සම්බුලා ජාතකය ග‍්‍රන්ථිපද වර්ණනා ගැටපද විවරණය

සම්බුලා ජාතකය ග‍්‍රන්ථිපද වර්ණනා ගැටපද විවරණය උන් සිටි තැන විචරකුත් නොදනුව ඉන්නා බවවත් සොයා නොබල සිටින බවක් හෝ ගණනකට නොගෙන තොප කළ සේ නොයෙදෙයි ඔබ කළ දෙය හොඳ නැත වරද ක්‍ෂමා කරව වරදට සමා වන්න රුවන් රත්න, මැණික් අභි සෙවුදී අභිෂේක කොට ඉසුරට ඓශ්චර්යයට සුචරිතයන් යහපත් කටයුතු කම් වූ පරිද්දෙන් කර්මානුරූපව, කරන ලද කුසලාකුසල ක‍්‍රියාවන්ට අනුව පඤ්චාභිඥා පස් වැදෑරුම් ඥාන සෘද්ධිවිධ ඥානය සෘද්ධි ප‍්‍රාතිහාර්යය පෑමේ හැකියාව දිබ්බසෝත ඥානය දිව්‍යමය කන් ඇති බව පරිචිත්ත විජානන ඥානය අනුන්ගේ සිත් දැන ගැනීමේ හැකියාව පුබ්බේ නිවාසානුස්සති ඥානය පෙර විසූ ආත්ම සිහිපත් කිරීමේ හැකියාව දිබ්බ චක්ඛු ඥානය දිව්‍යමය ඇසි ඇති බව අෂ්ට සමාපත්ති රුපාවචර ධ්‍යාන හතර හා අරූපාවචර ධ්‍යාන හතර (රූපාවචර ධ්‍යාන සතර 1.ප‍්‍රථම්‍යානය, 2.ද්විතීය ධ්‍යානය 3.තෘතීය ධ්‍යානය 4.චතුර්ථක ධ්‍යානය* අරූපාවචර ධ්‍යාන සතර 1. ආකාසානඤ්චානය 2. විඤ්ඤාණඤ්චායතනය 3.ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය 4. නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනය කොසලාධිපතිවූ කොසොල් රාජ්‍යයයෙහි රජ වූ (කෝසලය යනු බුද්ධ කාලීන භාරතයෙහි පැවති රාජාණ්ඩු සතරෙන් එකකි. මෙහි අගනුවර සැවත් නුවර (සාවත්ථි* නම් විය. බුදරදුන් වැඩිම වස් කාලයක් ගතකර ඇත්තේ ද සැවැත් නුවරය* දේවධර්ම ඡුාතකය/ගැටපද පහදනය ශාක්‍යකුල චින්තාමාණික්‍ය වූ ශාක්‍ය කුලයට සිතුමිණිරුවන වැනි වූ, ශාක්‍ය කුලයට සිතූපැතූ සම්පත් ලබාදෙන මැණිකක් වැනි වූ සැවැත් නුවර නිසා සැවැත් නුවර ඇසුරු කරගෙන බහුභාණ්ඩික භාණ්ඩ රැුසක් පරිහරණය කරන කෙළෙඹ් පුත‍්‍රයෙක් පවුල් කාරයෙක් පූර්ව භාගයෙහිම පෙරාතුවම, කලින්ම ගිනිහල් ගෙයකුත් අග්නිසාලා වකුත්, ගිනිතපින වතුර පැහැවන ගෙයකුත් බඩුහල් ගෙයකුත් ගබඩාවක් ද කෙල්ලන් කොල්ලන් මෙහෙකාරියන් හා මෙහෙකරුවන් පොරෝණේය පොරවන්නේය පොරෝණයක් වළඳින්නේය පොරවනයක් පොරවන්නේය ඇතිරි ඇතිරිලි අවුගස්වන කලට වේලන විට තුන් සුවරු දෙපට සිවුර, තනිපට සිවුර, අඳන සිවුර යන සිවුරු තුන අනුදන්නා ලදහ සුදුසු යැයි අනුමත කරන ලදහ අල්පෙච්ජ වූ අපි හිස් වූ, සුළු දෙයක් කැමති වන්නා වූ / අල්පේච්ඡු ඝ අප්පිච්ඡු ඝ අපිස් අල්ප ූ ඉච්ජ වරෝ එව පරිෂ්කාර පිරිකර (පරිෂ්කාර ඝ පරික්ඛාර ඝ පිරිකර* සන්තුෂ්ට භාවයෙහි ලද දෙයින් සතුටු වීමෙහි විදර්ශනා විපස්සනා, විදසුන්, ත‍්‍රිලක්‍ෂණයට අනුව පඤ්චස්කන්ධය දෙස බැලීම (බුදු දහමේ ප‍්‍රධාන භාවනා දෙකක් ඇත. එනම් සමථ හා විදර්ශනා වශයෙනි. සමථ භාවනාව කෙලෙස් සමනයට උපකාර වන අතර විදර්ශනා භාවනාව කෙලෙස් මුලිනුපුටා දැමීමට හේතුවේ. විදර්ශනා ඝ විපස්සනා ඝ විදසුන් කීයෙහි නොවේ ද කියා නැතිද දමාපියා ගලවා දමා පර්ෂදත් පිරිස (පර්ෂත් - පර්ෂද් ඝ පරිස - පිරිස්* තනි අඳනයෙන්ම අඳන සිවුර පමණක් ඇතිව පිටිවහල් උපකාර සිව්වනක් පර්ෂත් භික්ෂූ, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සතර පිරිස එළවාගෙන ඇතිකරගෙන දමාපූ ඉවත් කළාවූ අර්ථය කරුණ අන්‍ය භවයෙන් පිළිසන් වූ වෙනත් ආත්ම වලින් වැසීගිය ජනරඤ්ජය කොට ජනතාව සතුටු කර කාලක‍්‍රියා කළෝය මරණයට පත්වූහ සංවාසයෙන් එකට විසීමෙන්, කාම සේවනයෙන් වරයක් කැමති දෙයක් ඉල්ලීමට අවස්ථාවක් පසුව ගතයුුතු කොට පසුව ගැනීමට හැකි ලෙසට කටයුතු කර ඇවෑමෙන් මියගිය පසු රාජාංගනයේ රජමාළිගාවේ මිඳුලෙහි රාජ ූ අංගනයේ කෙළෙනා ක‍්‍රීඩා කරන, සෙල්ලම් කරන ක‍්‍රීඩති ඝ කීළති ඝ කෙළියි මල මල්ලියේ තෙල අර නාපියා දිය නා පියුම්පතින් නෙළුම් කොලෙන් විල තෙමේ විල වෙසවණු රජ්ජුරුවන්ගෙන් වෙමුණි නම් යක්‍ෂ රජතුමාගෙන් (වෙමුණි යනු යක්‍ෂයන්ගේ අධිපතිතුමාය* (වෛශ‍්‍රවණ ඝ වෙස්සවණ ඝ වෙසමුණි* දිය රකුස්සෙකු දියෙහි වසන රාක්‍ෂයෙකු දේවධර්මය දන්නා කෙනෙකුන් තබා දේවධර්මය දන්නා කෙනෙකුන් හැර (පව් කිරීමට ඇති ලැජ්ජාව හා බිය හෙවත් හිරි ඔතප් දෙක දේවධර්ම යන්නෙන් අදහස් වේ* බටුවූ නම් බැස්සේ නම් උදක දිය ලස්වන්නා ප‍්‍රමාදවන බව සතරදිග උතුර, දකුණ, නැගෙනහිර, බටහිර යන සතර දිශා අධිගෘහිත අරක්ගෙන සිටින දුන්න නඟා දුනුදිය නඟා, දුනුලීය නමා දුනුලණුව බැඳීම දුනුමිට හියලාගෙන දුන්නෙහිද ඇල්ලීමට සෑ¥ තැන ඊතලයක් තබාගෙන වල දඬු කපා ඇවිදිනා කැළයෙහි ලී කපමින් ඇවිදින බල එකෙක් ඇත තවද දෙයක් ඇත (‘බල’ යන්න නිපාතයක් ලෙස ගත් කල යලි, තවද යන අදහස් ගත හැක* සුවඳ විලවුන් සුවඳවත් වූ ආලේපන පර්යංකයක් ආසනයක් අතුට අතුරා, සකස් කර පාමුල සිටුවා කකුල් දෙක ලඟ තබාගෙන සකස් කොට අසව හොඳින් අසව ප‍්‍රවෘත්තිය පැවැත්ම ප‍්‍රසන්න වූ පැහැදුනා වූ උදක් හුදෙක් එපමණක් විනා එසේ වුවත් ජෙට්ඨාපචායන කර්මය වැඩිහිටියන් පිදීම ජෙට්ඨ ූ අපචායන බාල මලණුවන් නිසා වනුම්හ බාල මල්ලී නිසා පැමිණියෙමු කොට පීයයි කළා යැයි අදහා ගන්නා විශ්වාස කරනා අදහා ගන්නා විශ්වාස කරනා සමාධිව සතුටට පත්වී සාධු මැනවි, හොඳයි (පැහැදුනු සිතින් ප‍්‍රීතිය ප‍්‍රකාශ කිරීමේ දී සාධු නාද පවත්වනු ලැබේ* වෙර ශරීරයෙහි සෙනවිරත් තනතුර සේනාධිපති තනතුර තෙනක ස්ථානයක, තැනක ස්ථාන ඝ ඨාන ඝ තෙන - තැන ශාස්තෘ වූ අනුශාසනා කරන්නා වූ, ආගමික ශාස්තෘවරයා වූ චතුසත්‍යය චතුරාර්යය සත්‍යය (දුක්ඛ, සමුදය, නිරෝධ, මාර්ග යන උතුම් සත්‍යය සතර* සෝවාන් පෙළෙහි සෝවාන් ඵලයෙහි සාලිරාජ වස්තුව ගැටපද පහදනය සතොළොස් වන දාහත් වන අංගනාව කාන්තාව මුක්තාහාරයක් මුතු මාලයක් නැවෑමියෙක් යකඩ වැඩ කරන්නෙක් නැවෑමිදුවක් යකඩ වැඩ කරන්නෙකුගේ දියණියක් (නැවෑමියාගේ බිරිඳට නැවෑමි යැයි කියති* මධුර මිහිරි, රසවත් ඌරු මාංසය ඌරු මස් කර්මාන්ත මිල පිණිස කරන ලද වැඩෙහි කුලිය පිණිස (මෙහි දැකියවෙන නැවෑමියා විසින් වැද්දාට (කිසියම් ආයුධයක් තනාදීම වැනි* වැඩක් කර දෙන්නට ඇත. එයට කුලිය වශයෙන් වැද්දා විසින් නැවෑමියාට ඌ මස් දෙන ලදි* දැහැමෙන් සෙමින් බලන ලද ධාර්මිකව හා හෙමින් රැුස් කරන ලදි (සෙමෙන් යන පදය තුළ ‘ශාන්තව’ යන අදහසක් ද ගැබ්ව ඇත* කැවැ මැනවැය කෑම යහපතැයි තෙල් මස තෙලින් මස් බැදීම මධු මස මී පැණි දමා මස් පිසීම පෙණ මස මස් පිසිණන ක‍්‍රමයක් අඟුරු මස ගිනි අඟුරු වල දමා මස් පිච්චීම දුරු (ආහාර සුවඳවත් කරන* දුරු නම් ඇට වර්ගය සම්භාරසංයුක්තක මිරිස් ආදාය දමා මස් පිසීම පස් ප‍්‍රකාරයකින් ආකාර පහකින්, ක‍්‍රම පහකින් සුදු කඩෙකින් සුදු රෙද්දකින් සැළමුව සැළියෙහි කට ආවර්ජනා කොට සිහිපත් කර ක්‍ෂීණාශ‍්‍රව කෙනෙක් රහතන් වහන්සේ නමක් අඬගගා හඬගසමින්, ආමන්ත‍්‍රණය කරමින්, ආරාධනා කරමින් ස්වප්නයක් සිහිනයක් මනදොළ සිතෙහි ආශාව මුදුුන් පැමිණෙන්නේවයැ මස්තක ප‍්‍රාප්ත වන්නේය, ඉටු වන්නේය සුවඳ පිරිබඩ ගෙන සුවඳ වර්ග ආලේප කර පහන් ලවා පහන් දල්වා පූර්ණඝට පුන්කලස් (පුන්කලස් යනු සෞභාග්‍ය මූර්තිමත් කරන සංකේතයකි* ලද පස් මල් ඊ තණ, සමන් පිච්ච, සුන් සහල්, සුදු අබ, විළඳ යන පහ ගෙදොර ගෙයි දොර ගම්දොර ගමට පිවිසෙන ස්ථානය බෙර ඇසක් සේ බෙරයක ගසා ඇති හමක් මෙන් (බෙරයක ගසා ඇති හම දැඩි ලෙස ඇද ඇති හෙයින් ඉතාමත් සමතල පෘෂ්ඨයක් එහි ඇත* කළුවැලි පියා කළුපාට වැලි ඉවත්කර සුදුවැල්ලෙන් තවරා සුදුවැලි අතුරා දෑසමන් පිච්ච උපාධ්‍යාය වූ අවවාද දෙන ගුරුවරයා වූ සදෙනා වහන්සේ හය නම සිවුරු ගැටගන්නා රත් පියුමකට බට රතුපාට නෙළුමකට බැස්සා වූ නීල භෘංගරාජයන් නීල හෘගරාජයන් තද කළු පාත‍්‍ර‍්‍ර (තද කළු පාට හා තද කොළ පාට සාහිත්‍ය කරුවෝ නීලවර්ණය නමින් දැක්වූහ. නිල් වරලෂ, නිල් ගොයම වැනි යෙදුම් විමසන්න* කර්මාරතිස්සයෝ යකඩ වැඩ කරන තිස්ස අවුලූ හා සමඟ උපකරණ කැවිලි සමඟ වෙනත් දෑ මි සකුරු මී පැණි හා හකුරු හැල් සාලේ බත් ඇල් නම් හාල් වර්ගයෙන් පිසූ බත් දැහැටි කිස නිමවා කෝටු කැබලි වලින් දත් මැද අනුමෙවෙනි පිණිස අනුමෝදනා පිණිස, කළ ක‍්‍රියාව අනුව සතුටු වීම පිණිස (මෝදනය නම් සතුටයි* මිය මරණයට පත්වී එකපැහැර එකවිට, එකවර යටත් පිරිසෙයින් අඩුම තරමින් උදුනෙහි ලිපෙහි බතුදු බත් ද පෙරළී විපර්යාස, පරිවර්තනය වී තණවරා ආදී වූ කටුසර පිරූ තණවරානි වූ ධාන්‍ය පිර වූ සිස් කොටුගුලූද හිස් ගබඩාද හැලින් ඇල් හාල්වලින් උදක් ඔවුන් උපන් දවස මතු නොවෙයි හුදෙක් ඔහු ඉපදුණු දිනයේ පමණක් නොව කළමනා කලයුතු ශස්‍යජාතීහු