසින වත්මේ

රකිමින් පතිනි දම් යහපත් සිරිත්මේ

සිහිනෙන් නිපන් වන් දස පින් පැවැත්මේ



මිහිරි තෙපල තන්වැසි කිවිකම් පුරුදු

ඉතිරි බැති පෙමැති පෙළ දහමෙහි මුනිඳු

නොහැරි පෝය අටසිල් රැකුම පිරිසිදු

සසිරි උලකුඩය දේවී හට පසිඳු



දිත් රුපු කිරුළු මල් දම් සුවඳ මී වැස

තෙත් සිරිපා යුත් සුරිඳුනි තිලෝ ඇස

සිත් පිනවන ඇති ආසිරි නුවණ යස

පුත් රුවනක් සොඳ දුන මැනවි නිසි ලෙස



බිසොවට පළමු රත්නාවලි නම් සොඳුරු

සහතුට දෙවූ හිමි දිවැසින් කුලුණු පිරු

මෙලකට ඉසුරු වී පැරකුම් රජ කුමරු

පළකොට කිමෙක ඔබ සොඳ තෙද බල මහරු



එසෙයින් දෑ සමන් මහනෙල් කුසුම් ගෙන

පුදමින් එසුරවර සිරි සරණ වඳිමින

බුහුමන් කරන රජ දූ සඳුට මෙ කියන

දුනපින් සමග යස සිරි වඩි පුත් රුවන



මෙහසුන් සුරිඳු හට සැළ කැරැ මෙසේ යා

වඳිමින් බැතින් පැදකුණු කොට තොසේ යා

දකිමින් බිසෝ දෙවියන් නොව ලසේ යා‍

කියමින් යදින් සකි සඳ මෙ ම ලෙසේ යා



පැහැපත් පුන් ස‍ඳෙව් කිරි සමුදුරැ පළට

සියගොත් බබුළුවන දෙව් රජ කුමර හට

නැවතත් එකලාව අවසර ලැබුණු විට

මෙපවත් කියව සැළ කරනුව සුර රදුට



මේ සියලුම අදහස කුලුණෙන් ගිහිණි

සේ සිය පත සලසා උදය දිනමිණි

නෑ සිය ඉටු මිතුරු සමගින් සැළලිහිණි

වා සිය පවතු සිතු ලෙස සැපතින් පැමිණි



පුරාණ සන්නයේ අගට යෙදුණු කවි



පැරකුම් රජුට පන්තිස් වනු නවම් මස

මනරම් කැරැ බඳුතු මෙහසුන් නො වී ලස

අයදුම් ලෙසට සිදුකැරැ කිවිඳු අදහස

දෙව්රම් මිතුරු දුන් ගැබ බිසොවට සකස



සතිස් වනු නවමැ පුර අස්ලිස නකත

පහස් ලැබ සුපුන් සඳ නුබ තුරැ පැනෙත

සහස්කර කුලට වැඩ වන ලෙස සතත

වෙසෙස් රජ කුමරු විලසින් දැකුම් පත



කඳවුරු කුලමැඳුරැ මිණි පහනෙව් සුසැදි

නැණ ගුරු සබස සමය ද දැනුමෙහි වොරැඳි

රජගුරු විජයබා පිරුවන් හිමි පැහැදි

මෙමියුරු පදැති සැළලිහිණිය අස්න යෙදි



සැලලිහිණිය නිමි.