ද ධාන්‍ය වර්ගද ශාලිජාතිම ඇල් වී වර්ගම ආශ්චර්යය පුදුමයන්, විසිතුරු ශාලි බන්ධුව ඇල් වී වලට නෑදෑයෙකු වී (රජ කුමරාගේ ජීවිතයේ විශේෂ අවස්ථා සෑම එකකදීම ඇලි වී සම්බන්ධ වූ බැවින් මෙසේ පැවසුනි* සම්පතින් ආඪ්‍ය වු බොහෝ සම්පත් ඇති තේජස් ආනුභාව රාජසෘද්ධි රාජ අභිවෘද්ධි, දියුණු වූ රාජ ස්වභාව, රාජ්‍යයත්වයෙන් පොහොසත් අළාමක වු වික‍්‍රම බොහෝ උසස් වූ ශූරත්වය, මහත් අධිකවූ ශූරත්වය දසදිග පතළ දස දිශාවෙහි පැතිරුණු (උතුර, දකුණ, නැගෙනහිර, බටහිර, ඊසාන, ගිනිකොන, නිරිත, වයඔ, උඩ, යට යනු දීශාද හයයි. යසස් කීර්ති ස්ථානෝචිත ප‍්‍රඥාව තැනට සුදුසු නුවණ ස්ථාන ූ උචිතප‍්‍රඥා කන්කලූ වූ තෙපුල් කණට ප‍්‍රිය වචන ස්ථීර වූ සබා දන්නාහ පහවූ භය සන්ත‍්‍රාස ඇතියන බිය හා තැති ගැනීම් නැත්තාහ කප්රුකක් කල්පවෘක්‍ෂයක්, සිතූපැතූ සම්පත් ලබා දෙන ගසක් භෝගයෙන් ධනයෙන් බලදේවයන් බලභද්‍ර, බලදෙවියා (කෘෂ්ණ හෙවත් විෂ්ණු දෙවියන්ගේ අයියා ලෙස සැලකෙන බල දෙවියා අතිමහත් කාය ශක්තිය ඇතියෙකු බව සංස්කෘත පොත් වලින් මනාව පැහැදිලි වේ* තෘප්ති නිවාරණයක් කැමැත්ත නැතිවීමක් දවස දහසක් වටින පඬුරු දිනකට කහවනු දාහක් වටිනා ත්‍යාග දිශා භාගයෙහි පැත්තෙහි, දිශාවෙහි නිමන ගෙවන අය මුඛය ආදායම පෞසථාංගශීලය අෂ්ටාංග ශීලය, අටසිල් සියක් ගැල් පුරා කරත්ත සියයකට පුරවා විය කරින් හෙළා විය ගස කරෙන් බිමට දමා (නඟුලෙහි හා කරත්තයෙහි ගොනුන් බඳින ලීය ‘විය’ නමින් හඳුන්වයි* කාලඝෝෂා සුදුසු කාලය පැමිණි බව හැ`ගවීමට කරන හ`ඩ ගිතෙල් එළදෙනුන්ගේ කිරෙන් ලැබෙන තෙල් වෙ`ඩරු කිරි යොදයෙන් සාදනු ලබන ද්‍රව්‍යයක් බෙහෙත් පසය ගිලන් පස, බෙහෙත් පිණිස දෙන ද්‍රව්‍යය මධු මුද්දිකාදි අෂ්ටවිධ පානවර්ගයන්ද මී යුෂ, මිදි යුෂ වැනි අට වැදැරුම් පාන වර්ගද ඉදිරියේ දවස අනාගතයෙහි මාලිගාව හරවා මාලිගාව ඉවත් කර ප‍්‍රාසාදයක් මාලිගාවක් වාසලින් දොරටුවෙන් ර`ගමඬුලූවු රං`ග මණ්ඩලයක් වැනි වූ, නැටුම්, ගැයුම්, වැයුම් කරන තැනක් වැනි වූ අතළ ගල් පෙළින් ඇතිරූ ගල් පේළි වලින් රක්තස්වේත ආදි පක්‍දචප‍්‍රකාර පද්මයෙන් රතු, සුදු ආදී පස් ආකාර පියුම් වලින් පතස් පෙළින් කුඩා වැව් සමූහයෙන්, පොකුණු සමුහයෙන් චක‍්‍රවාකාදී සක්වාලිහිණියන් වැනි (චක‍්‍රවාක නම් ලිහිණි විශේෂය දහවල්හී ජෝඩු වශයෙන් හැසිරෙන බවද රාත‍්‍රියේදි වෙන්ව සිටින බවද කියනු ලැබේ* ලතා මණ්ඩප පන්තීන් වැල්ගොමු සමුහයෙන් (වැල් එකට එතී මණ්ඩලාකාරව සකස් වී ඇති තැන් ලතා මණ්ඩප නමින් හඳුන්වයි* ගිගුම් දෙන නද දෙන නා නා ගස් පනා කොස් සුපුෂ්පිත මනාව පිපුණා වූ වෘක්ෂ මාලාවෙන් ගස් පෙළින් මලින් සෑදීමට මල් වලින් අලංකාර වූ, මල් වලින් සැරසී සිටි සුපිපි හොඳින් මල් පිපුණු හෝපලූ ගසක් අශෝක