www.sambavana.com kq;k wOHdmkfhys uyf.or

මයුර සන්දේශය - Mayura Sandeshaya

මයුර සන්දේශය - Mayura Sandeshaya


1. සැරද මියුරිඳු සඳ - මියුරස නදින් නඳනා

සඳැස් පිල් කැල කැල්මෙන් - පිනවන සඳැස් දුටවුන්



2. සඳ යුරු මිතුරු සඳ - සිය සඳ කුමුදු නඳ දෙන

මුළු ලෝ සනසමින් එන ගන රදහු වෙත

තුටු රැවු මඟුල් ගී නගමින් රැගුම් ‍ ගත

සිරි ගිසි අසුන් පත් සිරිමත් කෙළි මතින් වව

සොඳ ගුණකඳ කඳ දෙවි



4 කඳිනි උසුලනා

නුඹ තෙ දියතැ දිව විකුමැති කුලෙකි මනා

සොබමන් මෙ වන් සිරිතැතියන් ගේ දැකුම

දෙව‍ියන් යැදැත් හැකි වෙ දනො දැනේ නියම

අමුතු වැ අප පණෙව් ලත් සැප කියනු කිම

අප සිරි අනා අත් පත් වූ වැනි දැනුම



ය ස ඟ පොරණැ ගුණ මිතුරනට කළ තමා

ස ස ඟ වුවත් උන් අත් පත් වේ යැ ඇමා

නි ස ඟ පුරුදු තම හට ඉන් කියනු කිමා

අ ස ඟ මඳක් ව-තෙපල තා සවන් නමා



4. ස ව් දිගු බිතැ කිරණව්යස උදුල් වන

සැ ව් බල පෑ එ දිනෙව් බුදු මඟුල් වන

දෙ ව් නුවරෙහි හට දෙව් රජ උපුල් වන

දෙ ව් මේ හසුන් මතු සව් සිරි විපුල් වන



5. මියුරු සඳ, මියුරු රස බස් නුමුතු අස්නැ තතු මතු

පවසමි. දැන් මෙ තොප නිකුත් වන පුර වර

වෙසෙස අස.



6. තුගු සුලකුළු පහ පැහැ සර තර පවර

සැදි දොරැ දොරැ බිහි දොරැ දද අඹළ’ඹර

සෙන් සිවුරඟ වේ මඟ මඟුලින් නිතොර

දනු සිරි පිරි ගඟසිරි පුර වර මොනර



7. දැවැ ගත් හයන් කුර රොන් නැගෙන නුබ වසා

සි ය ප ත් පොබයවන රිවි කැලුම එන නිසා

ම හ ව න් අරන මෙන් සෙද අතපයින් ගසා

පැ හැ ප ත් පහ’ගැ දද එහි වැනෙත වන9 උසා



8. දිසි මිණි නිල් සැඳැලියැ ලිය වන කමල

දැකැ නොමලන පුල් පියුමැ යි කැරැ කුහුල

සඳ පිළිබිඹු තුරු සෙන් සමගින් සකල

උදුරන ලොබින් බට වැනි බට පියුම් අල



9. එ පුරෙහි සරන අබිසරු ලිය සොර බැ‍විනි

සොබමන් විමන් දොරැ මිණි පහන වසමිනි

මල් දමි සුඹුළු කැරැ-ගත සල ගත් අතිනි

ගල3 මිණි පණිඳකු ගත් එ කග වැනි



10. රි‍වි රිය හයන් ගෙන්වති යන සැක සිතිනි

සඳ සිය රැසෙවි පහ සියනෙකිනෙකැ රැසිනි

පඬුරට යුව රදුට දුන් කැලුමන් ලෙසිනි

රන් කොත් දිලිණි රෑ දාවල් සෙ කෙරෙමිනි



11. ස තර දිගතැ සල පා රන සක සකස

ප තර තර මහල් කුළු ගේ සඳලු උස

මෙතර මැ කළ පායෙකැ සුර ලොවේ මිස

අතර නර ලොවේ කො නැනැත මේ වෙසෙස



12. ලි යා ලකළ පබළු යැ ටැම් පෙළැ මහල්

යොයා පතර පල බිතු පිරියමිනුදුල

අ යා නයන දැකැ දැකැ සිරි නොයන කල

කි යා පහයැ සිරි අඟවනු කෙලෙස බල



13. සබඳ ඒ පුරෙශ්වැර නරෙශ්වසරයාගේ කීර්ති

ප්ර තාප වි‍ෙශෂ ශ්රලවණය කර



14. සිරි සිතතබා තරැ පොලඹා රැදි නිතොර

රුපු ගජ බා මුල් නො තබා ගත කෙසර

ලක ඔලඹා සිරි සුලබා කළ මෙ පුර

දින මහ බා බු ‍ව නෙ ක බා රජ පවර



15. ස ව න් මිණි දහම සදනා සවන් මිණි

ලෙවන් රිසිය වන් දෙවනා දෙවන් මිණි

ගු ව න් මිණි කුලග ගුවනා ගුවන් මිණි

වෙ ව න් රජ මිණි වැ දුළ නා මු ඳු න් මිණි



16. ‍සොබමන් යොවුන් මන් යොන් සැටි අඳුන් වන

දෙනමන් රුවන් වන් දන මන නඳුන් වන

ඉ සු රි න් දැමින් අන් දස සත නුවන් වන

නි රි ඳු න් මෙ වන් දන් දැන් ලෝ මුඳුන් වන



17. නු බ මිණි කුල කිරුළු අගැ රඟ මිණෙවි යෙදු

න ව මිණි දෙරණිසුරු රජ කුමරුවන් ලදු

ගුන මිණි අනැගි අබරණ පැළැඳි පිරිසුදු

ලි ය මිණි බිසෝ හිමි රජ කුල සිරිත් සැදු



18. වැඩැ සිරි තැන් ඇති වන්නේන් මන් ලෙසට

රිසි සිරි දන් දෙනුයෙන් කප ලිය වැ තුට

ජය ‘සිරි දැන් වඩනෙන් මේ පුර වරට

ජය සිරි නම් මෙ බිසෝ මැ යි මෙ සමයට



19. ලෙවන් බැලුම් කිඳු දිගු නිල් යොත් ලුව ද

නු වන් යුවළ මින් යුවළෙකි එහි නොබද

මෙ වන් ගුණෙන් රැදි එ බිසෝ ළඳුන් සොද

වු වන් සහස යුත නත1 නො වැ වනනු කො ද



20. තව ද, ඒ පුර ප්රුවරයෙහි විරාජමාන වු යුව රාජ

පද ප්රානප්ත ධරරශ්ව රයා ගේ ප්රවතාප ශ්ර,වණය කර.