ගසක් චණ්ඩාලයාගේ සැඩොලාගේ, රොඩියාගේ නිල් අතුපතර තද කොළ පාටට පැතිරී ගිය අතු මහ මේ ගබක් විශාල වැහි වලාකුළක් අග‍්‍රප‍්‍රාප්ත වූ රූප ශෝභාවෙන් කෙළ පැමිණි රූප සුනදරත්වයෙන්්, ඉතා ලස්සන රූපයෙන් හොබවමින් බබළවමින් පල්ලවයක් දල්ලක් ආශ්චර්යයට පුදුමයට තෙල ඔය කොමළ මොලොක් කෙණ්ඩා ස`ගල දණහිසෙන් පහල ඇස්වැටයෙන් උඩ ඇති ---- ගොබය රනිබ්බන් රත‍්‍රන් ඉබ්බන් රන්ඉබ්බන් හොබනේය බබළන්නේය සි`ගුවලග සිහින් ඉ`ගටිය රන් සිරිවසක් රත‍්‍රන් උඩැක්කියක් මධ්‍යමාංගයෙහි ඉ`ගටියෙහි, කුසේ පහළ කොටසෙහි හිරිතුන ඉරිතුන වසා රොද රෝමරාජිය, පෙකනියේ සිට පහලට දිවෙන ලොම් වැල රළ පතර තුනක් රැුලි තුනක් පයෝධරයෝ පියයුරු (පයඃ යනු සංස්කෘත භාෂාවෙන් කිරිවලටද වතුරවලටද නමකි, උධර යන්න ”දැරීම” යන අදහස දෙයි, වලාකුළු වලටද පයෝධර යැයි කියති* පය උධර අතුල් පතුල් අත්ල හා යටිපතුල් ළද පල්ලවයෙන් ළපටි දළු වලින්, නොමේරු දළු වලින් තෙව්නා බබළන කල්පලතායෙහි හිතූ පැතූ දෙය දෙන වැලෙහි අටගත් හටගත් අරළු කඳින් පැනනැගී පහතට එල්ළෙන මුල් (නුග වැනි ගස්වල මේවා ඇත චන්ද්‍රකාන්තීන් සඳ කිරණින් කෞමද කුමුදු ප‍්‍රබෝධ කරවයි පුබුදු කරවයි,මනාව විකසිත කරවයි අතිරක්ත ඉතාරතු අධරයුග්මයෙහි තොල් දෙකෙහි රශ්මීන් රැුඳුනාවූ රැුස්වලින් සිත්කලූ වූ, රැුසින් හොබනාවූ දන්ත පන්තිහු දත් පේළි විලිකුන් ඉදුනු බිජු බීජ ඇට අනංගයාගේ මාලිගා දොර කාම දෙවියාගේ මාලිගාවෙහි දොරටුව (කාමයට අධිපති දෙවියායි ඊශ්වරයාට දාව පාර්වතියගේ කුසෙහි කඳ කුමරු උපදවා ගැනීම සඳහා ශක‍්‍රයාගේ නියමයෙන් ඊශ්වරයා පෙළඹවීම සඳහා ගිය කාම දෙවියා ඊශ්වරයාගේ නළලෙහි ඇති තෙවැනි ඇසින් නික්මුණු ගින්නෙන් දැවී ගියේලූ,+ එතැන් පටන් ඔහු ‘ශරීරයක් නැත්තා’ යන අදහසින් අනංග නම් විය. එය කෙසේ වෙතත් මෙහිදී අපට පැහැදිලි වන්නේ රාගය දෙවියෙකු ලෙස නිරූපණය කර ඇති බවයි* නොහොත් නැතහොත් (විකල්පාර්ථයෙහි යෙදෙන නිපාතයකි* රති මැදිරි දොර කාම සේවනය සඳහා වූ මන්දිරයේ දොර රන් යටෙක රත‍්‍රන් රිටක යෂ්ටි ඝ යට්ඨි ඝ යට ධ්වජ කොඩි කාමි පුරෂයන් කාම ආශාව ඇති පුරුෂයන්, සල්ලාලයන් අග් බබරු අගින් නැමුණු නිල්වූ කෙස් වැටිය තද කළු කේශ කලාපය තෙපි කිනම්ද ? ඔබේ නම කුමක්ද? සස්වාමික ස්වාමියෙකු ඇති අස්වාමික ස්වාමියෙකු නැති නොවළහා නොසඟවා අමේධ්‍යයෙහි හුණු අශුචියෙහි වැටුණු විරාජමාන බබළන පිළිසන් රෙදි වලින ආවරණය කරන ලද සුඟක් ස්වල්පයක්, ටිකක් බෝධි කෙනෙකුන් බෝධින් වහන්සේ නමක් ඉඳුරා හැමද සම්පූර්ණයෙන් අතුගා, හොඳින් අතුගා කසළ දමා කසළ ඉවත් කර සනස්වනු පිණිස නෑවීම පිණිස පැනට ගිය කල්හි පැන් ගෙන ඒමට ගිය කල්හි සයින් කුසගින්නෙන් කැඳිත්තක් කැඳටිකක් බත් උළු බත් ඇට ¥ෂ්‍ය අපිරිසිදු බිණූ කථාකළ දෙවන