21. ද ස ස ත පා අළ සතපා තෙද දිමුත

පෙරැ කඳපා මෙන් සදප‍ා යොවුන් ගත

නව පිනිපා වන් පිනිපා කරන සත

දින ඈපා හිමි සිරි පා තඹර පත



22. ලොවට උතුම් කුල සිරි නුවණ ගුණ රැස

අ ව ට පැතිරි යස තෙද අණ සක සකස

රු වට මෙ ඇම ගෙනැ මවමින් උවිඳු ලෙස

ති වට මෙ හිමි කෙළෙ ලකැ රජ සිරි පිණිස



23. කොකුම් වැකුම් වන් තෙද දිගඹුවන් ගත

වි කුම් එ කුම් යැ යි තෙවිකුම් වනන සත

දැ කුම් ඇකුම් කළ රු රස’ඟනන් නෙත

රැ කුම් තැකුම් ලොව ඔහු බැම ලියෙන් පත



24. උ දා වෙමින් නිති වැඩ පබ සරින් රදා

ර දා ලමින්5 සිය සෙන් තඹුරු කැත් සෙදා

යොදා6 ඉවතැ රුපඳුරු තෙද රසින් සදා

ස දා දියත නුබ මිණි මෙන් මෙ හිමි සදා

25. ග හ න් වියතැ වියැකෙත සිටි සිටි තැනිනි

ව හ න් කරත මල් මුවරඳ සල් හිසිනි

ප හ න් ස‍ඳෙහි රිවි කැන් උදය’ග උඩිනි

ප හ න් සඳින් වඩු අමුබුලුවා කඩිනි



26. ස ල ත් තලින් සත් කැරැ රන් වළලු ලන

ලොලත් වඩන වර’ඟන නිලුපුල් නුවන

බ ල ත් මෙ තොප කබ පිල් ඇස් අඳන මෙන

බ ල ත් ගමුවැ බල නව යෝනන් කෙළන



27. සැටියෙන් නඳුනුයන - තුරු යටි සැදී සිටි‍ෙයන්

අවියෙන් එහි නො සිටැ නුඹ - යා ගන්නැ දික්පිටියෙන්



28. උදු සුනිලා පැහැ ගන ගන වලා පෙළ

විදු ලියලා සහ බට තැන් තුලා කළ

තුනු උදුලා යන එන මන කලා ලෙළ

මගැ විපුලා වෙල බල අල පලා වළ



29. ගෙ උයන් ස‍ි රි න් සැදි උයනෙව් පුරන්දර

ඉ සු රි න් ද න න් රැඳි ගුණයෙන් තිරන්දර

අ ඟ නන් තෙනෙන් කළ රන් හසුනසුන්දර

ය ව ස න් තො සි න් දැකැ ගුරුගොඩ අරන්දර



30. එකිනෙකින් මිණි නිදනේ නිදන මෙන

අද අදනේ පිය වදනේ පිය වදන

ඉටු සකිනේ තුටු සකිනේ නරඹමින

දොර වකිනේ නො වළකිනේ යන ගමන



31. නෙත් සන හමින් බලමින් බුදු රුවන් වෙස

අත් වන පිණිස මොක් බවැ දුක් නොවන ලෙස

සි ත් තන මින් පතමින් පින් පල වෙසෙස

අ ත් තන ගල්ල නමඳුව නමමින් සිරස



32. රැවු කළ මී ලො ල් ලේ මී ලොල්ලේ ය

පුල් දොඹ නා ගො ල් ලේ සෙවැණැල්ලේ ය

මගැ ආරැලි එ ල් ලේ සුදු ‍වැල්ලේ ය

යව ඕපත් ඇල්ලේ සිතු ඇල්ලේ ය



33. ලිය ලිය ගී කියන අඩින්

මඳ මඳ විඳැ එ මං කඩින්

පිපි විසිතුමු යටන් බඩින්

වඩු මොනරිඳුනි වෑබඩින්



34. කිරණ විහිදි පහ කුළු තුගු කොතින් සැදු

නරණ ලියෙව් පිය ලන පිය ලියන් රුදු

දෙරණ නුසුලන මෙන් සව් සිරින් යෙදු

නරණ සිරින් සිරි මහ කැලණි පුර වදු



35. කියඹු වතළ දළ කැළැලොත ළ සේකර

පැළැඳි ඔරැදි මලිගිය මලිති සේකර

ලියෙව් ලියන් කැලුවළු ළ පලු සේකර

තො දැකැ නොපටු සිතිවිලි සිතැ තොසේකර



36. රුවැ සැක වෙමින් සුර’ගන යැ යි කළ මාන

දන සක රඳන නව යෝනන් සොබමාන

දැක මෙ පුර වරැ ස‍ිරි සර අසමාන

බස රැක ම්සක් නොකියමි සුර පුර මාන



37. සඳ කැන් පෙර ගිරගිනෙන්ට

කොඳ වන වත පුබුදුවන්ට

බමරුන් මුවරඳැරැ යන්ට

මද රද දුනු කමට එන්ට



38. නො ලැ ගී ලොබින් බලමින් එ පුරෙහි වෙසෙස

අ නැ ගී නළ’ඟනන් සහ රජ ගෙට පිවිස

කළ ගී රැගුම් පුද අනතුරු වැ එ විගස

යස ගී කෙකා සන් කැරැ සබ මැදට බැස



39. විබිසණ සුර වරණ - සිරි සරණ වැඳැ දන්වත්

සි රි න් මු දු න් නිරිඳුන් සහ බිසෝ ළඳුන්

ත රි න් බෙලෙන් දිසි තුන් බෑ මෙ හිමි සඳුන්

තෙසු රජ රජ ඇමැත් - ඈ සෙනඟ ඇම සමඟින්

දස වතැ රැ රම් නිරිඳුට ජය දුන් ලෙසිනි

දස අතැ ත රම් වැඩි අණ සක සලසමිනි



සග සකතෑ මෙ දෙවි ඇමට

වැඩි සිරි දී රුති විලසට

සෙත කැරැ රැකියැ කජ හිමට

යුත මෙ පවත කිය ‍ දෙවිඳුට



40. දිලි විදු ලිය නුවනින් බලමින් සොඳින

නතු සුව සැප පිළිවිසිනෙව් ගුම් බසින

වෙතැ සැපැමිණි ත-සබඳ ගන කුළක් මෙන

ලගු තුරු රැවු රැඳි ඉඳු මිණි පා මුඳුන



41. බියෙන් බිසරුවන් වේ මඟැ බැසැ සරත

වසන් සියනැ රසිනලු කළ රුවන් කොත

ලමින් එදැකැ අද සීකර නුඹේ ගත

පහන් වෙති උන් නොපහන් නො කර පත



42. පාන නැගී ගොස් වැදැ මුනි විමන් තොසේ

යැන සෙයින් යන පුරඳර පුරය ‍ දෙසේ

පාන වෙමින් වැදැ වඩමින් කුසල් රැසේ

මාන ඔයින් යා ගන් පින් පිඬක් ලෙසේ



43. මුනි දිය නා පෙරැ දිය නා කළ දුළිය

ඉන් දිව නා තොස දිව නා පුද කෙළිය

ගහැබැසැ නා මඟැ බැසැ නා කැරැ ගිළිය

තො ද විසිනා බල විසිනා මස්කෙළිය



44. කි ත් සිරි මේ වෙහෙරෙහි සෙත් පොද ‍වතළ

ස ත් ගන කුළු වන් දුමිඳුන් වැඳැ උදුළ

ප ත් සා කප්පිල් කලබින් ඇමැඳැ ලෙ‍ළ

අ ත් පත් කර පන් සිය පල නියම කළ



45. තගෙ සබඳහු වියොවට පත් කෙත් කතට

ගබ පිහිටන් ලෙස වැසැ ගැම නිවුම කොට