ජාතියෙහි අනෙක් ආත්මයෙහි අස අසල ඔවුන් ඇය පහන් ලූව මැනවැයි තැන පහන් දැල්වීමට අවශ්‍ය නැත සතර රියනෙක රියන් හතරක සාරමසක් පිලිහිනි නොවෙයි මාස හතරක් යන තෙක් නරක් නොවෙයි වැද වැ¥ පාදපරිචාරිකාව කොට බිරිඳකොට එක පැහැර ක්‍ෂෝභව ගියහ එකවර කැළඹී ගියහ වල්ලභ හිතවත් කෙල කෙල්ලේ දොළන ස්ත‍්‍රියක දොළදුක ඇති කාන්තාවක මනොරථය බලාපොරොත්තුව, ආශාව ප‍්‍රබුද්ධ වන්නාවූ පිබිදෙන්නා වූ, පිපෙන්නා වූ චන්ද්‍රාලෝක සඳෙහි ආලෝකය, සඳ රැුස් ප‍්‍රබෝධශ‍්‍රීයට පිබිදීමට, පිපීමට සාමුද්‍රිකා ලක්‍ෂණයෙහි දක්‍ෂ වූ ශරිරීරයෙහි තිබෙන සුභ හා අසුභ ප‍්‍රකාශ වන ලක්‍ෂණ බලා ගුණ හා අගුණ කීමේ ශාස්ත‍්‍රයෙහි දක්‍ෂ වු ලක්‍ෂණ හීන වූ සුභ ලක්‍ෂණයන් නැති කාලකණ්ණි එකක් අභාග්‍ය සම්පන්න වු එකියක්, පින්නැති එකියක් කළමනා කටයුතු දන්නමෝ වේදැය කලයුතු දේවල් දන්නෙමුයි සූසැටක් හැට හතරක් ශෝභමාන වූ බබළන්නා වූ අතිමනෝහර බෙහෙවින් සිත් ඇදගන්නා ජංගා කෙණ්ඩ දිය සළාවක් මෙන් දිය සුළියක් මෙන් දක්‍ෂිණාවර්තිතව දකුණට කැරකී (දක්‍ෂිණා, දක්ඛිණා, දකුණු දක්‍ෂිණ, ආවර්තිත* නාභි මණ්ඩලයක් නැබක්, පෙකනියක් දුනුමිටක් මෙන් දුන්නෙහි මැද ඇල්ලීමට සෑ¥ තැන මෙන් කටී ප‍්‍රදේශයක් ඉඟ ප‍්‍රදේශයක් තනුව තුනීව, සියුම්ව අග් උඩබලා සිටින උඩු අතට හැරී ඇති, උඩ බලා සිටින අඳුන්වන් ශරීර රෝමයක් ඇතියන අඳුන් පැහැ ඇති ලොම් ශරීරයෙහි පිහිටා ඇති රතැඹුල රතු ඹ්ලූ මල් නිල් සේසත් වටක් මෙන් නිල්පාට කුඩයක් මෙන් යුග්මය සුවළ, සඟල, දෙක හස්තපාදයෝ අත්පා මස් හුන්ව මස් පිරී ශ‍්‍රී කාන්තාතොම සැපතට අධිපති දෙවඟන (සීදේවිය නමින් ද හැඳින්වෙන ශ‍්‍රී කාන්තාව විෂ්ණු දෙවියන්ගේ බිරිඳ බව පැවසේ. සැබවින්ම මෙහි දී සිදුව අත්තේ ‘සම්පත’ දෙව්දුවක ලෙස නිරූපණය කිරීමයි* සක්විති රජක්හට චක‍්‍රවර්ති රජකෙනෙකුට වඩනා සේක්ල පැමිණෙන්නේලූ, පැමිණෙනවාලූ (ශ‍්‍රැතිසූචනාර්ථයෙහි හෙවත් යමෙකුගෙන් ඇසූ දෙයක් නැවත ප‍්‍රකාශ කිරීමේදී ල, ලූ යන නිපාත යෙදේ* කළමනා කටයුත්තෙහි අප‍්‍රමාද වෙව කලයුතු කටයුතු නොපමාව කරන්න කැවුම් පෙවුම් කැවිලි පෙවිලි බල සෙනග රාජ්‍ය සේනාව ඇඹේනියෝ බිරිඳ බැන නැංග බස හා කථා කළ වචන සමඟ රාජාසනස්තකයෙහි බැස උන්හ රජ අසුනෙහි හිඳගෙන සිටියහ උද්දාම වූ ඔද වැඩුනා වූ, යුක්ත වූ රස මසවුලෙන් රසවත් වූ මස් ව්‍යාංජනයෙන් මස් ූ අවුල තුමූම බත් අනුභව කරවූහ අශෝක මාලාවම රජුට ආහාර පාන පිළිගැන්වූවාය සූපව්‍යඤ්ජනයෙන් යුක්ත නියඹලා හා වැංජන වලින් යුතු (නොවැගිරෙන ලෙස නොහොත් අතින් ගෙන කෑ හැකි ලෙස සකස් කරන ව්‍යංඤ්ජන සූප, නියඹලා යන වචනවලින් හඳුන්වයි* බත් අවුලූ ආදිය මෙහෙ නිමවා බත් කැවිලි ආදිය අනභව කර මඳකින් වැඩිදුර සොයා නොබලා දෙමහල්ලන් සැමියා හා බිරිඳ, ශාලිය