නඟමින් කෙකා සව් ඔහු කැඳවන ලෙසට

ඇල් ගෙවි සිගා දෙත යන දිග මඟ දෙ පිට



46. ලෙස ලද්දන සිය කුල සිය ගුණෙන් සර

රැඳි සද්දන සැදි මහ විදි මනහර

ජය වද්දන ගජ හය රිය සෙන් නිතොර

ජ ය වද්දන පුර සිරි සර බල ‍ මොනර



47. කුල ගිරි තුමුල සහ මෙර ගල එන කලය

ඇල නො වැ ඉපිල ජයැ ලොබ ලන දිරි නිලය

නිල පැහැ නොවුල කළ අසි තල අත් තලය

බ ල දෙවි දුබල කළ යෝ බල බල බලය



48. ම දු තු ළ වි පු ල දො ළ බිඟු වැළ කෙළැ වතළ

ක න ත ළ ස ස ල ක ළ සන් කළ ඉගිළිගිළ

යුග කෙළ ඉ පි ල ස ළ ගිරි පෙළ පහළ කළ

ද ළ ද ළ උ දු ළ මො ළ ගජ රළ බල පුවළ



49. අණ සක් පතළ හිමි සඳ කළ නියෝ මෙනි

දන සක් සහඟ ලකැ සුලකළ ගන ගලිනි

පුර සක් වළට ගල් හිම් පවුරු පෑයෙනි

පර සක් වළෙකැ වැනි පර සතුරෝ ඉතිනි



50. වැසැ පිය රම් රජ සීතාවන් ලෙසිනි

බස කොතරම් නො ඇසූ තම දි‍වි හිමනි

ගුණ මනරම් ලිය රැඳි රන් ලිය සිරිනි

යව සඟරම් සල්පිටි වෙල් පිට මඟිනි



51. ලෙස තෙවිකුම් රුපු නොතුකුම් විකුම් ‍ කොට

තුගු තුරු ගුම් බල සැලැසුම් සෙන් පිහිට

ලොවැ සිරි තුම් ඇම පැවැතුම් කළ දිගට

නිති මනරම් වදු රයිගම් පුර වරට



52. එ පු ර හි පිළි මණි පවුර සෙ පිරි දියෙනි

ඉ ති ර සපිරි පිරි ලෙස ඒ මිණි බිතිනි

පැතිර ඔබින් ඔබැ දිසි සේයා කෙ වැනි

ගැඹර තර උනුන් එ දෙ දෙන බලන වැනි



53. තුඟු පා ලකළ කළ සල්පිල් වෙළෙඳ දනා

නිති පා නො කැරැ රඳනා රනි රුවන් තනා

පිළි පා පහන් කිඳු උදු ඉදි වැ වොරදනා

පි නි පා සියල් ලු වැනි සිය කිරණ වනා



54. රු ව න් බඳ පොරොදු බැඳැ කඳ සැරැහුවෙති

ලෙවන් තුටට යන එන ගජ වේ මැදිනි

ගු ව න් මිණි උවම් මේ හිමි තෙද බෙලෙනි

රු ව න් අකර පැතිරි ගිරි සරන වැනි



55. උ සේ සරන නුබසර යුවළ නුබ කුසේ

තොසේ බලා පුර සිරි වන් නුවන් රසේ

මෙ සේ විමන් ස සගින් කො තැන කැරැ සිසේ

කෙ සේ ගෙනා4 දෝ සැක නො කරනු යැ කෙසේ



56. එ පුර වරේ වර ඟන වේ මඟ’ස සරා

සරන වරේ පිළිබිඹු වෙසෙහි තොර තුරා

නොදැනැතරේ පිළි මිණි බිතට පන් සරා

අ ත ර තු රේ විදැ රැවැටෙනු යැ පන් සරා



57. සබඳ, මේ පුරවරාධශ්වර මහෙශ්වර මිත්ර

අලකේශ්වර නම් ප්රිභූ රාජයා ගේ වි‍ෙශ්ෂ ශ්ර,වණය කර.



58. ජය සක් බෝ වා ර ගොස තුඟු නාද කැර

රු පු සක් නා පෑ ර ගත් ගජ කෙසර යුර

මුළු සක් ලෝ නෑර යස තෙද පිරි ඉතිර

අ ල ග ක් කෝ නා ර හිමි සද දින මේ පුර



59. ම ත ර ව මි න් රඳනා සරසව්ය වත

වි ත ර වි සි න් කරවන මුළු ලෝ මවිතර

ස ත ර ව ති න් නිති නඳ දුන් සතර අත

ස ත ර ව කි න් තෙවුනේ යැ මේ හිමි සතත



60. තු න් කුළු වැනි තුන් රජයේ තර වැ ගති

මෙන් අසුරිඳු2 පුර නර ලෝ මුඳුන් පති

ම න් තුඟු බල යැති කුල කුල ගිරිත් ඇති

දැ න් මේ හිමි රන් ගිරි සරි සිරින් යුති



61. ව ත දෙත සමත මේ හිමි පත් තැන් පටනි

කෙත වත සතන පෑ පල බලවත් බැමිනි

ස ත් සි ත ලෙසට වැඩි සිරි කත රිසිනි

ස ත කි ත යුගය වන අමුතු වැ වැවෙන වැනි



62. ගුණෙන් අමිත මන් කළ අමතකිරණට

තෙදින් සැහැසි සහස මැ සහසකිරණට

ඔ දි න් විකුම් පෑ නව රතන දෙරණට

ක ගි න් ප හ ර රුපු නො තිබි යැ දරණට



63. හිමි සිය පත් සි ය ප ත් මෙන් වත තෙදිනි

සිය සිය පත් සි ය ප ත් යුත් වු සිරිනි

රුපුගන පත් ග න ප ත් පළ වැදැ ගොසිනි

මෙන් මහ වත් ම හ ව ත් නො පතත් බියෙනි



64. ඔහු තෙද යුත යුද පත සිපත ලෙළ දෙත

විහිදි සුළඟ වැදැ මෙන් රුපු රුක් සැලෙත

අද වත් ළ පලු පත් එව් වෙව්ලුම් ගනුත

විලිකුන් පතෙව් අවි ගිලිහිණි අතින් අත



65. රිවි තෙද දිමුත හිමි හිමකර විලස මෙනි

සොමි ගුණ සෙවණැ සොමි සඳ කර වනු කෙ වැනි

විළි බිය දෙකින් ගැලැවියැ හැකි දොයි සිතිනි

එ දෙ දෙන තවන් සැටි ඇරැ වෙස් වළන වැනි



66. හිමි සඳ සොහොයුරු ගුණ සයුරු

මන්ත්රීතශ්වරයා ගේ ප්රිකාශ ප්ර;තාප ශ්රුවණය කර.