කුමරා හා අශෝකමාලා කුමරිය රජ්ජුරුවන් මෙහෙ නිමවූ පරිද්දෙන්ම රජතුමා අනුභව කළ ආකාරයෙන්ම බත් කැවූහ ආහාර පිළිගැන්වූහ අභිවෘද්ධි සඳහා වැඩි දියුණුව පිණිස ගෝකුණෙහි උපදනා ගොරද නොදමා ඇරගනිති ගව මළකුණෙහි උපදින ගෝරෝචන ඉවත නොදමා ඇරගනිති (ගෝරෝචන යනු ගවයන්ගෙන් ලබාගන්නා දුර්ලභ සුවඳ ජාතියකි* ජාතිය කුලය සළු පිරිකර වස්ත‍්‍ර හා පාත‍්‍ර චීවර ආදී පූජා භාණ්ඩ සිවුපස දානය පැවැත්වූහ සිවුරු, පිණ්ඩපාත, සේනාසන, ගිලන්පස යන සතරින් සංග‍්‍රහ කළහ. උදකලාව තනිව රාජාංගනයෙහි රජ මාළිගයේ මිදුලෙහි කෙළ කෙළෙ හිඳ ක‍්‍රීඩා කරමින් සිට විතර්කය අදහස දිව බෙහෙත් දිව්‍ය ඖෂධ ඇඹුල් කැඳ සැළක් පලා කොළ දමා පිසූ ඇඹුල් රස ඇති කැඳ සැළියක් සිනාපීහ සිනාසුනහ සී සී සිනාසෙමින් ව්‍යාධි ලෙඩ ඇස ඇඳි ඇසිල්ලෙහි ඇසෙහි ගෑ විමට ගඩ පොළ කස් සිරුරෙහි ඇතිවන ගෙඩි, විසප්පු, පිළිකා සියලඟ මුළු සිරුරෙහි, සකල ශරීරයෙහි නර ඉඳුණු කෙස් පමණය ප‍්‍රමාණවත්ය නොහොබනේමය නොබළන්නනේය නිර්ව්‍යාධිබව නිරෝගි බව සම්වැරළිගත් හම රැුළි වැටුණු ඔහු යම්තම් කැඳිත්තක් පෙවූහ ඔහුට කැඳ ඉතා ස්වල්පයක් පෙවූහ විලිපිලි ඇඟරැුළි හා ඉදුනු කෙස් යම්මව්‍යාධියක් කිසියම් හෝ ලෙඩක් වියදම් කළත් වැය කළත්, (කැඳ* ගත්තත් සැළෙහි හැලියෙහි ඔවුන්ගේ ම සහෝදර මල් වූ ඔහුගේම බාල සහෝදරයා වූ සැදෑතිස් සිද්ධාතිස්ස ශ‍්‍රද්ධ ඝ සද්ධා ඝ සැදෑ අටළොස් අවුරුද්දක් අවුරුදු දහ අටක් තුසී පුර තුසිත නම් දෙව්ලොව දිවි හිමියෙන් ජීවිතයෙහි කෙළවර තෙක්, මරණය තෙක් දන් සිල් රැුක දන් දී සිල් ආරක්‍ෂා කර පොහොය පෙහෙව පොහොයට අටසිල් සමාදන්ව සත් පනස් කෙළ හැට ලක්‍ෂයක් වසරකට (මිනිස් අවුරුදු වලින්* පණස් හත් කෝටි හැට අවුරුද්දට ආයු ඇති ලක්‍ෂයක් ආයුෂ ඇති (තුසිත දිව්‍යලෝකයෙහි එක් දිනයක් යනු මනුෂ්‍ය ලෝකයට වසර පනස් හත් කොටි හැට ලක්‍ෂයකි* තුසිත භවනයෙහි තුසිත නම් දිව්‍ය ලෝකයෙහි බුදු වන ජාතියෙහි බුදුවන ආත්මයෙහි අමාමහ නිවන් අමෘත රස ඇති නිවන අති ප‍්‍රසන්න ඉතා පැහැදුනු සාධු ජනයන්ගේ සත්පුරුෂ ජනතාවගේ පූර්වචරිතය පෙර ආත්මය ආරඤ්ඤක අභය ස්ථවිර වස්තුව ගැටපද පහදනය තෙළෙස්වන දහතුන් වන කවරයත් කවරක්දැයි කිවහොත් ත‍්‍රිපිටකධාරී ත‍්‍රිපිටකය කටපාඩම් ඇති ග‍්‍රාමාන්ත සේනාසනය ගමෙහි වූ පන්සල වන ළැහැබෙක ගස්වැල් නිසා අඳුරු වු වනයක මෑත භාගයෙහි පසු කාලයක එපවත් ඒ ප‍්‍රවෘත්ති, එම තොරතුරු සිවුරුපිළි සිවුරු පිණිස රෙදි අඳනා පොරෝනා දෙයකුත් නුදුටිම් අදීමක් හෝ පෙරවීමක් සුදුකරන බවක් නොදැක්කෙමි එසේම කොට බැඳ වෙළා තබන දෙයක්වත් එමෙන්ම එකට ලැටගසා තබන ආකාරයක් වත් තෙනකට ඉසකේ පත කෙස් වැටිය එම්බල කොල ‘ඈ යකෝ’ වැනි නිග‍්‍රහ ඇමතීමක් ගෙනගියා ගෙන ගිය තැනැත්තා අමු සෙහොනට මිනී