67. තුනු රුවන් නිති පුදන බැති පෙමින් ලැදි

මසු රුවන් සිතු සතුරු මෙන් මැ ලුහු බැඳි

සිතු රුවන් සෙයින් වත දෙවන යැදි යැඳි

මැති රුවන් ‍මෙ දෙව් හිමි දෙව් තුරෙව් සැඳි



68. ලෝ ස ත් සතන් කොඳ නඳකර වමින් වත

යා ප ත් සොඳුරු සෙන් තුරු පිරිවරින් යුත

බෝ ස ත් විලස උසුලන ලෝ මුඳුන් පත

පෑ ප ත් සඳෙව් මේ හිමි පිරි සිරින් සත



69. සි ව් වන වන් ස ව් සත ඇති කරවන්ට

හ ව් නෙත වන් හ ව් රුපු දිරි සිඳුවන්ට

ලෙව් සිතු වන් සිව් සඟරා වත දෙන්ට

දෙව් හිමි දන් දෙව් තුර පුර සරහන්ට



70. සිතුමින් සෙයින් සිරි දු න් එ හිමින් වඳිනේ

කියමින් ග ම න් සමුගන් මින් මන් නඳිනේ

නුබමින් යෙ ම් න් අවරන් ගිරි වන් සඳිනේ

නුඹමින් ගොසින් ගෙ උයන් වදි මින් ලඟිනේ



71. උ දේ ගිරින් රි‍වි එත තම කඳේ බිඳේ

සෙදේ බිඟුන් මුව මල් මුව ර‍ඳේ රැදේ

ළැ දේ විමන් ත සබඳ අනුබ‍ඳේ සදේ

යෙදේ ගමන් එ පුරින් රිසිනු දේ සදේ



72. සිතු පාදා සත නොමඳා න ඳා දෙන

නොවැබාදා වත සමුදා යොඳා ගෙන

කළ පූදා පින් පල දා උ දා වන

වඳු වී දා ගමැ මුනිදා උ දා සන



73. නො පහන් වියත නො පැමිණියෙන් සරා කල

නොද වන් තව මැ පියොවුරු තිසර උර විල

දෙ නු ව න් මියුර තට නො මා අළ ළඳුන් පිල

මි ලි ඳු න් මෙ කල් වන් බොල්ගොඩ ගොසින් බල



74. සුනිල් පිල් පැහැ පත් - තඹ පත් පතර විදමින්

සුබ අඹ පිරි කල කළපුව මුඳුනතිනි

නුඹ නුබ ගබ නැහෙමින් ගමනොත් සදිනි

නො කලේ සඳ වෙලේ - උදුලේ ද මේ අසලේ

රත මිණි සමඟ සිඳු සිලිල ද නැගී යන

සැපැමිණි මෙ තැන මේ වෙලෙකැ යි නො මැ ඇඳින



මෙ වන් සැකය කෙරෙමින් වන දෙවියනට

ප වන් මඟින් යැ කෙරෙමින් සෙමෙන් සිට

ප වන් සිහිල් විඳැ විඳැ බසිමින් ගොඩට

නි වන් මං ගිමන් සැතැපි යටන් යට



75. ස ලා සෙයන් රස’ඳන ළඳ දුටු මතින

නො ලා නුවන් පියැ බලමින් මන් මතින

ව ලා යෙමන් ලොබ නො වැ දෙන තුරු සදින

‍වෙ ලා පු රි න් කළු තොටිනෙතෙර වැ වඩන



76. ම න ක ල් තෙපුල් වනවුල් කැරැ ලිය කෙළන

බිඟු ලොල් විමල් මල් තුරු ගෙ උයන් සෙවුන

ඇම කල් විසල් සල්පිල් ‍ වෙළෙඳුන් රඳන

සැදි හල් බේරුහල් ගමැ සැතැපි වඩන



77. වෙන් කොට වනත ගේ උයන් සිරි නො දත හැකි

ම න් තු ට වඩන යැදි සිරි දෙත දෙව් තුරෙකි

පින් කො ට නො ගොස් ඔබ මෙ ලොවැ මැ පැමිණි සකි

බෙන් තොට දෙ ගොඩැ දෙ නුවර දෙව් ලෝ දෙකෙකි



78. ප ර තෙ ර පැමිණි අවි සිප් සමුදුරේ දුර

ව ර ත ර සරම ඇම ලෙස ගෙනැ ගත් පවර

වැර ස ර සමරැ සෙබළුන් රඳනා නිතොර

ප ර ත ර කයේ කය පතපා යන් මිතුර



79. නෙ ත තට වතට වලහට පිය පියොවුරට

සරි කොට උවම් මේ ලොවැ’ම නො සිතෙන සිතට

තොප දුට වෙතට එත අඟනන් සතුටු කොට

වැලිතොට ගමට වැදැ රඟ කොටැ යන් එ පිට



80. දෙව් ලිය වෙන් නොදැනෙනුවෙන් සැක වැ තර

සිය නෙතුවෙන් ලිය දුටුවෙන් නුදුටු පෙර

ස යි නි ඳු වෙන් දිගු දනුවෙන් කෙකා කැර

තොටගටමවෙන් වැලි තුඩු වෙන් වඩු මොනර



81. බා ල් ලේ පුරුදු කව් නළු සියල්ලේ

ඊ ල් ලේ වදන් දුන් ළඳුනු’දුල්ලේ

නෑල් ලේ කො කැනෙකැත් ලොව මුළුල්ලේ

ගාල් ලේ සිරි දතු නො වැ පැකිලිල්ලේ



82. න ඳ ව සයුරු ලෙළ රල සළු සලන් නේ

සොඳව සුපිපි තුරු සේ සත් සෙ වන් නේ

ර ද ව ලබන සැප එ තෙකින් ලබන් නේ

ර ඳ ව මියුර සයුරසැ මිරිපැන් නේ



83. ව න් සඳැ සඳ රි‍වි බිඹු සමුදුරේ දුරේ

ර න් කිරුළගැ බඳ ඉඳු මිණි වරේ යුරේ

කැන් ලඹ දුන් මල් පුල් කිණිහිරේ තුරේ

ම න් පිනමන ලගු ලනුමෝදරේ කරේ



84. ගු වන් මණිහු කර නො පැවියැ දුන් බිමට

නු වන් පිනන පුල් වැටකේ පහන් වැට

ගෙවන් සුනිල වන සැප වන පැමිණි හට

ගෙවන් සෙමෙන් සිටැ මා වතැ යටත් යට