වල නොදමන සොහොනකට (අතීතයේ දී මිනී බාගෙට පුච්චා හෝ නොපුච්චා කැලයෙහි නියමිත ස්ථානයකට ගෙන ගොස් දමා ඇත. එය අමු සොහොන නම් විය* අධෝමුඛ කොට මුනින් අතහරවා වැදහොවා නිදිකරවා, පෙරළා බැණ නොනැඟී කථා නොකර උනාගත නොහී ගළවාගැනීමට නොහැකිව, බැඳ ඇති ලෙසම ගිවිස්වා (ඇය තළ* පිළිගැනීමක් ඇති කොට* කුසෙහි ඔත්තවුනගේ ද සහෝදරයන්ගේද පිටිවහලක් පිහිටක්, උදව්වක් ගැත්තවුන්ට පිටිවහල් වුව මැනව දාසයාට පිහිට වන්න, යටහත් පුද්ගලයාට පිහිටවන්න ළපිරුණු ළයෙහි පිරුණු කුුලාවෙන් තෙල් දමන බඳුනෙන් (තෙල් දැමීම සඳහා කුප්පි හා බට පුරුක් අතීතයෙහි භාවිත කර ඇත* මුගුරෙන් පහළ තැන් පොල්ලෙන් බැට කෑ ස්ථාන විචාර විචාරා අස අසා සොරා පිට හොරාගේ පිටෙහි ඔබ හා සමඟ උන්වහන්සේ සමඟ තමා ස්වභාව හෙයින් තමන්ගේ ස්වභාවය නිසා, තමන්ගේ (හොඳ* ගති නිසා සඳහන් සිහිපත් එක්ව වැදහෙව එකට නිදාසිට චෞර ස්වභාවය හොර ගතිය සෙස්සන් තබා අනෙක් අය තියා බන්ධු ජනයන්ද නෑදෑයෝද කෙලි මඬලෙහි සෙල්ලම් පිට්ටනියෙහි පළා ඇඟ ඉස ගාපියන ඇෙඟහි ඔළුවෙහි ගාන තෙල් සුඟත් තෙල් ටිකත් දුහුබඳවාපුව මැනවැ එළවා දමන්න චණ්ඩ රෞද්‍ර, දමජය නොවූ පරුෂ රළු නීච පහත්, අධම පසේබුදු ප‍්‍රත්‍යෙයක බුද්ධ (ධර්මය අවබෝධ කරගත්තද අන් අයට එය දේශනා කල නොහැකි බුදුවරු ප‍්‍රත්‍යයක බුද්ධ නමින් හඳුන්වයි. උන්වහන්සේලා සිහින දකින ගොළුවන් වැනිය. පසේබුදුවරු ලොව සම්මාසම්බුදුවරුන් වැඩ සිටින කාලවල නූපදිති* ප‍්‍රත්‍යෙක බුද්ධ ඝ පච්චෙක බුද්ධ ඝ පසේ බුදු මහසව් මහා ශ‍්‍රාවක, ප‍්‍රධාන ශ‍්‍රාවක කෙළෙහි කරන ලද දෙයෙහි, උදව්වෙහි ද්‍රෝහියා මතු තබා අනාගතයෙහි නොව චෞරකාරයා සොරා අනික් කෙනෙකුන් සේව ගියෙමි යාච්ඤාවීය ආයාචනා කළේය, බැගෑපත්ව ඉල්ලා සිටියේය කරුණාපර කරුණාව ප‍්‍රධාන කොට ඇති (අනුන්ගේ දුක් දැකීමෙන් සත්පුරුෂයා තළ ඇති වන අනුකම්පාව කරුණාව නම් වේ* වත් පිළිවෙත්හි ඇමදීම් ගුරු උවටැන් කිරීම් ආදි යහපත් කටයුතු වල පළමු කොට කරන උපස්ථානාදිය හා නැවත නැවත කරණ උපස්ථානාදිය පවත්තපලටිවත්ත, වත්පිළිවෙත් පළමු වන වයස මුල් කාලයෙහි පඤ්ච කාමයෙහි ගිජුව පස් වැදෑරුම් කාමයන්හි දැඩි ආශා ඇතිව (රූපකාම, ශබ්දකාම, ගන්ධකාම, රසකාම, ස්පර්ෂකාම යැයි කාමයන් පහකි* පාපිෂ්ඨව ඇවිද්දාහුනම් වඩාත් පාපීව කටයුතු කලාහු නම් කාරණාකාරණා කළයුතු නොකළයුතු දෙය කාරණා ූ අකාරණා යෞවන මදය තරුණකම නිසා ඇතිවන අහංකාරය ආරෝග්‍ය මදය නිරෝගිභාවය නිසා ඇතිවන අහංකාරය ජීවිත මදය බොහෝකල් සුවසේ ජීවත්වීම නිසා ඇති වන අහංකාරය සතර දුක් සසර දුක් ඒකාන්ත කාරණා අනිවාර්යය හේතු ගෘහස්ථ ප‍්‍රව‍්‍රජිතාදී ගිහි පැවිදි ආදී ඒ ඒ් භාවයට ඒ ඒ තත්වයට ශාන්ත වූ සන්සිඳුනා වූ ප‍්‍ර‍්‍රභීත වූ ශ්‍රේෂ්ඨ වූ, උතුම් වූ, මධුර වූ